Kaynak türk tarihim.com
Büyük Hun İmparatorluğunun Zayıflaması
Hohanye – Çiçi Dönemi (M.Ö. 54)
*Hohanye – Çiçi dönemi, Türk tarihinde önemli yeri olan bugünlere ulaşmamızı sağlayan yegane bir dönem olmuştur.*Hohanye ve Çiçi, Khukhasie nin iki oğluydu. Çiçi, Hohanyeden büyük olmasına rağmen hunların sağ yabgusu Hohanye idi. Hohanye, ağabeyi Çiçi ye göre zayıf karakterliydi. Çiçi ataları Teoman ve Mete gibi savaşcı teslimiyeti kabul etmeyen biriydi.*Hunlar 100 yıldır küçülmekteydi. önemli bir coğrafyaya hükmediyordu ve önemli bir güçtü tarihinin en parlak dönemini yaşayan Çin Hunlar üzerinde baskı kurmuştu *Çine zayıf düşen Hunlar, Hohanye idaresinde varoluş mücaledesi sürdürmekteydi. Hohanye, baskılara dayanamayacağını anladı. Çin ile barış yapmak ve Çin himayesine girmek düşüncesindeydi. çok tepki çeksede Sağ Bilge Kağan Hohanye, kararında ısrar ederek Çine gitti iyi ilişkiler kurmaya çalıştı. Çiçi ye göre, Hohanye yabgu olamazdı. Yönetimin başına geçti. Hohanye Çiçi ayrılığı imparatorluğu ikiye bölmüş, Çiçi Batı Hunları Hohanye Çin idaresine girmiş Doğu Hunlarını oluşturdu (M.Ö.54). 10 yıl kadar İmparatorluk iki ayrı Yabgu tarafından yönetildi. M.Ö. 44 te, Hohanye Çin ile bir anlaşarak saldırıya maruz kalması halinde desteklenmesini kabul etti.*
*Çiçi, imparatorluk yönetimini elinde bulundurduğu 18 yıllık dönemde güçlenerek pek çok cephede savaştı. Kuzeyde Kırgızları yönetimine aldı, batıda Vusuları tehdit olmaktan çıkarttı. Güney doğuda Çine yürüyerek çoğu savaşı kazandı. Çiçi’nin amacı, Çinin üzerine gitmekti. Çin ile mücadeleye hazırlandı.*kardeşi Hohanye, Çinin desteği ile Çiçi üzerine akına girdi. Çiçi, Çine karşı zayıftı saldırıyı Çinden bekliyordu ancak saldıran kardeşiydi. Çiçi, Batı Türkistanda soğuk hava nedeniyle çok sayıda askerini kaybetmiş ve sayıları ordu sayılamayacak kadar azalmıştı. Kırgızistan bölgesinde bir kaleye konuşlanan Çiçi, kardeşi Hohanyenin kuşatmasıyla karşılaştı. Çin destekli büyük bir orduyla gelen Hohanye, sayıları 1500 kadar olan Çiçi ordusuyla 2 gün boyunca savaştı. savaşta Çiçi, tüm askerleriyle son nefer ölünceye dek savaştı ve askerleri gibi kendiside öldü.**Hun İmparatorluğu bölünmüş, üstelik Hun Kültürüne sahip son yabgu Çiçi ve Batı Hunları yıkılıp, Doğu Hunlarının Çin idaresine girmesiyle Büyük Hun İmparatorluğu dönemi sona erdi Çiçi idaresindeki Batı Hunları Hohanye idaresindeki Doğu Hun’a katılmayıp bölgedeki Siyenpilerin baskılarıyla Hazar Denizine itildiler. Kuzey Hunları ve Güney Hunları olarak ikiye bölünerek tarihden silindi ve Hunlar asimile oldular.
|