selim han-güneydoğu anadolu-diyarbakır
Yavuz Sultan Selim'in, Çaldiran'da Sah Ismail'e karsi kazandigi zafer,Güney Dogu Anadolu'yu* Osmanli Türkleri'ne açmis ve bölgeyi Siî tehlikesi ile Iran kültürünnden kurtarmisti.Dogu Anadolu'da,* çalismalar yapiliyor bölgede yasayan,ve Sia baski ve nüfuzundan nefret eden Sünnî Kürd ve Türkmen ahali, Iran hegemonyasini kirip Osmanlilara baglanmak istiyordu.
Yavuz döneminde Güney Dogu Anadolu'nun merkezi, o zamanki ismiyle "Âmid" denen Diyarbakir sehri idi. sehir, hem tarihî, hem de stratejik önemli büyük bir sehir idi. Osmanlilar burayi elde edebilirlerse bölgeyi Iran tehdidinden kurtarabilirlerdi. Bu gaye için Diyarbakir'in alinmasi kararlastirilinca Siî Iran idaresinden* Osmanlilara iltica eden meshur âlim ve tarihçi Idris-i Bitlisî vâsitasiyle bütün bölgenin sulh yoluyla alinmasi için tesebbüslerde bulunulur ve basari saglanir.
Çaldiran muharebesinden sonra halki Sünnî olan Dogu Anadolu beyleri, Yavuz Sultan Selim'in tarafini tutmuslardi.Diyarbekir olmak üzere birçok sehir kapilarini Osmanlilara açmisti. bazi sehirler, Mardin, Iran kuvvetlerinin elinde kalmisti. Biyikli Mehmed Pasa, Diyarbekir beylerbiyligine getirilerek bölgenin idaresi onun yönetimine verilmis ve meshur tarihçi Idris-i Bitlisî bas müsavir olarak onun yanina verilmisti.
Sah Ismail, Osmanli ordusundan kaçip gizlendigi yerden çikip tekrar Tebriz'e dönünce Diyarbakir'a, Çaldıranda* maktul düsen Ustacluoglu Mehmedin onun kardesi Karahan'i yollamis,ve Diyarbakir muhasara altina almisti. Yavuz, buranin muhasaradan kurtarilmasi için Biyikli Mehmed Pasa'yi memur eder. Bu esnada Sivas Beylerbeyi Sadi Beyi de Mehmed Pasa'ya yardima gönderir. Idris-i Bitlisî de on bin gönüllü ile iltihak eder. Diyarbakir üzerine yürüyen kuvvetlere karsi koyamayacagini anlayan Karahan, muhasarayi kaldirip Mardin taraflarina çekilir.
|