[dildade]

2.1 Dış Baskılardan Uzaklaşma :
Bu tavrın Arapçadaki karşılığı “Hanîflik”’tir. “H.N.F” kök harfleri, iyi ya da kötüye yönelmeyi ifade etmek için kullanılır. Bazı haberlere bakılırsa, kelimenin yaratılışla da bir ilişkisi vardır. Bu tür hadislerde,[1] bütün insanların Hanîf olarak yaratıldığı beyan edilmektedir.

Hanîflik, sosyal çevrenin yönelişlerine karşı bireysel bir tavrın adıdır. Ya da en azından şunu söyleyebiliriz sanırım. Kur’ân’ın Hz.İbrâhim için kullandığı Hanîflik, toplumun müşrikliğinin karşıtıdır. Yani, Hz.İbrâhim’in Hanîf oluşu, O’nun İslâmdan ayrı bir dinin mensubu olduğu anlamında değildir. Nitekim Kur’ân-ı Kerim, Hz.İbrâhim’in kendi çocuklarına “Müslüman” adı verdiğini bildirir.[2]

Kelimenin Kur’ândaki anlamı ise yeterince açıktır. Hz.İbrâhim Keldânîlerin göksel Tanrılarına inanmadığı, bir anlamda toplumun batıl olan inançlarından Hak olana saptığı için, Kur’ân O’na “Hanîf” demiştir. Kur’ân’ın indiği atmosferde de; sünnet (hitan) olup Kâbeyi tavaf eden, içki içmeyen, putlara kesilen kurbanlardan yemeyen, sonraki hayat için dirilişe inanan muvahhid kimselere hanîf denirdi.[3] Belki de bu nedenle, daha sonraları İslâmî leteratürde de “Hanîf” yanlış ve sapık şeyden, hakka anlamında bir sıfat olarak kullanılmıştır.[4]



--------------------------------------------------------------------------------

[1] A. İbnu Hanbel, Müsned, 4/162; Müslim, Cennet, 63.

[2] Kur’an-ı Kerim: Hac, 22/78.

[3] Fahruddin Er-Râzi Tefsîr-i Kebîr Mefâtihu'l-Gayb: 4/89; Kurtubi, Camiu li Ahkâmi’l-Kur’an: 4/109.

[4] Ahmet Baydar, İbrâhimi Okuyuş, Beyan Yayınları: s.111.