Kaynak tdv islam ansiklopedisi.info suriye*
*Eyyûbî ve Memlük camileri, revaklı bir avlu ile enine dikdörtgen planlı, mihrap önü kubbe ile, tonozla örtülü bir harimden oluşmaktadır. Osmanlı yapılarında, revaklı avlu ile birlikte son cemaat yeri ve mekânın tamamını kapatan tek kubbe dikkati çekmektedir. Memlükler’in kare kaideli, sekizgen gövdeli minarelerine karşılık Osmanlılar’ın silindirik ve çokgen gövdeli zarif minareleri şehrin görüntüsüne Osmanlı şehri imajını vermektedir. Halep’teki medreselerin çoğu avlulu eyvanlı şemalarıyla Selçuklu üslûbunda bağımsız olarak şekillendirilmiştir. Osmanlı medreseleri külliye içinde genellikle başka yapılarla ortak bir avlunun etrafında yer almıştır. *Şehir hanları ile saray, konak gibi sivil yapılara dinî yapılar kadar önem verilmiştir. Anıtsal mimari boyutları ve zengin süslemeleriyle Halep zenginleştirilmiştir Halep mimarisinde halepin kaliteli kalker taşı kullanılmıştır. Anıtsal yapılarda cephe* taçkapı , avlu-eyvan Selçuklu geleneğini yansıtır Sivri kemer ve mukarnas süslemeler Memlük döneminde her yapıda yer alan kabartmalı yazı kuşakları Halep mimarisinin ana özelliklerdir. Süslemede mermer ve kalker taşı doğrudan işlendiği gibi mozaik tekniğinde kakma ve kaplama* kullanılmıştır. avlu zeminleriyle mihrapların yer aldığı kıble duvarları ve eyvan* çok renkli mermer süslemeciliği Dımaşk yapıları kadar Halep’te de yoğunluk kazanmıştır.
*Kale kapıları ile surlardaki ejder ve aslan kabartmaları Türk şehirlerinde görülen ana motiflerdir. Avlusu veya avlu* girişlerinde havuz-şadırvan gibi bir su mimarisi mevcuttur
Selçuklu, Eyyûbî, Memlük ve Osmanlı dönemlerinde imar edilen Hama, depremlere ve diğer yıkımlara rağmen Türk dönemi karakterini yitirmemiştir. Yığma bir tepe üzerine kurulan şehrin iç kalesinden günümüze hiçbir mimari örnek ulaşmamıştır. Surlar ortadan kaldırılarak park ve mesire haline getirilmiştir. Ulucami gibi Nûreddin Zengî Külliyesi şehrin önemli yapılarındandır Cami, medrese, bîmâristan ve hamamdan oluşan külliye, 1172 de Nûreddin* Zengî tarafından yaptırılmıştır. Âsi nehri kenarındadır yalnız cami kullanılır durumdadır. *Ebü’l-Fidâ Camii ve Türbesi ünlü tarih bilgini ve devlet adamı Ebü’l-Fidâ’ya aittir ve 1327 de yapılmıştır. Birkaç defa geçirilip onarılmıştır sağlam ve kullanılır durumdadır. Dikdörtgen planlı bir iç avlu ile* harimden oluşmaktadır kuzeybatı köşede minarenin önünde türbe yer alır Âsi nehri kıyısında bulunan Ubeysî Camii’nin kitâbesinde 1636 yılında Mustafa Ubeysî tarafından inşa edildiği yazılıdır Memlük dönemlerine aittir Etrafı başka yapılarla sarılmış, iç kısım yenilenmiştir.* Kendirciler Çarşısı, Uzunçarşı hamada tanınmış Türk kültür varlıklarıdır. Hama’nın en büyük
hanı olan Gümrük Hanı sağlam değildir Giriş cephesi dışında kalan kısımları yıkılarak okul yapılmıştır. Girişi* Esad Paşa Hamamı zengin süslemeleriyle ünlüdür.
*Şam Valisi Esad Paşa, Hama’da 1752 de Kasrü’l-azm adıyla muhteşem bir hükümet konağı yaptırmıştır. Yapı, tahribata rağmen özgün şeklini korumaktadır. Bina müze haline getirilmiştir. Osmanlı Hicaz Demiryolu şebekesinin (1901-1905) bir halkasını oluşturan Hama Tren İstasyonu kısmen zamanımıza kadar gelebilmiştir. Hama mimarisindeki taş işçiliği* abartılı bir* süsleme içerir avlu döşemeleri, fıskıyeli havuz sistemleri, mihrap ve duvar kaplamalarında renkli mermer süslemeleri Selçuklular’dan Osmanlılara* kadar kullanılmıştır. Dinî mimaride cami ve mescidlerin Osmanlı öncesinde* enine dikdörtgen planlı, tek veya iki sahanlı bir harimden oluştuğu görülür.* tonozlar geniş kemerlerle desteklenmiştir
*Hama, Halep-Dımaşk kervan yolunda* birçok han inşa edilmiş şehir ticaret merkezi haline getirilmiştir. Kale tipinde sağlam bir mimariye sahip* ticaret hanları şadırvanlı bir avlu iki katlı,* revaklı odalardan oluşmaktadır. avlunun ortasında bir mescid yer almaktadır. hanlar çarşılar özellikle Osmanlı döneminde şehrin sosyal ve ekonomik yapısını diri tutmuştur Memlük döneminden günümüze kadar varlığını* sürdüren su* kemerleri,* Hama’nın sembolüdür Hama yakınındaki Selemiye kasabası Şümeymis Kalesi Osmanlı yapısıdır Bir tepe üzerinde toprakla yükseltilmiş kale uzaklardan kartal yuvasına benzemektedir. Hisar niteliğindeki yapının yalnızca surlarından bazı bölümler günümüze ulaşmıştır. Selemiye’deki İsmâiliyye Cami ve Türbesi sağlam ve kullanılır, hamam ise metrûk durumdadır.
|