|
ergin Nickli Üyeden Alıntı
Bu yazı umarım özelleştirme konusunda yazacağım son yazı olur ve bu yazıyı okuyan arkadaşlar şu soruya cevap verebilirler.
-Özelleştirme neden önemli?
-Stratejik kuruluşlar özelleştirilmeli mi?
-Çok fazla mı özelleştirme yapıldı? Biraz yavaşlasak mı?
Değerli arkadaşlar;
Ülkemiz maluımunuz kaynaklarının (Devletin vergilerden ve diğer faaliyetlerden elde ettiği gelir ve karlar) büyük bir kısmı faize gidiyor. Devlet kıt kaynaklarıyla bir taraftan bu faizi ödemeye çalışıyor ve diğer taraftan da artan kısmıyla millete yol, su, okul,baraj,spor tesisi, otoyol vb. hizmetler götürmeye çalışıyor.
Şimdi şu soruyu sorabilirsiniz. Daha iyi ya. Devlet özelleştirme yapmasın, dolayısıyla kar etsin ve sonra bu faizleri ödesin. En doğrusu bu değil mi? Bu soru mantıklı görükse de bu doğru değil. Bunun sebebini açıklamadan önce size bir örnek vermek istiyorum. Rakamlar size olayı daha iyi anlatabilmek için benim tarafımdan uydurulmuştur.
Örnek olarak PETKİM'i vermek istiyorum ki bazı arkadaşlarımızn aklında olaylar daha iyi şekillensin. Petkim bildiğiniz gibi petrokimya ürünleri üretiyor ve bu ürünler bir çok sektörde ana hammddeyi oluşturuyor. En basitinden su içtiğimiz damacana bidonunun plastiğinden, PVC pencerelere, plastik aksam içeren tüm aygıt ve aletlerenkarşınızda duran monitörün kasasına kadar bir çok farklı nitelikteki hammadeler Petkim tarafından üretiliyor. Daha önce petro kimya ürünlerinin yurtdışından ithal edilmesi yasaktı. O dönemlerde bu maddeyi Petkim sattığı için hep en çok vergi veren en çok kar eden şirketlerden biri olarak göze çarpardı. Daha sora ne oldu? Rekbaet başladı ve pazar payı %15 lere geriledi. Pazar payı neden geriler? Rekabet gücünü yitirmesinden. Peki bu sihirli sözcük "Rekabet gücü " nedir? Ne işe yarar. Siz 1 ton PVC'yi 1000$'a maledip 1100$ satıyorsunu diyelim. Romanya'daki petkim (Romanyadaki petro kimya şirketi) aynı kalitedeki ürünü 900$ a üretiyor ve nakliye dahil Türk imalatçısının kapısına 980$ a teslim ediyor. Siz üretici olsanız Petkim'den mi ürün alırsınız? Peki neden maliyetler yüksek? Rekabet gücü yüksek değil?
- Teknoloji sürekli gelişiyor, yeterli teknolojik yatırım yapılamıyor. Saatte 10 ton hammadde hazırlayan mkina var, 100 ton hazırlayan makina var. Bizim teknolojimiz eski devlet kazandığı parayı alıyor faiz ödüyor.
- Verimli üretim yok (bir kişinin yapabileceği işe 2 personel atarsanız, iki maaş verirsiniz ve sizin birim maliyetiniz artar)
- Devlette işçi oldun mu sırtın yere gelmez. Günde 1 birim de üretsen, 10 birim de üretsen aynı maaşı alırsın. Verimlilik esas değildir. Bir nevi salla başı al maaşı. Fazla çalışanı da sevmezler. Hep önünü tıkarlar.
- Devletin bir iktisadi teşebbüsü zarar etse de kolay kolay kapanmaz. Ve özel girişim , özel sektör haksız rekabetin olduğu bu ortamda gelişemez. Ve ülkenin üretim gücü, rekabet gücü zayıflar. Sonra deriz ki, neden dünya çapında bir Türk otomobil fabrikamız yok. Neden dünya çaında bir bankamız yok? Neden dünya çapında bir havayolu şirketimiz yok? Bu soruları uzatmak mümkün.
Peki devlet kurumları özel teşebbüsler gibi profesyonel yönetilemez mi? Yönetilir. %51 ini satarsın. Alan adam yatırım yapar, firma kar eder. Senin de ortak olduğun (hepsini özelleştirmediğin)bu kurumlar rekabet güçlerini artırır. 10 yıl sonra yok olma tehlikesi olan bu kuruluşlar canlanır. Ve ilerler. Böylece yeni istihdam alanları ortaya çıkar. Petkimi alan Ermeni de olsa, Tutup Ermenistandan eleman getirtip burda çalıştırmayacak. Türk mühendisi, Türk işçisi çalıştıracak, onlara maaş verecek. Ve kazandığı paranın %30'unu kurumlar vergisi olarak devlete ödeyecek.
Buraya kadarki açıklamalardan özelleştirmenin önemini umarım anlamışsınızdır. Gelelim diper soruya.
Stratejik kurumlar özelleştirilmeli mi?
Türk Telekom lübnanlı hariri tarafından %51 i 20 yıllığına satın alındı. KArşılığında yanılmıyorsam 4,5 milyar dolar ödendi. Şimdi size soruyorum. 3 yl önce dial up bağlantıyla 56 kbs yani şuan 1024 ile bağlandığımızı düşünürsek 15 kat oluyor heralde, daha mı memnunsunuz? yoksa telekom hala özelleştirilmesemiydi? Biliyor musunuz? 2009 sonunda tüm yurt fiber ağlarla sarılacak. 40 megabit, bugünden 40 kat daha hızlı olacak. Bu devletçi zihniyetle olmaz. Ayrıca,reakbet arttı ve artık ev telefonlarında da telekomun tekeli kalktı. Rekabet sürekli kızışıyor.Fiyatlar sürekli aşağıya gidiyor. Daha da ucuzlayacak. %49 u sende olsun. Bırak profesyoneller çalıştırsın. Yarı yarıya olsun. Emin olun karımız daha fazladır. Verimlilik bu şirketlerde %100 lerden daha fazla artış sağlayacaktır. Petkimle ilgili olarak da şunu söyleyeyim. Bizim girişimcimiz 1000$ yerine hammadeyi 900 $ alsa maliyeti 100 $ azalacağı için satacağı ürünün fiyatı da %10 daha düşük olacak ve dolayısıyla eskiden 1000 ton hammdde işeyip satbilecekken maliyeti ucuzladığı için ve bunu fiyatına yansıttığı için pazar payı büyüyecek ve 3 kat daha fazla satabilecek. Üretimin 3 kat artması, 3 kat daha fazla işçi ihtiyacı demek. Alsana istihdam. İşsizlik böyle önlenmez mi?
Özelleştirmeyi azaltsak mı?
Liberal ekonominin 5 farzından biri olan "Devlet elini işletmecilikten çekmeli" bu farzı yerine getirmezse asla kalıcı bir büyüme yakalayamaz. Ve hayal ettiğimiz milli gelir rakamlarına ulaşamayız. Devlet işletmeciliği profesyonllere bırakmalı, rekabeti düzenlemeli, yani kuralları koymalı, denetlemeli ve istihdam yaratanı, rekabet gücümüzü artırmayı teşvik edici düzenlemeler getirmeli. Bir devlet bakanı hangi kurum ne kadar kar etti diye düşünmektense hangi kurum daha iyi hizmet verdi diye düşünmeli ve amaçları bizim refahımızı artırmak olmalı. Bunu 550 millet vekili yerine bırakın 550.000 girişimci yapsın. Az kaldı özelleştirmede durmak yok yola devam. Sonrası düzlük inşallah.
Saygılarımla.
|