Siyaset Forum - Ahmet Kaya dinlemek caiz mi?

Hayli zamandır Türk edebiyatında ürün veren kişiler, ne hikmetse eserlerinden çok kişilikleriyle konuşulur olmuşlardır. İsmi mevzubahis edilenler mi, yoksa isimleri mevzuya bahis edenler mi buna neden oluyor? Emin değilim. Vakti zamanında Tevfik Fikret önemli memba kaynaklarından biri olmuş, isimleri konuşan zümre için. Oğlunun Hıristiyanlığı seçmesi ve bu yönde yapılan eleştiriler onun bizden olmayan biri gibi görünmesini sağlamış.

Yine edebiyatın sol tarafından tutanlar, sağın kesinlikle edebiyat yapamayacağından dem vurarak, sağcıların ortaya koydukları eserlerin ideolojik yönünün sanat yönünü öldürdüğünü iddia etmişlerdi.
Ahmet Kaya, katıldığı bir televizyon programında benzer iddialarda bulunmuştu. Özelde bu fikrine, genelde pek çok görüşüne katılmasam da, Ahmet Kaya'nın şarkıları benim nezdimde hiçbir zaman kişiliğinin gölgesinde olmadı.
Nasıl olsun ki? Ortaya koyduğu ürünler hiçbir ideolojik ön yargının gölgeleyemeyeceği kadar bizi anlatmıyor mu? Kimi ülkücü ve radikal İslamcı arkadaşların evlerinde gizli gizli Ahmet Kaya dinlediklerine şahit olmuştum. TSK'nın yasaklı isimler listesinde olmasına rağmen, bölüklerin yazıhanelerinden dışarıya "Acımasız olma şimdi bu kadar / Dün gibi çekip gitme / Bırak da dolanayım ayaklarına / Kum gibi ezip geçme" nağmeleri gelirdi.

İki şey gerçek sanat eserinin büyüklüğünü örtemiyor: İlki resmi ideolojinin baskısı, ikincisi ise suni ideolojik düşmanlıklar. Dindar, muhafazakar kesim olsun, yahut sol, Kemalist kesim olsun, her ikisi de resmi ideolojinin zincirlerini kırabiliyorlar. Fakat kendi önyargılarının sonucu olarak ortaya koydukları ideoloji setlerini bir türlü aşmak istemiyorlar.
Hakkını vermek lazım, dindar kesim bu konuda diğerlerinden daha cesur... Okuma yelpazesi diğerlerinden daha geniş. Önyargılardan daha uzak bir edebiyat ve sanat anlayışına sahipler. Her edebiyatçıyı önyargısız okuyabiliyorlar. Ufukları daha geniş...

Diğer kesimde ise hâlâ Cumhuriyet sonrası dönemin tek tip bakış açısı mevcudiyetini sürdürüyor. Örneğin Necip Fazıl'ın dini öğeler barındıran şiirler yazmaya başladıktan sonra şairliğinin bittiğinden dem vurup onu okumazken, diğer yandan Atatürk ve Kemalizm'e muhalif bir hayat sürmüş ve bu muhalefetinden dolayı ölüsü bile Türkiye dışında kalmış Nazım Hikmet'i baş tacı edebiliyorlar.
Böylesi tezatların var olması meselelere sanatsal açıdan değil hakim ideoloji açısından bakılması nedeniyledir. Diğer kesimin takdir ettiği tek bir isim var, İsmet Özel. Şayet sosyalist, yani sol çizgide geçmişi olmasaydı bu payeyi hak etmezdi onların gözünde. 'Bizim yetiştirdiğimiz adam' demeye getiriyorlar.

Cumhuriyet sonrası her alanda olduğu gibi, edebiyat ve sanat camiasında da dinle olan bağını aşikar etmiş olan isimlerin görmezden gelindiği, bir nevi boykota maruz bırakıldığı malum... Boykota uğrayanların ise muhatap olarak dindar kesime yöneldiklerini, bizim camianın da bu isimleri sorgusuz sualsiz sahiplendiklerini gördük.
Resmi ideoloji Necip Fazıl'a mesafe koyduğu için onu aşırı derecede sahiplendik. Sonra, Necip Fazıl Nazım Hikmet'e "vatan haini" dediği için, biz de Nazım'a düşman oluverdik.
İşte tam da o yıllarda kendi ideolojilerimiz ve önyargılarımız edebiyatın ve sanatın önüne geçmeseydi bugün neleri konuşuyor olurduk, kestirmek güç... Aynı şekilde eserlerinde dini öğelere yer verenler resmi boykota uğramamış olsalar ve hüsnü kabul görseydiler bugün onları nasıl görecektik? Belki hayatımızda sıradan şair ve yazarlar olarak yer bulacaklardı.
Ama tıkanma ya da körelme durumu yaşayan Türk edebiyatının, ondan da önemlisi Türkçenin bu durumda olmayacağı kesindi. Bizden sonra gelen kuşağın ön yargılardan uzak okumalar gerçekleştireceğini umuyorum.
Bu konuyu Nazım Hikmet'e ayıracağım sonraki yazımda biraz daha açacağım

Fatih Sertyüz
23 Ocak 2009 / Milli gazete