Kaynak ahmethaldunterzioğlu.com
Lu-Shan (Onluk) Başkaldırısı
*Uygurlar, Doğu Göktürk Kağanlığıyla savaştadır
742 yılında Uygur egemeni Bilge Kağan, Karluk ve Basmıllarla Doğu Göktürk Kağanlığı'na saldırdı.744 de egemenlik altına aldı. Göktürk Kağanı Bolmış öldürüldü. Basmıl Kağanı Asinas da öldürüldü Uygurlar Orhun'a sahip oldular.Bilge Kağan buyruğundaki 19 boydan oluşan Doğu Uygurlarını On Uygur ve Dokuz Uygur olarak teşkilatlandırdı.*
Bilge Kağan Çin'i yöneten Tang Hanedanı ile dostluk kurarak. güçlenmeyi amaçlamıştı. çok başarılı oldu.*Ardından oğlu Bayançur Tahta geçti.
Tang Hanedanı zordaydı. İmparator tsung iç işlerinde sorunlar yaşıyordu. *Çin Karayandaki ve Kuzeydeki tehlikelere karşı 400 bin kişilik bir ordu kurmuştu ordunun, ihtiyaçlarını karşılamak zordu vergilerin artması çini yoksullaştırıyordu. Çin-Tibet savaşı sürdüğü için ordunun varlığı sürmek zorundaydı. eski Türk yurdu Kansu'yu almak isteyen Tibetliler sürekli çine yüklenmekteydi 751 Yılında Talas'ta Bugünkü Kırgızistanda Çin ordusu ve müslümanlar karşılaşmış, çin büyük bir hezmiet yaşamıştır Çinli General Kao bir kaç bin çeri ile kaçarak canını kurtarmıştır Çin bin yıl boyunca Orta Asya' tarım Havzası'nda egemenlik kuramamıştır Tang Hanedanı zayıflamıştır çin imparatoru tsung işleri ile uğraşmak yerine, zamanını eğlenmek, yemek içmekle geçiriyordu.
*Çin Devlet işlerini Başbölün Vezir Yang yönetiyor çin imparatoru Yang 'ın kızkardeşi ile gönül eğlendiriyordu.*Çin'in karayanında sınırda, Türk asıllı An Lu-Onluk adlı sanggün Tang Hanedanı'na başkaldırdı.*Amacı saray ile çini ele geçirmekti.*
Onluk yetenekli, gözüpek, cesur, ve yiğitti imparatorun metresi Kui-fei sayesinde İmparator tsung'un gözüne girmiş orununu yükseltmişti. ordusundaki üst orunlar Türktü İmparator nedenini sorunca Türkler savaşçı kişilerdir. iyi savaşırlar. Yönetmek kolaydır." Diyerek 755 te çine
Başkaldırdı Türk sanggünleri ona destek verdi.
150 bin atlı hazırdı.An Lu- ordusuyla Lo-yang yakınlarında Tang ordusunu yendi. yang'ı ele geçirdi. kendisini imparator ilan etti.*
*Tang ordusu gözde sanggünleri yokedilmişti. ordunun başına Karluk Türkü Koşu Han getirildi
An Lu-Sahan ordusu ile Koşu Han'ı da yendi. çok sayıda ordubaş ile tutsak etti.*An Lu nun
Gücü çok artmıştı.çin Başbölününü ve metresi öldürüldü. Çin imparatorunun oğlu *Li babasına isyan etti Kansu İlinde kendini imparator ilan etti. Çin'de artık üç imparator vardı. iç kavga çok uzun sürecekti başkentte kargaşa çıktı. Başkaldırıyı başlatan An Lu oğlu Ch'ing tarafından öldürüldü.*
Sokum, onun buyruğunu reddetti. Tsung başkaldırıyı bitirmek için Uygur Kağanı Bayançur'dan yarıdm istedi.Bayançur 757 de Kuoya elçiler gönderdi.
*Uygur elçileri çini başkaldıranlardan temizleyecek taşınmazlar Tang Hanedanı'na bırakılacak altın, gümüş, eşya, kadınlar kızlar ve. Çin sarayından bir konçuy Uygur Kağanı'na gelin olacaktı.*Çin imparatoru Tsung bu anlaşmayı kabul etmek zorunda kaldı.*uygur kağanı Bayançur Kağan, oğlu Tigin yönetiminde 50 bin savaşçıyı Çin'e gönderdi. Çin çerileri ile Uygur atlıları başkaldıranlara saldırdı. başkent alındı. Lo-yang düştü. Uygurlar i istediklerini aldılar.Başkaldıranlar birbirlerine düştüler.*Sokum, An Lu nun oğlu Ch'ingi öldürdü.orduyu buyruğuna aldı. Kendisine efsanevi Sarı İmparator'un orununu vererek Lo-yang'a yöneldi.**Uygur Kağanlığı Bögü Kağan'ın yönetimindeydi sene 762 iydi Çin'deki karışıklık sürüyordu.İmparator Tsungun oğlu Bögü Kağandan yardım istedi.*Bögü Kağan Çinde Büyük bir törenle karşılandı.*Bögü Kağan çok gururluydu çindeki başkaldırıyı uygur kağanı Bögü Kağan bastırdı.
İsyan Yedi yıl sürmüş, türk sanggünleri Çin buduna büyük bir korku yaşatmış Tang İmparatorluğunun 53 Milyon olan sayısı 17 milyona düşmüş, 36 milyon insan başkaldırıda, açlık ve hastalıktan ölmüştü.*
|