Kaynak tdv islam ansiklopedisi .info
Bugünkü Bursa yazan Ertuğrul Seyhan
*Bursa ovasının güney kenarı ile Uludağ’ın kuzeybatı eteği arasında doğudan batıya uzanan şehrin boyu 8 km. kadardır; yakın tarihlere kadar 3 kilometreyi geçmeyen şehrin eni, son yıllarda özellikle 1987’de ovanın ortalarındaki Panayır ve İsmetiye köylerinin mahalleye dönüştürülerek şehir belediyesi sınırlarına alınması üzerine artmış ve şehrin Uludağ’ın eteğindeki şerit görünüşü daire durumuna yaklaşmıştır. Bursa’nın çekirdeğini, Uludağ’ın kuzey yamaçlarından inen Gökdere ile Cilomboz deresinin semtleri oluşturur. Bu iki vadi arasındaki merkezî kesimin doğusunu merkezi eski çarşı resmî daireler, hanlar ve şehrin en önemli mimari eseri Ulucami kaplar. İç kale, Osman Gazi ve Orhan Gazi türbeleriyle Hisar Meydanı’nı içine alan eski semt de bu merkezî kesimin batı yarısını işgal eder. *Şehrin doğusundaki, adını Yeşilcami ile Yeşiltürbe’den alan Yeşil semti merkezî kesimden Gökdere’nin derin bir vadisi ile ayrılır. Yeşil semtinden Gökdere’nin küçük bir koluna ait vadi ile ayrılan Emîr Sultan semti kuzeye doğru Yıldırım, güneye ve yükseklere doğru da Teferrüç semti devam eder. Batıda, çekirdek kısmından Cilomboz deresinin vadisiyle ayrılan Muradiye semti yer alır. Muradiye’nin batısında şehrin asıl kütlesi sona erer ve meşhur kaplıca semti Çekirge başlar. Şehir 1930’ dan sonra batıya ve kuzeybatıya doğru önceleri yavaş, 1950’lerden sonra ise hızlıca büyüme göstermiş manzarası değişmiştir uğramıştır. gelişmede sanayi etkin rol oynamıştır
*Sümerbank Merinos Fabrikası’nın kuzeyindeki işçi konutları şehri genişletmiştir. 1950’lerden sonra apartmanlaşma başlamış, son toplu konutlar şehrin çevresinde uzantılar oluşturmuştur. gecekondu bölgelerinde plansız büyüme görülür. Şehrin doğusundaki gecekondular batıda Mudanya-Bursa-Ankara karayolunda devam eder; güneydeki yerleşme sınırını oluşturur. Kuştepe gecekonduları 400 m. yüksekliği aşarak 475 metredeki yamaçlara yaklaşmıştır. Bursa’nın Cumhuriyet dönemindeki ilk planı, 1941 de Henry Prost adındaki bir şehirci mimara hazırlatılmıştır. planda yolların genişletilmesi, eski konut alanları ve Çekirge’nin kaplıca ve turizm bölgesi olarak geliştirilmesi oluşturuyordu. *1960 da Luigi Piccinato’ya yeni bir plan yaptırıldı. şehrin Ankara-Bursa-Mudanya yolunda geliştirilmesini önerdi Bu plan eski şehir dokusunu, tarihî binaları, âbideleri koruma ve geliştirmeyi öngörmüştü. planın uygulaması yapılamamış, Belediye şehiri gelişigüzel genişletmiştir. sürekli büyüme karşısında 1975’te nâzım plan hazırlanmış, şehrin büyümesi denetlenememiş şehir düzensiz bir bina yığını haline getirilmiştir.
*Bursada Şehrin iş ve ticaret merkezi, Ankara ve Yalova karayollarının birleşme noktasından başlayarak yol boyunca güneye doğru uzanır ve Güneyde Cumhuriyet, Atatürk, İnönü, Cemal Nadir caddelerinde yoğunlaşır; Bursa endüstrisinden ipekçilik ve ipek dokumacılığı günümüzde devam etmektedir eski önemini yitirmiştir. 1938’de açılan Merinos Fabrikası ile önem kazanan tekstil ve havluculuk ağırlıklı sanayi kolu haline gelmiştir. otomotiv sanayiide önemlidir Üç otomobil fabrikası karoser fabrika ve atölyeleri yedek parça, aksesuar, otomotiv yan sanayii kuruluşları gelişmiştir. gıda sanayii, konfeksiyonculuk ve bıçakçılık şehrin ekonomisinde önemlidir
*Bursa’daki sanayiin gelişmesi, 1966 da Türkiye’de ilk organize sanayi bölgesinin bu şehirde kurulmasına sebep olmuştur Osmanlı mimarisinin ilk dönemine “Bursa devri” denir tarihî ve turizm açısından önemli bir merkezdir Tarihî zenginliği kültür turizmi kaplıca turizmi şehrin ayrılmaz parçası Uludağ’daki kış sporları bursadaki turizmi artırır. Uludağ şehre 1963 yılında teleferik hattı ile bağlanmış turizm canlanmıştır. Bursa nüfus sayımlarında Türkiye’nin İstanbul, Ankara, İzmir ve Adana’dan sonra beşinci büyük şehridir niteliğini korumuştur. Şehrin 1927’de 61.690 olan nüfusu önceleri yavaş yükselerek 1950’de 103.812’yi bulmuş, sonraları artış hızlanarak bu rakam 1990 sayımından önce 834.576’ya ulaşmıştır.
*Şehir nüfus artışının büyümesi sonucu 27 Haziran 1987 tarihli Resmî Gazete’de büyük şehir” statüsüne kavuşturulmuştur. büyük şehirde Nilüfer, Osmangazi ve Yıldırım adıyla üç ilçe kurulmuştur Diyanet İşleri Başkanlığı’na ait 1991 istatiklerinde göre il ve ilçe merkezlerinde 474, kasaba ve köylerde 859 olmak üzere Bursa’da toplam 1333 cami bulunmaktadır. İl merkezindeki cami sayısı ise 333’tür. Bursa ili Balıkesir, Kütahya, Bilecik, Kocaeli, İstanbul illeri ve Marmara kıyıları ile çevrilidir. Merkezdeki ilçelerinden Nilüfer, Osmangazi, Yıldırımdan başka Büyükorhan, Gemlik, Gürsu, Harmancık, İnegöl, İznik, Karacabey, Keles, Kestel, Mudanya, Mustafakemalpaşa, Orhaneli, Orhangazi ve Yenişehir olmak üzere on dört ilçeye, yirmi dört bucağa ayrılmıştır bursa sınırları içerisinde 759 köy bulunmaktadır. 11.043 km² genişliğindeki Bursa ilinin 1990 sayımına göre nüfusu 1.603.137 dir
|