Kaynak tdv islamansiklopedisi.info
ŞEYH ŞÂMİL (1797-1871) KAFKAS KARTALI
*1846 Nisanında Şeyh Şâmil, Kabartay bölgesindeki Çerkezler’le birleşip Kafkas birliğini sağlamak amacıyla 14.000 asker ve sekiz sahra topunyla Şali’ye yürüdü. Kabartay’daki Kupra nehrine ulaştı. Ruslar gelince öğrenince geri döndü. 1847 yılının ilk Vedeno karargâhında geçirdi Şâmil, Gergebil önlerinde Prens Vorontsovun Rus kuvvetlerine kahramanca direndi gösterdi. Ruslar büyük kayıplar verdi *Ekim 1847’deki Prens Vorontsov’un Şalti harekâtı, Haziran 1848’de Gergebil, 1849 yazındaki Kibid Muhammed’in Çoh kuşatmaları ve Kırım savaşının patlak vermesiyle Şeyh Şâmil, Mart 1853’te Sultan Abdülmecid’e bir mektup yazarak kuvvet istedi Dağıstan’da Rus askerî yığınağına saldırdı Zakartala tepesiyle Meseldeger’e hücum etti. Şâmil’in Güney Kafkasya’daki eylemlerinin amacı, Osmanlı-Rus savaşına karşı Ruslar’ın askerî yığınak yapmasını önlemekti.
*Osmanlılar 1853’te, Şeyh Şâmil’e yardım gönderdi. 1853’te Kırım savaşının başlamasıyla Osmanlı Kafkasya ile ilgilenmesini zorunlu hale geldi. Sultan Abdülmecid 9 Ekim 1853’te Şeyh Şâmili Ruslar’a karşı cihada çağırdı Şeyh Şâmilin teklifleri Osmanlı Devleti’nce reddedildi 1854’te, Dağıstanlı Halil Bey’in teklifiyle Şeyh Şâmil’e Dağıstan serdar-ı ekremi unvanını verildi. Oğlu Gazi Muhammed, Danyal Sultan ve İsmâil Paşa mirlivalık, Şemhal Hanı Ebû Müslim feriklik rütbesiyle ödüllendirildi. *Şâmil, Temmuz 1854’te Gürcistan’ın Kaheti bölgesine girdi. Osmanlı-Batum ordusu Özürgeti bölgesindeydi. Şeyh Şâmil, Osmanlı ordusunun Tiflis’e hareket etmesini sağlayamadı ve Dargiye’ye çekildi.İngiliz Amirali Rusya’yı barışa zorlamak için Kafkasya’nın fethedilmesinin, bunun için Çerkezler ve Şeyh Şâmil ile antlaşmanın gerekli olduğunu söylüyordu.
*Paris Antlaşması’ndan (30 Mart 1856) sonra Rusya’nın Prens Baryatinsky’i Kafkas başkumandanlığına ve Kafkas valiliğine tayin etti, rus Prens Kafkas kuvvetlerini beş gruba ayırdı Haziran 1857’de 8500 piyade, 1400 süvari ve on toptan oluşan güçleriyle Salatav’ı ele geçirdi. Zandak ve Dilim bölgesi talan edildi. Baron Vrevsky, üç hafta içinde Kafkas sıradağlarını aşarak Didolar’ın ülkesini tahrip etti. Çeçenistan kumandanı Yevdokimov, 28 Ocak 1858’de Argun Geçidi’ni ele geçirdi nisan Aşağı Çeçenistan’daki 15.000 kişiyi itaat altına aldı. on beş Çeçen topluluğu Ruslar’a teslim oldu.
|