Cumhuriyet, yıktığı imparatorluğun “yıkılmasına neden olan” bütün hastalıklarını genetik bir miras olarak bünyesine kattı.
Kendine ait bir ahlak, bir yönetim anlayışı, bir hukuk düzeni yaratamadı.
Biraz da eldeki kadroların kısıtlılığından ve şartların zorlamasından dolayı İttihatçı bir Cumhuriyet olup çıktı.
Zaman içinde bir düzelme de sağlayamadı.
Her türlü toplumsal talebi ve muhalefeti “düşmanlık” sayan Osmanlı zihniyetinin devamı, devletle toplumu birbirinden kopardı.
Ve, Cumhuriyetin neredeyse bütün enerjisi toplumla ve devlet arasındaki bu sürtüşmeye harcandı.
Bir türlü kalkınıp gelişemedi.
Yunanistan ve İsrail gibi eski eyaletleri, Osmanlı’nın mirasçısı olan Cumhuriyeti fersah fersah geçti.
Tarihçiler benden daha iyi bilir ama “eyaletlerinden” daha geride kalmış bir “imparatorluk mirasçısı” herhalde zor bulunur.

Dünya da, içinde bulunduğu durum nedeniyle, Türkiye’nin “Osmanlı’nın apandisiti” gibi cerahatli küçük bir Osmanlı cumhuriyeti olarak kalmasına ses çıkarmadı.
Ama Sovyetler’le Amerika arasındaki büyük rekabet uzaya da yansıyınca, dünyada bir teknoloji patlaması yaşandı.
Birden, tarihte rastlanmamış ölçüde büyük bir hızla değişmeye koyuldu hayat.
Sosyal yapı, sınıflar, anlayışlar, siyaset biçimi, üretim tarzı, tüketim alışkanlıkları çılgın bir süratle biçim değiştirdi.
Türkiye bu değişimin rüzgârlarını hissetti, kendisi de kör topal değişimler sağladı ama “egemen güç” değişime hep direndi.

Şimdi Türkiye’nin daha fazla direnemeyeceği noktaya geldik.
Türkiye değişecek.
Bu sadece Cumhuriyetin değil, bütün Osmanlı’nın da değişimi olacak.
Altı yüz yıllık kalıplar parçalanacak.
Kolay bir iş değil.
Onun için de sanırım sancıları kuvvetli hissedilecek.
Toplum devlet ilişkileri yeniden yapılandırılacak.
Kürt meselesi çözülecek.
Gerçek anlamda bir inanç özgürlüğü yaşanacak.
Yeni bir hukuk düzeni kurulacak.
İktidar, altı yüz yıl sonra devletten alınıp halka verilecek.
Avrupa Birliği üyeliği aracılığıyla dünyayla bütünleşilecek.
Bütün bunlar, bizim İttihatçı Cumhuriyetin “sahiplerini” öfkeden çıldırtan değişimler.

Hayatın ve tarihin nereye doğru hareket ettiğini analiz edemediklerinden bu büyük dönüşüme karşı durabileceklerini sanıyorlar.
En azından zamanı biraz daha uzatmak istiyorlar.
27 Nisan muhtırası ve AKP’yi kapatma girişimi bu direnişin parçaları.
Eski yapıyı sürdürme çabaları.
Zamanın dizginlerini ellerinden kaçırdıklarını hissettiklerinde daha sert hamleler de yapabilirler.
Bu da kuvvetle muhtemel.
Ama karşılarında sadece bu ülkenin insanları yok, karşılarında dünya da var bu sefer.
Türkiye istese de istemese de dünyanın ayrılmaz bir parçası çünkü.
Devlet, değişen toplumu muhtıralarla, yargısal girişimlerle durdurmaya çalışırken, dünyayla ittifak kurarak değişmeye uğraşan toplum da devletin İttihatçı geleneklerinden doğan “gizli güçlerine” hamle ediyor.
Ergenekon çetesine karşı derinleştirilen soruşturma sadece “adli” bir olay değil bu yüzden.
Büyük hesaplaşmanın önemli parçalarından biri.

AKP’yi kapatma girişimiyle, Ergenekon soruşturması, aynı satranç oyununun karşılıklı iki çarpıcı hamlesi.
Devlet, toplumsal değişime her müdahale ettiğinde, kökleri devletin içindeki kadrolara ulaşan Ergenekon soruşturması da biraz daha derinleştirilecek.

İttihatçı geleneğin devletin içine yerleşen köklerine kadar ulaşacak.
Çünkü hayat o köklerin oradan temizlenmesini emrediyor.
O kök varlığını sürdürmek için çabaladıkça, hukuku zorladıkça, o kökü sökmek için başlatılan hareket de güçlenecek.
Çok şaşırtıcı olaylar yaşayacağız sanırım.
Bana bu yaşadıklarımız, son büyük hesaplaşma gibi geliyor.
Çok uzun zamandır süren bu “son faslın” da sonuna yaklaşıyoruz.
İşler daha da sertleşebilir.
Daha önce görmediğimiz şeyler görebiliriz.
Ama sonuç değişmez.
Türkiye yeni bir yapıyı mutlaka kurar.
Bütün mesele...
Bunu mümkün olduğu kadar kısa zamanda ve mümkün olduğu kadar acısız bir şekilde halledecek adımları atacak zekâyı göstermekte.
Ve, toplumsal ittifakı güçlendirmekte.
Akılsızlık, kurnazlık, çıkarcılık çok pahalıya patlar bu sefer.
Bilmem AKP bunun farkında mı...


Ahmet Altan/Taraf