1. Kurban Edilecek Kişi Kim ?
Selef dönemindeki müslüman alimler, kurban edilecek kişinin kim olduğu konusunda ihtilaf etmişlerdir. Bu alimlerden bir kısmı kurban edilecek olan kişinin Hz. İsmail olduğunun, diğer bir kısmı da bunun Hz. İshak olduğunu ileri sürmüşlerdir. Hz. Peygamber as.’dan bu her iki görüşle ilgili iki hadis rivayet edilmiştir.[1]

Yahudiler Hz. İbrâhim (a.s)'ın kurban ettiği oğlunun Hz. İsmail değil Hz. İshak olduğunu iddia ederler.[2]

Kurban edilecek kişinin Hz. İshak olduğunu bildiren hadisi, Ahnef, Abbas b.Abdul-Muttalip vasıtasıyla Rasullullah as.’tan rivayet etmiş ve Rasullullah içerisinde: “Biz (oğluna bedel olarak) onu büyük bir kurban verdik.”[3] ayetin zikrettiği bu hadiste “oğlum” sözünü İshak olarak açıklamıştır.

Ayrıca bu hadis Abbas b. Abdul b. Muttalib’den mevkuf olarak da rivayet edilmiştir.

Kurban edilecek kişinin Hz.İsmail olduğunu bildiren hadise gelince:

Sunâbihih rivayet ediyor: Biz Muaviye b.Ebu Süfyan’ın yanında bulunuyorduk. Söz kurban edilecek kişiden açılınca Muaviye:"Meselenin içyüzünü bilen birisine rastladınız." Dedikten sonra şöyle söyledi: Biz, Rasulullah’ın yanında bulunuyorduk. Birisi gelerek:"Ey iki kurbanlığın oğlu! Allah’ın sana ganimet olarak ihsan ettiklerinden bana da ver!" dedi. Rasulullah ise onun bu sözüne güldü. Muaviye’ye iki kurbanlıktan ne kasdedildiği sorulduğunda o şunları söyledi:"Abdul-Muttalib Zemzem kuyusunun kazısını başarı ile tamamladığı takdirde oğullarından birisini kurban etmeye adamıştı. Kur’a ise Hz. Peygamber as’ın babası Abdullah’a çıkmıştı. Fakat Abdul-Muttalib yüz deve fidye ederek Abdullah’ı kurban etmekten kurtarmıştı. İkinci kurbanlık ise Hz. İsmail’dir."dedi.[4]



--------------------------------------------------------------------------------

[1] İslâm Tarihi İbnü’l-Esîr El Kâmil Fi’t -Tarih Tercümesi c1,s 101.

[2] Aliyyülmüttaki-Kenzül’ummal c.11, s.490; Şamil, İslam Ansiklopedisi, İsmail Maddesi, c.3; Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi c.23, s.78.

[3] Kur’an-ı Kerim: Saffat, 37/107.

[4] İbn.Esir-Kâmil c.1, s.101.