Kaynak tdv islam ansiklopedisi
KUDÜS tarihi
*Bâbil esaretinden sonra Kudüs Pers hâkimiyetine girmiş mö.538 de Makedonyalı İskender şehri almış şehir çeşitli savaşlar görmüş,Mısırlı Ptolemaioslar, Selevkoslar şehre hâkim olmuştur. Milâttan önce 168’de Epiphanes, Yunan ilâhlarının heykelleriyle mâbedi kirletmiş, Makkabi isyanları başlamış ve mâbed temizlenmiştir. *Helenistik dönem 63 yılında Pompeus Kudüs’ü işgal etmiş, şehrin duvarlarınını yıktırmış, Crassus mâbedi yağmalamış, 40 yılında Partlar şehri ele geçirmiş, Büyük Herod 37’de şehri alıp duvarları onarmış, mâbedi yeniden inşa etmiştir. İnşaat mö. 20’de başlamış, Hz. Îsâ zamanında da sürmüştür.
*Herod kudüs kalesini takviye etmiş Antonia adını vermiştir. Herod öldüğünde Kudüste iki duvar vardır bizanslı Agrippa ms.43’te üçüncü duvara başlamıştır 70 te Romalı Titus şehri kuşatmış, mâbed ve şehir yanmıştır. Titus, duvarları yıktırmıştır.
*İmparator Hadrien Kudüse putperest bir şehir kurmak isteyince yahudiler ayaklanmış, ayaklanma bastırılıp şehrin inşası tamamlanmış, adına Colonia Aelia denmiş ve asırlarca varlığını korumuştur. Jüpitere ithaf edilmiştir Merkad-i Îsâ Kilisesi’nin yerine Afrodit Mâbedi yapılmıştır.
Şehre girmeye kalkan yahudiler öldürülmüş İmparator Konstantinos bunu kaldırmıştır.
*Konstantinos’un annesi Helena 326’da Zeytindağı’nda kilise yaptırılmış Konstantinos Hz. Îsâ’nın çarmıha gerildiği yerde Merkad-i Îsâ Kilisesini yapmıştır Konstantinos’un Hıristiyanlığı kabul etmesiyle Süleyman Mâbedi’ndeki Jüpiter tapınağı yıkılmıştır *Hıristiyanlar, Hz. Îsâ’nın sözlerine hürmeten Süleyman Mâbedi’ni inşa etmeyi reddetmişler 614’te Sâsânîler tarafından işgal edilen Kudüs’ü 629’da Bizanslı Herakleios kurtarmış İranlılar’dan geri aldığı kutsal haçı Kudüs’teki yerine koymuş, şehir 638’de müslümanlarca fethedilmiştir.
|