Kaynak tarihiolaylar.com Türk Akıncıları
*Akıncıların temelini Osman Gazi ve Köse Mihal atmıştır. Orhan Gazi zamanında düzenli piyade ve süvarilerin oluşturulmasına kadar akıncılar çarpışmıştır. Osmanlı’nın bir uç beyliğinden devlet haline gelmesi ve toprakların genişlemesinde akıncıların katkısı büyüktür. Akıncı ocağında Evrenos Bey’in* katkısı büyüktür. İlk akıncılar Osman Gazi’nin yoldaşlarıdır ülkeye katkıları ve yetkileri yüksektir. Divan-ı Humayun, Akıncı* atamalarına karışmazdı. Akıncılar, fedai serdengeçti, deli, azap, gönüllü, gibi* isimler alırdı. 16. yüzyılda* 40 bin olan akıncı mevcudu, daha sonraları düzenli birliklere dönüşle azalmıştır
*akınların başı Akıncı Beyi, emirleri padişahtan alırdı. devlet için canını feda ettiklerinden* subaşından* imtiyazlıydılar. düzenli birliklere dahil değildiler. Rumeli Akıncıları düşmana* ani taarruzlar yaparak yıpratırdı.Akıncıların teçhizatları kale kuşatmasına uygun olmadığı için kale kuşatmalarında düzenli birlikler kullanılırdı. Fakat kalenin düşmesiyle Serdengeçtiler” düşmanın en içine dalardı. Akıncılığa kabul* çok zordu. gönül rızası gerekliydi. kötü bir akıncı, birliğin yenilmesine* yok olmasına neden olabilirdi. Çok süratli hareket ederler, çok iyi at binme becerisine cenk* ve kılıç yeteneğine sahiptiler devrin en sarsılmaz askeri gücüydü . Akıncı olabilmenin* şartı Türk olmaktı.
*Devşirmelerin,* yabancı kökenli azınlıklar devletin her kademesinde görev alabiliyorken akıncı olamazlardı akıncı olmak isteyen bir Türk’ün dürüst bir kefil göstermesi gerekiyordu. Akıncıların atları hızlı, dayanıklı ve süratliydi sefere beş at götürür yorulan atları konakta bırakırlardı at yetiştiriciliğinin durması akıncılığın zayıflama nedenidir Akıncılık* babadan oğla geçerdi, akıncılar öncü birliklerdi, ilk önce düşman bölgesine sızar düşmanın zayıf anını kollar* bilgi toplardı. Akıncılar keşifte birliklere ayrılır öncü akıncılara arkadaki akıncılar destek verirdi. Akınlar, akıncı sayısına göre isimler alırdı. 100 kişiden azsa çete”, 100’den fazla ise haramilik”, gibi Akıncı Beyinin taarruzları akın” olarak adlandırılırdı.*Akıncılar düzensiz birliklerdi komuta kademelerine ayrılmışlardı. akıncı beyi komuta ederdi bir seferin “Akın” sayılabilmesi için akını Akıncı Beyinin komuta etmesi şarttı. Her on akıncıya onbaşı; yüz akıncıya subaşı; bin akıncıyı da binbaşı komuta ederdi. Mihaloğlu, Evrenosoğlu, Turhanoğlu, ve Malkoçoğlu ünlü akıncı aileleriydi Mihaloğlu Sofya’da; Evrenosoğlu Arnavutluk’ta; Turhanoğulları Mora’da; Malkoçoğulları Silistrada* bulunurdu Sınır boylarında ocaklarda yaşayan akıncılar ailelerinin adlarıyla anılırlardı. Akıncılar, Türklere has bir askeri sınıftı.Akıncılar, orduların beş günlük mesafe ilerisinde yol alırlardı.* savaş çıkmadan düşmanı yıpratır ve düşmana baskınlar düzenler ve düşman saflarına dalar Düşmana aman vermezlerdi
*akıncı birliklerinin, ne zaman nerede ortaya çıkacakları belli olmazdı omlar efsaneydi Devlet tarafından akıncı defteri tutulurdu. defterler merkezde eyalet ve uç beyliği kadılarında muhafaza edilirdi. akıncıların seçiminde yolsuzluğa izin verilmezdi. Akıncılar topraklara sahipti savaş ganimetinim 1/5 ini devlete humus vergisi olarak öderdi savaşta ölen akıncıların yerine, genç ve dayanıklı gençler ocağa kaydedilirdi. Bin atlı akınlarda çocuklar gibi şendik;
Bin atlı o gün dev gibi bir orduyu yendik!
Ak tolgalı beylerbeyi haykırdı ilerle!
bir yaz günü geçtik Tuna’dan kafilelerle
*Akıncılar, kendi aralarında* isimlerle anılırdı.isimler akıncı gruplarının savaşada gösterdikleri kahramanlıklar ve büyük cesaret* taarruzlarından alınırdı Deli” adı verilen akıncılar 15. yüzyıldan itibaren kurularak akınlara başlamışlardır. Önceleri sadece Avrupa’da kullanılan deliler, “bayrak” adı altında 60’ar kişilik ocaklara ayrılırdı. Başlarındaki kumandana “delibaş” denirdi. Delibaşın altında komuta kademesi olarak gönüllü ağası ve bölük ağası gibi zabitler bulunurdu. Deli süvarisi cesaretiyle kendini kanıtlamak zorundaydı. 16. yüzyılda kurt, sırtlan, pars, gibi vahşi hayvanların derilerini giyen delilerin atları* çevik ve dayanıklıydı. Delilerin silahları kılıç, kalak, mızrak, balta ve bozdoğandı.*Akıncıların en yiğitleri “dalkılıç” ve “serdengeçtilerdi fedailerin düşman içine dalmak kuşatılmış kaleye girmek gibi çok zor görevleri vardı. yiğitlerin çoğu şehit olmuştu dalkılıç olmak için gönüllülük esastı* Büyük yetenek isteyen fedailik savaşlarda büyük bir güç kazandırırdı düşmanın maneviyatını azaltırdı. 16. yüzyılda sayıları azalan akıncılar, geri hizmetlerde kullanıldı. Akıncıların yerini bu Kırım* Tatarları aldı Akıncılar 1826 da resmen ortadan kalkmıştır.
|