1. Kur’an-ı Kerim’de Nemrudî Sosyal Nizamı :
Kur’ân-ı Kerim'de Hazreti İbrâhim ile Nemrut'un savaşına ilişkin ayetlerin sayısı 91'i bulur. Üstelik bunlardan bir bölümü de oldukça uzun metinlerdir. Bu bakımdan, Nemrut'u tanıtmak için bu ayetleri ve onlardan derlenen gerçek bilgileri teker teker sıralamak mümkün olmayacağından, konunun "icmalen" aktarılması daha uygundur.

Nemrud’un toplumunda putlara tapılmaktadır.[1] Onların yiyip içtiğine[2], konuştuğuna[3] inanılmakta; onlardan rızık beklenmekte, şifâ umulmakta; kendilerinden bağışlanma dileğinde bulunulmaktadır.[4] Toplumda âhiret inancı yoktur.[5] Gök cisimleri de, putlardan daha üstün bir konumda, ama kendi aralarında hiyerarşik bir düzene oturtulmuş olarak tapınılan tanrılar arasında yer almaktadır ve bunların en büyüğü Güneş’tir.[6]

Halk, alabildiğine dindar olsa gerek ki, hem çok sayıda put edinmiş bulunmakta[7], hem putların bakımını üstlenmekte[8], hem de onları, inanmayan kimselere karşı canla başla savunup bu putların üstünlüklerini vurgulamaya çabalamaktadırlar.[9] Bu dindarlık, heykelcilik[10] gibi kimi iş kolları ile birlikte “aslı astarı olmayan söz yığını”[11] halindeki bir “edebiyat” ya da teolojik felsefeye de varlık kazandırmıştır.

Putların özenle yerleştirildiği tapınaklar, aynı zamanda, yargı gibi kimi kamusal işlerin yürütüldüğü merkezler durumundadır.[12] Toplumsal dinamiklerin en güçlüsü olarak gelenekleri görürüz.[13] Geleneklerle şartlanmış olduklarından ötürü insanlar, gözleriyle gördükleri gerçekleri bile kabullenemez, bir an için sezer gibi olduklarında da hemen geleneğin ve çevrenin ağır basmasıyla eski inançlarına yönelmekten başka bir şey yapamaz durumdadırlar.[14] Bunda, elbette, geleneklerle şartlandırma biçimindeki eğitim kadar, korkunun da payı vardır. Gerçekten de, toplumda geleneklere uymayan ve inançlardan sapan kimseler taşlanma, aforoz, sürgün ve hatta ateşe atılma gibi cezalara uğratılmaktadır.[15] Böylece, toplumda kendi inançlarından başka hiçbir şeyi ciddiye almayan, ya da inançlarına uymayan şeyleri gayr-ı ciddî bularak hafifseyen, dışlayan bir yapı oluşmuştur[16]. [17]



--------------------------------------------------------------------------------

[1] En’âm: 6/74; Meryem: 19/42, 48; Enbiyâ: 21/52, 57, 66; Şuarâ: 26/70, 71; Ankebût: 29/17, 25; Sâffât: 37/85, 86, 95.

[2] Sâffât: 37/91.

[3] Sâffât: 37/92.

[4] Şuarâ: 26/78-82.

[5] Ankebût: 29/19, 20.

[6] En’âm: 6/74-79.

[7] Enbiyâ: 21/58.

[8] Sâffât: 37/91.

[9] Bakara: 2/258; En’âm: 6/76-80; Enbiyâ: 21/55, 59, 60; Ankebût: 29/24; Sâffât: 37/97.

[10] Enbiyâ: 21/52; Sâffât: 37/95.

[11] Ankebût: 29/17.

[12] Enbiyâ: 21/61.

[13] Enbiyâ: 21/52-54; Şuarâ: 26/71-74.

[14] Enbiyâ: 21/58-65.

[15] En’âm: 6/80; Meryem: 19/46-48; Enbiyâ: 21/68, Ankebût: 29/24; Sâffât: 37/97.

[16] Enbiyâ: 21/55.

[17] Şamil, İslam Ansiklopedisi, Nemrud Maddesi, c.5.