Kaynak tdv islam ansiklopedisi
Osmanlılarda kudüs
*Ticarî ve ekonomik açıdan Kudüste gelir kaynağı yoktu Şehrin tarım arazileri yetersiz ve ham madde yoktu ticaret yollarının dışındaydı en önemli gelir dinî statüsü Hacıların ve turistlerin ziyaretleriydi
*Osmanlı Kudüs’ünde tekstil ve boyacılık,sanayi gelişti sabun Mısır’a, tahıl Dubrovnik’e ihraç edildi Şam’dan elbise ve kahve, Çin’den tekstil ürünleri ithal edildi. Kudüs gelirleri arasında vergiler kutsal din mensuplarının ziyaretlerinde yapılan satışlar vardır 1806’da Kudüs’te esnaf ve tüccar sayısı 700 den fazladır*Kudüs’ün en önemli gelir kaynağı surreler yahudilerin Kudüs’teki dindaşlarına zekât gönderdikleri paralarla Avrupa krallıklarının hıristiyanlara yaptıkları malî destekler Kudüs için önemli gelir kaynaklarındandır*Kudüs, 1850’lerden itibaren gelişip nüfusu artdı. İnşaat sektöründe gelişmeler oldu ve işsizlik azaldı. ciddi bir gelir kaynağı olan sabun üretimi XIX. yüzyılda geriledi. Kudüs’te satılan hediyelik eşyaların üretimi Beytülahm’da üretildi
*XIX. yüzyılda kudüste ulaşım gelişti 1865’te Kudüste telgraf sistemi 1868’de Kudüs-Yafa karayolu ve 1892’de Kudüs-Yafa demiryolu açıldı. Kudüs’ün dış dünya ile ilişkileri ve ziyaretçi sayısı arttı kudüs ekonomik açıdan gelişme sağladı.
*İslâm tarihinde farklı müslüman ülkelerden gelen yüzlerce âlim Aksâ’yı ziyaret etmiş ilmî hayata katkı sağlamıştır Osmanlılar kudüsün ilmi ve İslâmî mirasını korumuş. Kudüs ilim merkezi olmuştur medreseler kurulmuş tasavvufî hayat canlanmıştır Mescid-i Aksâ ve Şam Kapısında birçok tekke ve zâviye vardır Mevleviyye, Şâzeliyye, Rifâiyye Ahmediyye gibi tarikatlar kudüşün dinî ve kültürel hayatına katkı sağlamaktadır
*XVIII. yüzyılda Kudüste medrese hayatı geriledi kültürel hayatı canlı tutan vakıflar zayıfladı Kudüs’te eğitim kurumları hankahlar, ribâtlar zâviyeler vardı. dinî eğitim hâkimdi. XIX. yüzyılda kudüste misyoner okulları açıldı*Kudüste eğitim ve kültürel hayatın en önemli kurumu kütüphanelerdi.en eskisi Mescid-i Aksâ Kütüphanesi idi. kitaplar Haçlılarca yakılmıştı kitaplar Kur’an ve Kudüs üzerine yazılmıştı Memlük ve Osmanlı sultanları Mescid-i Aksâ’ya hediye mushaf göndermeleri âdettendi
*Kudüs sürekli inşa edildi Memlük ve Osmanlı dönemlerinde büyük binalar, camiler, medreseler, tekkeler, zâviyeler, ribâtlar ve hankahlar yapıldı şehrin ekonomisi gelişti Sultan Süleyman zamanında kudüs tarihin altın çağını yaşadı Kubbetü’s-sahre inşa edildi Kudüs surlarının yapıldı vakıflar kuruldu Haseki Sultan İmarethânesi günde yüzlerce fakiri doyurdu
|