Çaldıran Savaşı (23 Ağustos 1514)

Şah Osmanlı Ordusunu çetin yollarda yorup savaş meydanına çıkartmaya niyetlenmişti. Beklediği gibi oldu. Osmanlı Ordusu, aylarca süren sefer yolunda zorluklar yaşamış, Yeni Çeriler huzursuzlanmış Padişahları Sultan Selim’in çadırına ok atacak kadar fütursuzlaşmışlardı. Şah savaş meydanına indi Çaldıran Ovasında Osmanlı ordusunu karşılamak üzere hazırlandı.

Osmanlı Ordusu, Çaldırana tepeden indi Ordunun merkezinde Sultan Selim ve Kapıkulu Askerleri bulunuyordu. Sağ cenahta Anadolu Beylerbeyi Hadım Sinan Paşa, sol cenahta Rumeli Beylerbeyi Hasan*Paşa bulunuyordu. Ordunun en önünde* Azap askerleri konuşlanmıştı. Şah ın ordusu* sağ cenahta en büyük kumandan Durmuş Han Şamlu Nur Ali, sol cenahta Diyarbakır Beylerbeyi Ustacluoğlu Mehmet Han bulunuyor, Şah ve muhafızları ordunun en gerisinde ihtiyatta duruyorlardı.*

Osmanlı ve safevi kuvvetleri eşit durumdaydılar. Osmanlı ve Safevi güçleri 100 Bin kişiydi. galibiyeti savaş stratejileri ve askeri yetenek belirleyecekti
Osmanlı ordusunun en muntazam birliği Yeni Çerilerdi.Safevi Ordusu ise mükemmel niteliklerdeki süvarilerden oluşuyordu.

Çaldıran Savaşı (23 Ağustos 1514)

Çaldıran Savaşı fevkalade bir şiddetle başladı. Safevi Ordusu Osmanlı Ordusunun sol cenahını bozguna uğrattı. Topların zamanında ateşlenememesi*nedeniyle Safeviler ilk başta üstün geldi Beylerbeyi Hasan Paşa ölünce Osmanlı sol kanadında düzensizlikler başladı Hadım Sinan Paşa’nın yerinde hamleleri Zamanında ateşlenen toplar Safevi Ordusunun sol cenahına büyük zayiatlar verdirdi*

Safevi Ordusunun sol cenah kumandanı Ustacoğlu Mehmet öldürüldü. Her iki orduda ağır zayiatlar vermiş, kumandanları öldürülmüştü Yeni Çeriler Safevi Ordusunun sağ cenahını bozguna uğrattı Şah İsmail kolundan yaralanmışdı.Safevi Ordusu, geri çekilmeye başladı.*

Şah İsmail, Çaldırandan sonra Tebriz’e çekildi Sultan Selim’in Tebriz’e girmesiyle iranda konaklamıştı. Sultan Selim Tebriz’i almadan geri dönünce şah yeniden saltanat makamına geçti ancak Çaldıran hezimeti Şah İsmail’in ruhsal çöküntü içerisine girmesine sebep oldu.*

Şair ve Edebiyatçı olan Şah İsmail, Çaldırandan sonra devlet işlerini bırakıp edebiyat ile ilgilendi Devletin idaresini vezirlerine, valilere ve emirlere bıraktı. Safeviye tarikatının idaresindeki olan*Safevi Devleti, Şah İsmail’in pasifiğine rağmen yıkılmadı. Saltanat Tarikatı Safeviye ailesi Şii Türkmenler ile Bâtınilik Anadolu Türkmenlerinin desteği ile ayakta durabiliyordu.*

Talha uğurluel*
İnebahtı’nın İki Yüzü*

Venedik ve ceneviz denizci olsada osmanlılar denizlere hakim olmak ister Bu amaçla Sancak Lala Mustafa Paşa’ya verilir ve Kıbrıs üzerine Sefer-i Hümayun açılır.Kıbrıs Fethedilir Osmanlı Sancağı dalgalanmaya başlar. Her önünden geçişlerinde top atışları ile selamladıkları Efendimiz’in mübarek halaları Hala Sultan için güzel bir külliye imar edilecektir.

Kıbrıs’ın alınması Avrupa’yı telaşlandırmıştır. İmadüddin Zengi’nin Urfa’yı, Eyyübi’nin Kudüs’ü almasında olduğu gibi Haçlı Seferine hazırlanacaklardır. Avrupa seferberlik eder. Haçlı Donanması hazırlanır. Osmanlılar Akdeniz’e açılmıştır. Güçlüdür kuvvetine üstünlüklerine güvenmektdir İşte ne olduysa o zaman olur* İnebahtı’da gafil yakalanan donanmamız yakılır.

İnebahtı yenilgisi Osmanlıda şaşkınlıkla karşılanır. Yenilgi beklenmemektedir.zafer Avrupa’da büyük bir heyecan meydana getirecektir. Haftalarca şenlikler yapılır her yere bu destanı kazırlar seviyesiz heykellerle şehirler süslenir. acele etmektedirler. Çünkü Osmanlılar Karlofçadan sonra belini doğrultamayacak olan devlet değildir daha.*

Tarih şahittir ki* 2.Viyana Bozgunu sonrasında avrupalılar sevinecek ve sürüler halinde Osmanlı’nın üzerine üşüşeceklerdir. koca yiğit kendisine gelemeyecektir. Fakat acı günlerin yaşanması için daha yüzyıl geçmesi gerekecektir.
İnebahtı yenılgisinden sonra Topkapı Sarayı’nda görüşmeler yaşanmaktadır. Kubbealtında demir gibi sağlam yerinde kararlılıkla duran bir adam nice vezirin aksine oldukça sakindir. Bu kişi Sokullu Mehmet Paşa’dan başkası değildir.

Talha uğurluel*
İnebahtı’nın İki Yüzü*

Kaptan Paşa, Kılıç Ali Reis’in yüzünde endişe hakimdir. Sokullu, kendisine endişeye mahal olmadığını inebahtı’da yakılan donanmanın yerine yenisinin yapılmasını emreder. Kılıç Ali Reis nasıl olacağını sorar. Sokullu paşaya Paşa paşa bu devlet o kadar güçlü ve kuvvetlidir ki isterse bir sene içinde yelkenleri atlastan, direkleri altından gemiler yapmaya muktedirdir.” cevabını verecektir.

Sokullu’nun dışa karşı da tavrı değişmez. Divan-ı Hümayunda Venedik elçileri* Osmanlı’nın belini büktüklerini düşünmektedir huzura girişlerinde Sokullu Venedik elçisine hitaben, – “Siz İnebahtı’da donanmamızı yakarak sakalımızı kestiniz, biz Kıbrıs’ı alarak kolunuzu kestik. Kesilen kol bir daha çıkmaz ama sakal daha gür çıkar.” diyecektir.*

İnebahtı yenilgisinden sonra Kılıç Ali Paşa yoğun çalışmalar sonrasında devasa bir hazırlar.donanma ile Akdeniz’e açıldıklarında*Avrupa’nın yüreği ağzına gelir Çünkü avrupa donanması İnebahtıdan sonra yıpranmıştır Yeniden Osmanlıdan af dileyerek barış anlaşması imzalayacaklardır.

İnebahtı yenilgisinden sonra Şehirlerinin en görkemli yerlerine diktikleri, Osmanlı’yı al aşağı ettiklerini gösteren heykelleri, kilise duvarlarına kapladıkları mozaik İnebahtı resimleri ve bunun gibi daha nice seviyesiz bir takım eserler tarihe tanıklık etmek üzere günümüze kadar gelecek ve* avrupa kendi lisanları ile bize yalan bir tarih anlatmaya devam edeceklerdir.

Selçuklu tahtında Çağrı Bey’in oğlu Alparslan vardır. gözüpek sultan* Ortadoğu ile uğraşırken diğer hedefi* Anadolu’dur. Anadolu’da son derece güçlü Bizans vardır. Fatımilerin fikirleri, Hasan Sabbah’ın Batıni faaliyetleri genişlemektedir. mücadele bundan sonra başlar. Büyük Selçuklular Nizamülmülk’ün girişimleri ile Nizamiye Medreseleri olarak adlandırılacak eğitim faaliyetine girişirler. amaçları yatılı kurumlarla akılcı, araştırmacı, inançlı, bir nesil yetiştirmektir

Selçukluların önünde yeni bir kapı vardır. Diyar-ı Rum denilen stratejik önemli, göç ve ticaret yolları üzerinde bulunan ve iklimi ile yaşanılacak bir coğrafyadır. Bizans, Selçuklulara geçit vermek istemeyecek,Malazgirt Meydanında ağır bir yenilgiye uğrayacaktır. Artık kapılar açılmış Anadolu toprakları yeni sahiplerini beklemektedir.*

Büyük Selçuklular görüşlülükle anadolu* topraklarına hırs sebebiyle direkt* girmezler. Selçuklu Sultanı Alparslan, kumandanlarını yanına çağırarak Anadolu topraklarını kendilerine tahsis eder. bu kumandanlar Anadolu’nun ilk fatihleri olacaklardır. İsimlerinin başında melik sultan gibi debdebeli unvan yoktur.çok daha anlamlı ve yüce bir unvan taşımaktadırlar: Gazi!

Mengücek, Danişment, Artuk, Saltuk* Sökmen Gaziler hedeflerine hızla ilerlerler. Buraları ele geçirecek, yurt edinecek, toprakları vatan edineceklerdir. Danişment Gazi Tokat ve Niksar, Mengücek Gazi Sivas ve Divriği, Artuk Gazi Mardin, Saltuk Gazi de Erzurum’u kendisine merkez seçer.

Anadolu beylikleri yeni topraklarda yer edinirken hareketin başı Büyük Selçuklular Anadolu’ya asıl kuvvetleri ile girmemişler beyliklere lojistik destek vermişlerdir Alparslan’ın Anadolu’ya gönderdiği ilk Anadolu beylikleri yaşam alanı olarak belirlediği coğrafyayı, değil yağmalamak ve sömürmek aksine ihya eylediğini, nice hayır eserleri ile donattıklarını göreceğiz.

Anadolu Selçuklular, Süleyman Şah’tan başlamak üzere fethettikleri yerlerde önemli yatırımlar yapmışlardır.Kılıçarslanların temellerini attığı Konya Alaaddin Külliyesi Sivas, Kayseri, Amasya Selçuklu eserleri ile donatılacaktır. Sadece Alaaddin Keykubat’ın Antalya Yivliminare, Niğde Alaaddin, Sultanhan, Malatya Ulucami vb. yüzlerce eserde adı vardır, karısı Hunat Mahperi Hatunun Kayseride dev bir camisi, medresesi ve hamamı, kızı Şahcihan’ın sadaka taşları ile süslü kütüphaneli bir kümbeti vardır.

Alaaddin Tepesi etrafındaki Karatay’dan Sırçalı’ya eğitim kurumu selçuklunun* ilim seferberliğini anlatmak için yeter. Devletlerin güçlü olduğu dönemlerde hizmetlerin yapılması normaldi. Büyüklük sadece* alicenap olmakla, para denmediği günlerde dağıtmakla olmuyor. Asıl büyüklük, sıkıntılı günlerde, herkesin kaçacak delik aradığı dönemlerde birilerinin elinden tutup çevreye ümit dağıtabilmekten geçiyor.

Talha uğurluel
Önden gelenler*
İLİM VE MÜCADELE DEVLETİ SELÇUKLULAR
ANADOLU’NUN ZARAFET TİMSALLERİ*
Selçuklu başveziri sahip ata

Selçukku başveziri Hoca Sahip Ata Tam beş Selçuklu sultanına 20 yıl boyunca başvezirlik yapmış Başvezirlik dışındaki vazifeleri ile birlikte düşünürsek 1245-1285 yıllarında 40 sene devlete hizmet etmiş bir kişi. Dönemi Tarih okuyan hiç kimsenin yaşamak istemeyeceği bir dönem, Moğolların Anadolu’yu istila ettikleri, Anadolu Selçuklularının düşmanın elinde oyuncak haline geldiği bir dönem.

Bu* insanı büyük yapan Anadolu Selçuklularına uzun yıllar adilane bağlı kalması değil, sıkıntının had safhaya çıktığı günlerde, herkesin ümidini kaybettiği demlerde gelecek adına ümitlerini kaybetmeyerek farklı çıkış yolları araması olmuştur. İnsan yetiştirmenin önemiyle insana yapılan yatırımın gelecek yatırımı olduğunu düşünerek çevresini, çağ aşan eğitim kurumları ile donatmıştır

Anadoluyu Moğolların işgal ettiği her tarafı ateşlerin sardığı, mal ve can derdine düşüldüğü bir dönemde Sahip Ata gibi adanmış, insanlar fedakârlığın en büyüklerini göstermişlerdir.ortada devlet ve devlete ait paranın bulunmadığı günlerde tüm mallarını yine Anadolu’nun mirasına yatırmışlar, ilim ve irfan yuvaları açmaya devam etmişlerdir
.*
Sahip Ata, sadakatle ülkesine hizmet ederken, şahsi malıyla* her yeri mamur eylemiş,sıkıntıların geçeceğini, yetişmiş nesillerle hakimiyetin sağlanabileceğini görmüştür.Anadolu Selçukluları olarak yıkılsada kısa bir süre sonra ikinci Anadolu beylikleri döneminde ortaya konan muhteşem eserler eğitilmiş neslin neler yapabileceğini göstermektedir.*

Karaman’dan Tire’ye, Beyşehir’den Selçuk’a kadar nice başkent,beyliklerin ilim ve irfanıyla süslüdür. bu müthiş birikim Osmanoğulları’nın ismi altında bir araya gelecek ve tarihin eşine az rastladığı bir cihan devletine kapı açılacaktır.