Kaynak ehlisünnetbüyükleri.com
İMÂM-I A’ZAM VE MEZHEP ANLAYIŞI
*Allahü teâlâ Kur’ân-ı kerîmde insanlara îmânı sâlih amellerle rızâsını kazanmalarını istemektedir. Eshâb-ı kiram îmân ettikten sonra,* büyük bir hassasiyetle rızâyı ilahiyi aradılar. emirleri eksiksiz olarak kalben yerine getirdiler. yasaklardan ve haramlardan şiddetle kaçındılar.*efendimiz Kur’ân-ı kerîmi, hadîsleri ile açıklayarak doğru anlaşılmasını temin etti. Eshâb-ı kiram, Kur’ân-ı kerîmden anlayamadıklarını efendimize sorar,* Kur’ân da bildirilmeyen husûslarda, efendimiz nasıl yapıyorsa tatbik ederlerdi. Eshâb-ı kiram Kur’ân-ı kerîm ve Resûlun sünnetine uymamaktan korkar, ürperir ve şiddetle kaçınırlardı. *Ashab âyet-i kerîme ve hadîs-i şerîf ile* bildirilmeyen bir işte* Allahü teâlânın rızâsını araştırır hadis ve kitab uygunuluğa göre amel ederlerdi. efendimiz, vâli ve kadılara Kur’ân-ı kerîm ve hadîste hükmünü bulamadığı mes’elede* ictihâdı emir buyurdu.Muaz bin Cebel’e şöyle buyurdu Yâ Muaz neye göre hüküm vereceksin?-Allah’ın kitabı resûlullahın sünneti ile.ya resulullah-Ya sünnetimde hüküm bulamazsan-ictihâd ederim, yâ Resûlullah
Peygamberimiz ( aleyhisselâm )Resûlünün elçisini, muvaffak kılan Allaha hamd olsun” buyurdu.
*vahiy ile bildirilmeyen işlerde Resûlullah ve Eshâb-ı kiram ictihâd ediyorlar, Eshâb-ı kiramın ictihâdı Resûlullahın ictihâdına uymuyordu. Meselâ; Bedir’de esîrlerinde* efendimiz ile Hazreti Ebû Bekir fidye ile salıverilmelerini, Hazreti Ömer öldürülmelerini ictihâd etmişdi. Allahü teâlâ, Hazreti Ömer’in ictihâdına uygun olanı, vahiy ile bildirdi.*Eshâb-ı kiramın müctehid idi din bilgilerini Resûlullahtan ( aleyhisselâm ) aldılar. O’nu bizzat görmenin, O’nun sohbetinde bulunmanın ma’nevîyat ve kemâline erdiler. Nefisleri ihlâs, edeb, ilim ve irfandı Eshâbdan olmayanların ulaşamayacağı üstünlüklere kavuştular. hidâyet yıldızları hadîs-i şerîfle bildirildi.imânı, i’tikâdı bir idi. *Haklarında nass âyet ve hadîs bulunmayan mes’elelerde ictihâd ettiler. Her biri, amelde mezheb sahibi idiler. ictihâdları birbirine benzerdi. İctihâdları toplanıp, kitablara geçirilmediği için mezhebleri unutuldu. İslâmiyeti Eshâb-ı kiramdan öğrenen büyük imamlar yetişti. Bunlar da amelde mezheb sahibi idi ve her birinin ictihâdına kendi ismi verildi mezhebleri kitaplara geçirilmedi ve unutuldu.*dört büyük imâmın ictihâdları, talebelerince kitaplara geçirilererek muhafaza edildi* müslümanlar arasında yayıldı. müslümanlara doğru yolu gösteren ve İslâm dînini bozulmaktan koruyan dört imâmın birincisi İmâm-ı a’zam* ikincisi İmâm-ı Mâlik Üçüncüsü İmâm-ı Şafiî, dördüncüsü Ahmed Hanbel’dir.
*Ehl-i sünnette dört imâmdan İmâm-ı a’zam yoluna Hanefî Mezhebi İmâm-ı Mâlik’in yoluna Mâlikî İmâm-ı Şafiî’nin yoluna Şafiî İmâm-ı* Hanbel’in yoluna da Hanbelî Mezhebi denilmiştir. müslümanın Allah rızâsına uygun ibâdet* yapabilmesi, dört mezhebden birine uymak ile mümkündür. Her müslümanın ictihâd yaparak Kur’ân ve hadîsden hüküm çıkarması İslâm âlimi, olması mümkün değildir, Hicrî dördüncü asırdan sonra âlim yetişmemiştir. *Kur’ân-ı kerîme herkesin ma’nâ verip, hüküm çıkarması yasak edilmiştir. Hadîs-i şerîfte; “Kur’ân-ı kerîmden ma’nâ çıkaran kâfir olur.” buyuruldu. Kur’ân-ı kerîmden müctehid ve din âlimleri hüküm* çıkaramazlar efendimiz, Kur’ân hükümlerini hadîs-i şeriflerle açıklamıştır. Kur’ân-ı kerîmi ancak Resûlullahın Eshâb-ı ve müctehid imamlar açıklamışlardır. Allahü teâlâ Kur’ân-ı kerîm Enbiyâ sûresinde; “Bilmiyorsanız, zikir ehline sorunuz” ve Ey akıl sahipleri! Akıl erdiremediğinizde bilen ve ermiş olanlara tâbi olunuz!” buyurmaktadır. *Hadîs-i şerîfte; “Bilmediklerinizi bilenlerden sorunuz. Cehâletin ilâcı sorup öğrenmektir.” buyuruldu. âyet-i kerîmeler ve hadîs-i şerîfler ibâdetleri bilmeyenlerin bilenlerden sorup öğrenmelerini emretmektedir. İmâm-ı a’zam İmâm-ı Mâlik, İmâm-ı Şafiî ve İmâm-Hanbel, Kur’ân-ı kerîmden ve hadîs-i şerîflerden ictihâd ederek, İslâm dinindeki emir* yasak, helâl ve haramları açıkladılar.
|