Kaynak tdv islamansiklopedisi.info
NÛREDDİN ZENGÎ, (نور الدين محمود زنگي)
*Fâtımî Halifesi Lidînillâh’ın veziri Şâver vezirlikten azledilince Suriyede Nûreddin’den yardım istedi vezir tayin edilirse ülkesindeki askerlerin masraflarını karşılamaya Mısır gelirinin üçte birini Nûreddin’e vermeye söz verdi. Nûreddin, Şîrkûh kumandasındaki bir orduyu Mısır’a göndererek Şâver’in makamına tekrar oturmasını sağlandı. Ancak Şâver sözünde durmadı Haçlılar’dan yardım istedi. Nûreddin, Haçlılar’a engel olmak amacıyla Hârim kalesini ele geçirdi Haçlılar’ın elindeki Banyas’ı fethetti Kasım 1164*Şîrkûh, Nil nehrinde Haçlı ve Fâtımî ordusunu askerî birlikleriyle yok etti İskenderiye şehrini ele geçirdi ve yeğeni Selâhaddin’i orada nâib bıraktı Fâtımîler ve Haçlılar iskenderiyeye yürüyünce Şîrkûh haçlılarla antlaşarak Suriye’ye döndü. Haçlılar, Fâtımîler’le Nûreddin’in Mısır’a girmesuni engelleyecek bir antlaşma yaptılar Nûreddin’in Mısır’ı ele geçiremedi ancak Nûreddin 1169 da Ca‘ber Kalesi’ni ele geçirerek en önemli hedefini gerçekleştirdi
*Mısır’ı işgal eden Haçlılar Kahirede karargâh kurunca Fâtımîler Nûreddinden yardım istediler . Kahiredekiler Haçlıları iyi ilişkilerle uzaklaştırmaya çalışıyordu. Haçlılar, 1 milyon dinar karşılığında geri çekildiler ancak parayı toplayamadılar. Nûreddin Şîrkûh kumandasında Mısır’a üçüncü defa 7000 kişilik süvari gönderdi Haçlı ordusu Mısır’dan eli boş döndüler Kahire’ye giren Şîrkûh Mısır’da idareyi ele geçirdi 8 Ocak 1169*Fatimi halifesi mısır emiri Şâver’i idam ettirdi yerine Şîrkûh vezir tayin edildi, Şîrkûh iki ay sonra ölünce yerine yeğeni Selâhaddîn-i Eyyûbî getirildi (25 Cemâziyelâhir 564 / 26 Mart 1169).Mısır’ın Türkler’in eline geçmesinden korkan Haçlılar, Avrupa’dan yardım alarak Aralık 1169 da Dimyat’ı kuşattı. Nûreddin Haçlılar’ın Suriyedeki bölgelerine akınlar yaptı Haçlılar kuşatmaya son verdiler*Nûreddin, Musul Atabegi Mevdûd’un ölümüyle Rahbe, Habur ve Nusaybin bölgelerini ele geçirdi, Musul’u da hâkimiyetine aldı (1170).
*Nûreddin 1171 de başkumandanı ve nâibi Selâhaddîn-i Eyyûbî’den Mısır’da hutbenin Abbâsî halifesi adına okutulmasını istedi. Selâhaddin, çıkacak karışıklıktan bunun ertelenmesini talep etti Nûreddin’in kesin emriyle Fâtımîlere okunan hutbeye son verildi hutbe Abbâsî halifesi adına okunmaya başlandı (10 Eylül 1171). *Birkaç gün sonra halife Lidînillâh’ın ölümüyle Fâtımîler yıkıldı ve Mısır Nûreddinin hâkimiyetine girdi Fâtımîlerin yıkılmasıyla Abbâsî halifesi Biemrillâh, Nûreddin’e saltanat alâmetleri gönderdi. Kuzey Irak, Güneydoğu Anadol Suriye, Mısır, Trablusgarp Kuzey Afrika, Sudan’ın Yemen Hicaz Nûreddin Mahmud zenginin hâkimiyeti altına girdi*Nûreddin ile Selâhaddîn güçlerini birleştirip Haçlılarla savaştılar. Selâhaddin ile Nûreddinin arasına bir soğukluk girdi nûreddin’in öldüğünde Selâhaddin Mısır, Libya, Yemen ve Sudan’ı nurettin
adına ondan bağımsız bir hükümdar gibi idare ediyordu.Nûreddin’le ilişkilerini kesmemişti Nûbe, Libya, Yemen seferlerine nurettinin izniyle girişilmişti.
|