|
|
Kaynak beyaztarih.com
Emir Timur: Bozkır'ın Altın Çocuğu
Timur Sivas’ı alınca Memlukler*üzerine yöneldi. Memluk sultanı Berkuk'un ölümüyle Memlukler karıştı Timur'un Berkuk'a gönderdiği elçi öldürülmüş,*Kara Yusuf*tarafından tutsak alınan Avnik hakimi Kahirede hapsedilmişti. tahta geçmiş Ferec'e Atlamış'ın verilmesini istedi ancak elçileri Halebte hapsedildier. Malatya'da bulunan Timur Behısnı ve*Anteb'i alarak*Halepe vardı. Memluk ordusuyla şavaşa karar verdi fillerinin arkasında yerini aldı. fillerin üzerindeki okçuları yanar oklar yağdırıyordu filler Memluk askerlerine hücum ettiler. Askerleri hortumlarıyla havaya fırlatıp yere düşeniayaklarıyla ezdiler. Memluk askerleri kaçtı. Timur'un şehre kolayca girdi. Şehir yağma edildi kadın erkek çocuk yaşlı ayırt edilmeksizin kılıçtan geçirildi.
1401 Temmuzunda kırk gün süren kuşatmadan sonra Bağdad’ı ele geçiren.Timur'un Şam, Haleb ve Bağdad’ı ele geçirdi Karakoyunlu Kara Yusuf ile Sultan Ahmed Celayirî’ Bâyezîd’e sığındı Bu durum Bâyezîd ile Timur arasında bir problem idi. Timur ile Yıldırım mektuplaştı Timur, Bayezid’e yazdığı birinci mektubunda; Kara Yusuf ile Bağdat Sultanı Ahmed Celâyir’in, Osmanlı idaresine sığınmamasını bu iki kişinin yakalanıp aileleri ile birlikte teslim edilmesini, veya öldürülmelerini sınır dışına çıkarılmalarını iletmiştir. Yıldırım , Timur’un isteklerini emrivâki saymış, muhtemelen kendisine iltica edenlerin kışkırtmaları Sivas kuşatmasında , Osmanlı'ya karşı beslediği istila planları sebebiyle çok sert hakaret etmiş Mektubunda Timur'a kudurmuş köpek demekten çekinmeyen Bayezid, gelmezsen zevcelerin boş olsun ben sana karşı çıkmazsam zevcelerim boş olsun diye ağır bir dil kullanmıştır.
Timur’u, Osmanlı üzerine yürümeye teşvik edenler arasında Erzincan Emiri Mutaharten, Akkoyunlu Beyi Karayölük, Osmanlı karşısında topraklarını kaybeden Türk beylikleri, özellikle Karaman beyi yer almaktaydı. Ceneviz, Fransa, Bizans ve Kastilya gibi Osmanlı karşıtları, bu savaşın olması için Timur’la ilişki içerisindeydi. Batı Hıristiyan devletleri ve Bizans 1398'den beri Timur ile iyi ilişkiler içindeydi İstanbul'u kuşatmaya tutan Bayezid'e karşı imparator Manuel, Timur'un egemenliğini tanıdığını haraç ödemeye hazır olduğunu bildirdi. Timur, Anadolu'da Tatarlara adam göndererek onları Bayezid'e karşı kazanmaya çalışıyordu.
Karabağ kışlağında Bayezid'ten gelen Osmanlı elçisine, Osmanlılar Frenklere karşı gaza yaptıklarından ona karşı yürümek Frenklerin kuvvetlerini arttırır bu nedenle Rum diyarına yürümek yanlısı değilim dedi. Fakat, Bayezid'in Karakoyunlu Kara Yusuf'u himaye etmekte ısrarını meydan okuma olarak görüyordu. Timur son olarak barış için Bayezid'in Kara Yusuf'u idam yahut teslim veya uzaklaştırması koşullarını ileri sürdü. Bunu kabul edersen baba oğul oluruz gazalara yardım ederiz dedi ve 12 Mart 1402'de Karabağ'dan Anadolu'ya hareket etti. Timur, savaş için hazır ol mesajıyla elçiyi geri gönderdi. Sivas sahrasında Bayezid'in elçileri önünde ordusuna geçit resmi yaptırdı. barış önerdi.
Bayezid'in büyük bir ordu ile hareket etti Timur'u karşılamak üzere Doğu Anadolu yollarına düştü. Timur Ankara'ya ulaştı. Bayezid stratejik manevrada kaybetti. Aceleyle geri döndü. Yorgun askeriyle Çubuk Ovasında konaklarken Timur ordusu en iyi koşullarda konuşlanmıştı. Savaş Timur'un saldırısıyla başladı ve Osmanlıların sol kolu bozuldu. Tatarlar Timura sığınmış Anadolu beylerinin Bayezid'in ordusundan kaçtı Bayezid'in birlikleri dönmek istiyordu. Bayezid, Timur'un sadık adamı Mahmud Han tarafından esir alınmıştı
Ankara Zaferi akabinde Timur, ordusunu Bayezid'in Bayezid'in hazinesini ele geçirmek üzere Osmanlı başkenti*Bursaya gönderdi. Timur birlikleri şehri yakıp yıkıp yağmaladı
Süleyman Çelebi, Rumeli'ye geçmek üzere babasının yaptırdığı Anadolu Hisarı'na sığındı Timur Süleyman Çelebi'ye iki adam gönderip huzuruna çağırttı. Süleyman Çelebi'ye giden adamlar, Çelebiden zengin armağanlar getirdi Bayezid'in büyük oğlu Süleyman Çelebi, Timur'u kabul edip ne zaman emrederse gecikmeden huzuruna geleceğine söz verdi. Timur, Anadolu'da Bayezid'in ortadan kaldırdığı beylikleri ihya etti. hanedanları kendi egemenliğine aldı.timur Bursa'dan sonra*İznik*ve*Çanakkale*boğazına ilerleyip ganimetler elde etti Akdeniz kıyılarına, Antalya ve Teke'ye gönderdiği emirler tüm bölgeyi yağma edip büyük ganimetlerle döndü Timur*Sivrihisarda çadırlar kurdu. Kütahya'ya indi aman malı alıp şehre zarar vermedi
Germiyanoğulları ona ziyafet meclisi kurudu. Muhammed Sultan*Manisa'da, Şahruh*Uluborlu-Keçiborluda kışlarken Timur *Denizli-Aydın*yolu ile*İzmirde*Tire'de kışladı Timur, 14. yüzyıldan itibaren Türklerin elinden çıkmış İzmir'i Hıristiyanların elinden almaya Bayezid'in yapamadığı fetihi yapmaya karar verdi. İki haftalık kuşatmadan sonra İzmir fethedildi. Süleyman Çelebi'nin elçisi gelerek Bayezid'in oğullarının büyüğü olarak Osmanlıların itaat ve kulluğunu sundu. Bursa'da yerleşen*İsa Çelebinin elçisini Timur iyi karşıladı, İsa Çelebi bağımlılığını sundu. Timur Cenevizlerdeki Foça kalesine Muhammed Sultan'ı gönderdi. Kaledikiler aman diledi ve haraç ödemeyi kabul etti. Muhammed Sultan'ın rahatsızlığını işiterek Akşehir'e yöneldi.
8 Mart 1403'te Bayezid'in öldüTimur çok üzüldü, Bayezid'e ait bütün ülkelerin ve beylerin kendi hükmüne girdiğini ilan etti. Akşehir'de babasının yanında Bayezid'in oğullarından*Musa Çelebi'ye hilat, kemer, klıç ve tirkeş vererek Bursa'yı ona bağışladı Musa Çelebi'ye babası Bayezid'in naşını Bursa'ya götürmesi için teslim etti. Bayezid'ten birkaç gün sonra Timur'un veliaht ilan ettiği torunu Muhammed Sultan 13 Mart 1402'de 29 yaşında öldü. Kukla han Mahmud Han ise 11 Mart 1403'de ölmüştü.Ankara Savaşı’ndan sonra Anadolu'da sekiz ay kalan geri dönüş yolunda 1403 yılı Temmuzunda Gürcistan'a gelen Timur kışlamak üzere Karabağ'a yöneldi. Kışı Karabağ'da geçirdi
1404 Mart ayında Karabağ'dan Erdebil'e geldi toy toplandı Hülagü Han tahtı, Azerbaycan, İstanbul'a kadar tüm Anadolu, Irak-ı Acem, Arran, Mugan, Ermenistan ve Gürcistan Miranşah oğlu Mirza Ömer'e bırakıldı. Miranşah'ın asker ve beyleri de onun buyruk ve vesayetine girdi. Timur 1404 Temmuz ayında Semerkant'a geldi. Zaferler kutlamaları toylar düzenletti ve imara girişti. Torunlarından altısının nikahlarını kıydırdı .
Timur, 18 Şubat 1405 de, Çin’e seferine giderken Otrar’da 69 yaşında öldü.*Ölüm sebebi kulunçtu Semerkand’a torunu Halil Sultan tarafından, daha önce ölmüş torunu Muhammed Sultan’ın Ruh Abâddaki medresesine defnedildi. Timur, torunu Muhammed Sultan'ı tahtının varisi görüyordu. Ancak Muhammet Sultan 1404 te genç yaşda öldü
Timur bu çok sevdiği ve varis gördüğü torunu için Semerkant’ın seçkin bir tepesinde büyük mozeleum inşasını emretmiş ve Muhammed Sultan buraya defnedilmişti. Mozeleum, anıt mezar, camii ve medreseden oluşuyordu. Timur ölünce çok sevdiği torununun yanına defnedildi. O zamandan sonra burası tüm Timur hanedanının yattığı anıt mezar durumuna getirildi. Timur’un ölümünden sonra oğlu Şahruh, diğer oğlu Miranşah ve torunu Uluğ Bey buraya defnedildi. Gur Emir Mozolesi yedi bölümden oluşuyordu: Sağda Müslümanların dua ettiği hanaka, solda medrese ve merkezde mosoleum, iki tarafında anıtı tamamlayan iki minare. Medrese ve hanaka günümüze ulaşamamıştır.
Anıtın yüksek kubbesi altında üç sıra halinde yan yana yatan on mermer mezar taşı bulunur sadece Timur’un mezartaşı siyah renkte nephritis taşıdır burası sembolik mezardır. Gerçek mezar salonun altındadır ve ziyarete açık değildir. Timur’un bedeni, taş lahidin içindedir. İslam geleneği ile başı Mekke’deki Kabe’ye yöneliktir. Orta Asya geleneğinde kutsal ölülerin mezarlarına konulan at kuyruğunun burada da bulunur Timur, Şehr-i Sebz’de yazlık sarayında, genç yaşta ölen iki oğlu, Cihangir ve Ömer Şah için Mozeleum inşa ettirmişti. Bu kompleksde kendisi için de bir mezar odası vardı 1960 da bir kız çocuğunun Timurlu Mozelesi Kompleksinde oynarken üzerine bastığı yerin çöküp açılan çukura düşmesi ile Timur’un ölmeden kendisine yaptırdığı mezar odası bulundu. Timur’un mezar odasında devasa bir lahit bulunmakta idi. Ağırlığı nedeniyle lahdin kapağı zorlukla açılmış ve içinin boş olduğu görülmüştü. Timur sağlığında mezar odasını hazırlatmış, bu mezar odası Orta Asya geleneğindeki gjbi Atilla ve, Cengize yapıldığı gibi gizli tutulmuştu.
|