|
MENGEN
Mengen isminin kökeni hakkında kesin bir görüş bulunmamakla birlikte, mengeç (yün eğirmekte kullanılan mekik), mengel (Ayak bileğine takılan süs bileziği, halhal), mengü (ölümsüz ebedi, su, ab-ı hayat), kelimelerinden türediği varsayımları ifade edilmektedir. Ayrıca Türklerin ilk yazılı belgesi olan Göktürk abidelerinde bengü kelimesi geçmektedir. Oğuz Türkleri bu kelimeyi Bengü ve Mengü - Menge olarak Anadolu’ya taşırlar. Sonuna eklenen “n” sesi Moğol dilinde çokluk eki olup “sonsuzlar, ebedi” anlamındadır. Yine aynı görüşe paralel olarak Kutadgu Bilig’te geçen Mang ve Meng kelimeleri adım atmak anlamı taşır. İlhanlı Devri kaynaklarına göre Mengen/Mangan, Men/Man kökünden türetildiği, bir diğer görüşe göre de ismin İsfendiyaroğulları, Candaroğulları ya da Osmanlıdan geldiği sanılmaktadır. Çevre ilçelerden Çaycuma tarihi zikredilirken Çaycuma'nın ilk yerlileri olduklarını öne süren Rumbeyoğulları'nın ifadesine göre Çaycuma Rum diyarı iken bu bölgeyi ıslah için gelen ataları Gazi Mehmet Paşa Rumları silmiştir. Üç oğlunu Çaycuma, Beycuma ve Mengene Beyi olarak yerleştirmiştir. “Mengene” ise, kelime olarak sıkma, sıkıştırma anlamı taşımaktadır.
Mengen İlçesi ve çevresinin Bolu, Pazarköy, Eskipazar(Viranşehir), Gökçesu, Devrek, Gerede eski bir yerleşim sahası olduğu yargısı, buralarda yapılan kazılar ve tesadüfen rastlanan arkeolojik kalıntılar tarafından belirlenmiştir. Mengen ve çevresinde, yörenin yazılı ve yazısız kültür dönemini aydınlatacak çok sayıda tarihi kalıntı olmasına rağmen, bilimsel anlamda herhangi bir arkeolojik kazıya konu olmamıştır. Bu konudaki açıklamalar da bir bilgi boşluğu yaratmaktadır. Anadolu’da ilk siyasi birliği sağlayan Hitit medeniyetinden sonra bölge çeşitli kavim ve devletlere ev sahipliği yapmıştır. Mengen, asırlar boyu çeşitli kavimlerin yaşadığı bir yer olmuştur. Bugün ilçe statüsünde olan coğrafya Türk’ler tarafından kurulmuştur.
Çoğrafi Yapısı
Mengen ilçesi, Karadeniz Bölgesi'nin batı bölümünde, Karadeniz' e 65 km. kuş uçuşu mesafededir. İlçe, Mengen ( Kocaçay ) Çayı'nın aktığı genişçe bir vadiyi andıran küçük bir ovada yer alır. Deniz seviyesinden yüksekliği 630m olup, yüzölçümü, 883 km2 dir.
İlçemiz; kuzeyinde Zonguldak ilinin Devrek İlçesi, batıda Bolu ili, güneyde Yeniçağa, güneydoğuda Gerede, doğuda Karabük ilinin Eskipazar ilçesi ve kuzeydoğuda Karabük ilinin Yenice ilçesi ile komşudur. İlçenin en yüksek noktası Çal Tepesi olup yüksekliği 1893 m'dir.
Mengen havzasının etrafını çeviren dağlardan kaynaklarını alan, kuzey ve güneyden küçük derelerin katılarak büyüttüğü Mengen Çayı ( Kocaçay ), kuzeydoğudan güneybatı istikametine akarak, Gökçesu Beldesi'nde Bolu Çayı ile birleşir ve Karakaya Çayı'nı oluşturur. Bu çay, Karabük'ten gelen Soğanlı Çayı ile birleşip Filyos Çayı'nı oluşturur.
İlçemiz sınırları içerisinde irili ufaklı çok sayıda göl ve göletler bulunmakta olup, Şirinyazı ( Bürnük ) Göleti'nde aynalı sazan ve gökkuşağı alabalık türü yaşamaktadır. Genel yasaklar dışında, amatörce, olta ile balık avcılığı da yapılmaktadır.
Genellikle orman içi açıklıkları olan yaylalarımız, buralara yakın olan köylerimizin halkı tarafından yaylacılık faaliyetlerinde kullanılmaktadır. Uzun süre yeşil kalabilen yaylalarımız, köylülerimizin küçük ve büyükbaş hayvanlarını götürerek, yaz boyunca kalabilecekleri ve hayvanlarını besleyebilecekleri alanlardır. En güzel yaylalarından biri de Akçakoca Yaylası'dır. Bulutların ve ağaçların aralanıp dünyanın çatısının görünmesine izin verdiği bu güzel yayla, sarıçam ve köknar ağaçları ile çevrilidir.
Kuzey Anadolu Fay Hattı adı verilen, İzmit Körfezi'nden başlayarak Van Gölü'nün kuzeyine kadar ulaşan ve ülkemizde meydana gelen birçok depremin görüldüğü hat üzerinde bulunan Mengen, ikinci derecede tehlikeli deprem bölgesi üzerindedir.
EKONOMİK DURUMU
Mengen’de iş sahasının kısıtlı olması ve aşçılığın atalardan bu yana sürmesi nedeniyle halkın büyük bir kısmı, büyük şehirlerde ve yurt dışında aşçı olarak çalışmaktadır.İlçede tarım ve hayvancılık yapılmakta olup, yıllık 700.000 kapasiteli Broiler piliç yetiştiriciliği, ilçeye belli bir ekonomik fayda sağlamaktadır. Ekonomik yönden, ormanın çok önemli bir yeri vardır. Yakacak ve üretim olarak orman ürünleri büyük bir önem taşır. İlçemizde kurulmuş olan GENTAŞ Werzalit Fabrikası, ilçeye önemli bir ölçüde ekonomik getiri sağlamaktadır. İlçe ekonomisine katkı sağlayan bir başka unsur, yeraltı zenginlikleridir. MTA verilerine göre ilçenin batısında bulunan havzada 50 milyon ton kömür olup, yılda 200-250 bin ton kömür çıkarılmaktadır.
SANAYİ
İlçemizde sanayi genellikle orman ürünlerine dayanmaktadır. Bu orman emvalleri, ilçe merkezinde ve köylerde bulunan hızar ve mobilya atölyelerinde en iyi şekilde değerlendirilmektedir. Ayrıca, ilçemizde faaliyet gösteren GENTAŞ Werzalit Fabrikası’nda da orman emvalleri en iyi şekilde değerlendirilerek ilçe ekonomisine önemli ölçüde katkı sağlar.
KÖMÜR İŞLETMELERİ
Mengen Linyit Havzası, ülkemizin yaş itibariyle en yaşlı linyit kömürü havzaları arasındadır. Bolu ili Mengen ilçesinin 25 km batısından başlayan bu kömürlü saha, 1-2,5 km genişliğinde; 50-60 km uzunluğundadır.
Mengen Havzası’nda MTA tarafından yapılan sondajlarla, toplam 50.000.000 ton kömür rezervi tesbit edilmiştir. Havzadan, 40 yıldır kömür çıkarılmaktadır. Bugünkü teknoloji ile üretim devam edecek olursa, havzada 2-3 yüzyıl daha kömür üretimi yapılabilir.
|