Kaynak tdv islam ansiklopedisi
KUDÜS İlâhî Dinlerde Kudüs’ün Yeri.
*Kudüs Tevrat’ta sadece bir defa Salem adıyla zikredilir İshak’ın kurban olarak takdim edildiği Moriah dağının Süleyman Mâbedi’nin yeri olduğu tartışmalıdır. Şehrin krallık ve ibadet merkezi oluşu Hz. Dâvûd’la başlar Birinci mâbed döneminde mâbedin olduğu tepeye Sion tepesi denilmekteydi, Sion Kudüs’ün tamamıydı Hz. Dâvûd’a saltanatının ebediyen devam edeceği vaad edildiğinde Kudüs’ün ebedîliğine işaret sayılmıştır
*Hz. Süleyman zamanında mâbedin inşası Kudüs’e ayrı bir kutsallık sağlamış, bir taraftan Dâvûd’un saltanatının ebediyen devam edeceğine dair ilahi vaadi, diğer taraftan mâbedin ilahi mekânı olarak kabulü şehri kutsallaştırmıştır.*Mezmurlar’da ahid sandığının getirildiği Dâvûd şehri Rabbin seçtiği bir şehir olarak değil Rabbin meskeni olarak takdim edilmektedir. Peygamber Yeremya’ya göre Kudüs“Rabbin tahtı, adalet yurdu, kutsiyet dağı” yüksekliği güzel, bütün yerin sevinci” güzelliğin kemalidir yeremya Eğer seni unutursam ey Yeruşalim, sağ elim hünerini unutsun; seni anıp sevincimden üstün tutmazsam dilim damağıma yapışsın” demektedir.
*Kudüs, kutsallığı sebebiyle yahudi şeriatında farklı bir konumdadır ilahi bir yer olduğu için Kudüste ilaha kurbanlar takdim edilip hac ifa edilmiştir yılda üç defa Pesah, Şavuot ve Sukkot bayramlarında her erkek kurban takdimi için Rabbin huzurunda mâbedde bulunmakla yükümlü tutulmuştur *Hac mekânı olduğu için yahudiler kudüste ikamet etmek durumunda kalmışlar, kudüs kültür hayatını şekillendirmiştir allah Tarafından seçilen Kudüs, Yahudiliğin en yüce simgesidir Peygamberler övgüyle bahsetmişlerdir. İşaya Kudüs’ü “adalet şehri” diye adlandırmış şeriatın Sion’dan, Rabbin sözünün Yeruşalim’den çıkacağını bildirmekte Yeremya Kudüs’e “Rabbin tahtı” denileceğini, bütün milletlerin onda toplanacağını belirtmektedir*Eski Ahid’de kudüsün güzelliği anlatılmakta sevgiliye benzetilmektedir Neşîdeler Neşîdesi, Kudüs’ü görmeyenin güzelliği bilemeyeceği belirtilmekte, Midraş’ta Âdem’in Kudüs toprağından, dünyanın Sion’dan yaratıldığı nakledilmektedir. Yahudi şeriatında Kudüs şehri en kutsaldır. Yeryüzündeki en kutsal yer kutsallar kutsalı mekân Kudüs’teki mâbedde bulunmaktadır.
*Ms.70 teki yıkımla yahudi milletinde Kudüsün önemi azalmış mânevî sembol şeriat simgesi olarak varlığını sürdürmüştür ona özlem vardır Yahudiler dua ve ibadetlerinde Kudüs’e dönerler Yemek duasında Kudüs’ün inşasını diler Günde üç defa yapılan Amidah duasını Kudüs’e dönerek yapar Dâvûd saltanatını kurma arzusunu ifade eder Yıllık üç oruçta Kudüs’ün yıkılışına yas tutarlar
|