Kaynak tdv islam ansiklopedisi.info suriye
*Memlük Sultanı Baybars Suriye’de Moğollar’a ve Haçlılar’a karşı başarılar kazandı suriyede idarî düzenlemeler yapıldı Haçlılar’ın Suriye’deki en önemli kalesi Hısnülekrâd alındı, Antakya Haçlı Prinkepsliği ortadan kaldırıldı, Trablus Haçlı Kontluğu ve Bâtınîler’in kaleleri fethedildi. Suriye’ye sığınan Türkmen ve Moğol kabilesi çeşitli merkezlere yerleştirildi. Kalavun 1281de Humus’ta İlhanlılar’a karşı büyük bir zafer kazandı. 1285 te Suriye’nin Akdeniz sahilindeki stratejik kalesi Merkab ve Lazkiye alındı. Haçlılar’ın elinde sadece Akkâ kalmıştı. Melikü’I-Eşref Akkâ’yı ele geçirerek bölgede iki yüzyıl devam eden Haçlı varlığına son verdi. Haçlılar’ın suriyeden çıkarılmasıyla Suriye’deki kaleler yıkıldı. *Memluklu Kalavun devrinde Suriye’ye hücum eden İlhanlı Sultanı Gāzân Han 1299 da Humus’u ele geçirdi Dımaşk’a saldıran İlhanlı kuvvetleri şehri tahrip etti şehir tekrar Memlükler’in hâkimiyetine geçti. Haçlılar’ın elindeki Suriye’nin Akdeniz sahilindeki tek adası Ervâd 1302 de fethedildi Memlük kuvvetleri, Suriye’ye saldıran İlhanlılar’ı Tedmür’de ve Mercüssuffer’de yenerek Suriye’den çıkardılar.Berkuk devrinde Suriye’de önemli karışıklıklar ve isyanlar çıktı. Malatya nâibi Mintaş ve Yelboğa isyanları yönetimi uğraştırdı. Dımaşk nâibi Tenem’in çıkardığı, Halep ve Hama nâiblerinin de desteğiyle büyüyen ayaklanma 1400 de zor bastırıldı Suriye büyük bir timur tehlikesiyle karşılaştı Timur Halep’i, ardından Dımaşk’ı işgal ve tahrip etti. İstikrar kayboldu, Suriye şehirleri isyanlar sebebiyle tahribata mâruz kaldı.
Memluk Sultanı Ferec, Suriye seferinde bir isyan sonucu 1412 de öldürüldü Suriye’deki syanlar Şeyh Mahmûdî tarafından bastırıldı
Memlükler döneminde Suriye yüksek rütbeli memlük emîrleri tarafından nâibliklere bölünmüştü. Dımaşk, Halep ve Hama nâibliklerinden en yüksek dereceli Dımaşk nâibi diğer nâiblerden sorumluydu. Memlükler veraset kuralına itibar etmedi sultan değişiminde nâibliklerde isyanlar çıktı Zengîler ve Eyyûbîler devrindeki ilmî hareket, Memlükler zamanında ileri bir seviyeye ulaştı.*Memlükler’in ilk döneminde Haçlılar ve Moğollar’la yapılan savaşlarda halka ağır vergiler yüklenmiş Suriyede ekonomik durum bozulmuştu. Haçlı ve Moğolların bertaraf edilmesiyle istikrar sağlandı ticaret canlandı suriyede kıtlık, salgın hastalıklar, kuraklık ve depremler yaşandı. 1349 daki veba salgını Suriye nüfusunu azaltdı ekonomi bozuldu XV. yüzyılda askerler arasında karışıklık çıktı halk isyanları başladı. Sultan Kansu Gavri zorluk çekti. Memlük-Osmanlı ilişkilerinin gerginleşmesiyle Suriye iki büyük devlet arasında çatışma bölgesi haline geldi. 24 Ağustos 1516’da Halep’in kuzeyinde Mercidâbık’ta Memlükler’e karşı büyük bir zafer kazanan Yavuz Sultan Selim Suriye’yi Osmanlı topraklarına kattı.
|