- 2004 YILI KESİN HESABINDAN TOPLAM 267 BİN 860 YTL HAZİNE'YE GELİR KAYDEDİLDİ
Anayasa Mahkemesi, CHP'nin 2004 yılına ait kesin hesap incelemesinde, 267 bin 860 YTL 57 YKr gider karşılığı parti mal varlığının,Hazine'ye gelir kaydedilmesine, Aynı gider belgelerini mükerrer olarak gider yazarak partiyi zarara uğratan sorumlular hakkında cezai yönden gereğinin yapılması için Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı'na suç duyurusunda bulunulmasına karar verdi.
Anayasa Mahkemesi'nin, CHP'nin 2004 yıllarına ait mali denetimine göre, denetimin maddi unsurlarını oluşturan defter ve belgelerde CHP'nin Genel Merkezi ile il örgütlerinin 2004 yılı gelirlerinin 72 milyon 548 bin 865 YTL 82 YKr, giderlerinin 55 milyon 910 bin 554 YTL 77 YKr ve 2005 yılına devreden nakit mevcudunun 16 milyon 638 bin 311 YTL 5 YKr olduğu, gelir toplamı ile gider ve nakit devir rakamlarının toplamının birbirine denk olduğu görüldü.
Parti Genel Merkezi gelirleri 51 milyon 628 bin 983 YTL 36 YKr olarak gösterildi. Bunun 436 bin 108 YTL 55 YKr'si 2003 yılından devreden alacaklar, 337 bin 196 YTL 74 YKr'si 2005 yılına devreden borçlar, 8 milyon 59 bin 380 YTL 55 YKr'si 2003 yılından devreden nakit mevcudu, 6 milyon 823 bin 353 YTL 63 YKr'si aidat gelirleri, bin 681 YTL 70 YKr'si bağış gelirleri, 640 YTL'si defter-makbuz satış gelirleri, 19 bin 73 YTL 48 YKr'si mal varlığı gelirleri, 6 milyon 82 bin 591 YTL 68 YKr'si banka mevduat gelirleri, 29 milyon 858 bin 405 YTL 35 YKr'si hazine yardımı ve 10 bin 551 YTL 68 YKr'sinin çeşitli gelirlerden oluştuğu saptandı.
Mali denetim sonucunda, Genel Merkezin defter kayıtları ve gelir belgeleri üzerinde yapılan incelemede, gelirlerinin 2820 sayılı Siyasi Partiler Kanunu'na (SPK) uygun olarak sağlandığı sonucuna varıldı.
Yüksek Mahkeme heyeti, Parti Genel Merkezi'nin 2004 yılı muhasebe kayıtlarının tutulduğu yevmiye defterinin yıl ortasında 18 Ağustos 2004'te Çankaya İlçe Seçim Kuruluna onaylatıldığı, defter-i kebirine ise sayfa numarası verilmediği ve ilçe seçim kuruluna onaylatılmadığını tespit etti.
2820 sayılı Kanun'a göre, parti adına elde edilen gelirlerin alındığının ve yapılan giderlerin ne gibi işlere ve yerlere harcandığının ilgili defterlere sıra ile ve belgeleri de belirtilerek geçirileceği, bu defter ve kayıtları tutmayanların altı aydan bir yıla, bu defter ve kayıtları tahrif veya yok edenler veya gizleyenlerin bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılacağının hüküm altına alındığı vurgulandı. Anayasa Mahkemesi, ''Buna göre 2820 sayılı Yasa'nın 60. maddesine aykırı olarak yevmiye defterini yıl başlamadan önce tasdik ettirmeyen, defter-i kebirine sayfa numarası vermeyen ve hiç tasdik ettirmeyen Parti sorumluları hakkında Yasa'nın 113. maddesi uyarınca suç duyurusunda bulunulması gerektiği'' sonucuna vardı.
-BAHŞİŞ ADI ALTINDA YAPILAN ÖDEMELER-
Mali denetimde, partinin 2004 yılı il örgütlerinin kesinhesap çizelgelerinin gelir bölümünde yapılan incelemede, gelirlerin 2820 sayılı Kanun'a uygun olduğu da saptandı.
Parti Genel Merkezinin 2004 yılı defter kayıtları ve gider belgeleri üzerinde yapılan incelemede de belirtilenler dışında kalan giderlerin 2820 sayılı Yasa'ya uygun olarak gerçekleştirildiği sonucuna varıldı.
İlgili yasa hükümleri gereği alınan bir mal veya hizmetin tutarının gider kaydedilebilmesi için esas olan belgenin fatura olduğunu vurgulayan Yüksek Mahkeme, 2820 sayılı Kanun'a göre, bir siyasi partinin bütün giderlerinin, o siyasi parti tüzel kişiliği adına yapılacağını hatırlattı.
Parti görevlilerinin yurt dışı seyahatleri sırasında yaptıkları ve ayrıntısı gösterilen 243 YTL 57 YKr'lik bahşiş ödemelerinin gider yazıldığını saptayan Anayasa Mahkemesi heyeti, parti görevlilerince, bir hizmet karşılığı olmaksızın kişi ya da kuruluş elemanlarına bahşiş adı altında yapılan ödemelerin, Parti tüzel kişiliğinin faaliyet amacıyla bağdaşmadığı gibi bu ödemelerin Parti tüzel kişiliği adına yapıldığının da kabul edilemeyeceği vurgulandı. Kararda, yurt dışı bahşiş giderlerine ait tabloya da yer verildi.
- -PARTİLİLERİN SEYAHAT HARCAMALARI-
Aralarında parti yöneticileri Önder Sav, Cevdet Selvi, Kemal Kılıçdaroğlu'nin de bulunduğu bazı partililer adına düzenlenmiş seyahat harcamaları, uçak, tren ve otobüs bilet bedelleri, konaklama bedellerine ilişkin belgelerin gider yazıldığını belirleyen Anayasa Mahkemesi heyeti, 4 bin 918 YTL 20 YKr'lik seyahat harcamasının Parti adına yapıldığını gösteren bilgi ve belge bulunmadığından, bu harcamaları Parti amaçlarına uygun ve parti tüzel kişiliği adına yapılmış bir harcama olarak kabul etmedi.
İncelemelerde, 27 bin 612 YTL 38 YKr vergi, sigorta primi ve kira bedelleri gecikme zammı ve faizleri ile para cezalarının gider yazıldığını belirleyen Yüksek Mahkeme, parti görevlilerinin yükümlülüklerini zamanında yapmamaları ve gerekli özeni göstermemeleri sonucu oluşan gecikme zammı ve faizi ile kişilerin şahsi kusurları dolayısıyla tahakkuk eden para cezalarından Parti tüzel kişiliğini sorumlu tutma imkanı bulunmadığını kaydetti. Bu ödemelerin kişisel sorumluluk kapsamında olduğunun açık olduğunu vurgulayan heyet, kişisel sorumluluk kapsamında olup gider yazılan 27 bin 612 YTL 38 YKr'yi Yasa'ya uygun kabul etmedi.
Anayasa Mahkemesi, yapılan incelemede ayrıca parti adına kayıtlı olmayan bir cep telefonu faturalarının parti bütçesinden ödendiğini de belirledi. Binnaz Gürbüz adına kayıtlı ve toplam tutarı 2 bin 398 YTL 30 YKr olan cep telefonu faturaları bedellerinin gider yazılmasının, parti tüzel kişiliğinin faaliyet amacıyla bağdaşmayacağını kaydeden Anayasa Mahkemesi, bu ödemenin parti tüzel kişiliği adına yapıldığının da kabul edilemeyeceğine hükmetti.
- -MÜKERRER HARCAMALAR İÇİN SUÇ DUYURUSU-
Heyet, yapılan incelemede ayrıca, 31 Aralık 2004 tarihli mahsup fişinde gider yazılan 13 bin 387 YTL 94 YKr'lik harcamaya ilişkin mahsup fişi ekinde hiçbir belgenin olmadığını belirledi. Yapılan incelemeler sırasında, bu fişte belgesiz olarak gider yazılan harcamalara ilişkin belgelerin, 2005 yılında mahsup fişine eklenerek tekrar gider yazıldığını tespit etti. Anayasa Mahkemesi, mükerrer olarak gider yazılan 13 bin 387 YTL 94 YKr'nin, Kanun'un öngördüğü anlamda belgeye dayandırılmış olduğunu kabul etmedi. Heyet ayrıca, bu eylemle ilgili olarak sorumlular hakkında suç duyurusunda bulunulması gerektiği sonucuna varıldığını bildirdi.
- -BELGESİZ GİDER YAZILAN AVANSLAR-
Yapılan incelemede, 2 bin 629 YTL tutarındaki avansın, herhangi bir harcama belgesi olmaksızın 31 Aralık 2004 tarihli mahsup fişinde 15 Aralık 2004 tarihli Genel Sayman Mahmut Yıldız imzalı avans listesine istinaden gider yazılıp kapatıldığı tespit edildi. Parti Muhasebe Müdürü tarafından sunulan 28 Mayıs 2008 tarihli yazıda, söz konusu tutarın listede adı geçenlerce Parti adına muhtelif tarihlerde yapılan ancak belgelendirilemeyen masraflar olduğu belirtildi. 2 bin 629 YTL tutarındaki avans, herhangi bir belgeye dayanmaksızın gider yazıldığından Kanun'a uygun kabul edilmedi.
Belgesiz olarak gider yazılan avansın, Altan Öymen, Bülent Boratalı, Eşref Erdem, Hükümet komiseri, Nihat Matkap gibi isimlere verildiği, bu tutarın bin 458 YTL'sinin ise Genel Başkan Deniz Baykal için harcandığı belirlendi.
Yapılan incelemelerde, 9 bin 763 YTL 42 YKr tutarındaki giderlerin, bir açıklama yapılmaksızın ve gerekçe gösterilmeksizin fatura aslı yerine fotokopisine dayanılarak yapıldığı da tespit edildi. Gerekçesiz olarak fatura fotokopisine dayanılarak kaydedilen giderin, Kanun'un öngördüğü anlamda belgeye dayandırılmış olduğu kabul edilmedi.
Genel Merkez gider belgeleri üzerinde yapılan incelemede, gösterilen harcamaların dayanağı olarak sözleşme, tutanak, proforma fatura, adisyon fişi, Parti görevlilerince düzenlenmiş ve imzalanmış gider makbuzu gibi belgelerin muhasebe fişine eklendiği, bazı harcamaların da herhangi bir belgeye dayanmadığı tespit edildi. Tek başına geçerli bir kanıtlayıcı belge niteliği taşımayan belgelere dayanan veya herhangi bir kanıtlayıcı belgeye dayanmayan 52 bin 89 YTL 16 YKr tutarındaki giderin ilgili Kanun'un öngördüğü anlamda belgeye dayandırılmış olduğu kabul edilmedi.
Bir gıda şirketine ödenen mahsup fişinde gider yazılan, fatura tutarının 60 YTL olduğu halde 160 YTL olarak gider kaydedildiği belirlendi, fazladan gider yazılan 100 YTL yasaya uygun bulunmadı.
İncelemede, 10 Aralık 2004 tarih mahsup fişinde Mehmet Sevigen'e bankaya yatırılmak suretiyle 12 bin YTL avans verildiği tespit edildi. Yapılan incelemelerde, söz konusu avansın 2005 ve 2006 yıllarına devredildiği ve bu yıllarda da kapatılmadığı anlaşıldı. Avansın kapanıp kapanmadığı konusunun Parti yetkililerine sorulduğu, bu avansın ilgilinin Genel Başkanın yanında seyahat etmesinden dolayı verildiği, avansın 2008 yılına kadar devir suretiyle intikal ettiği ve 9 Haziran 2008'e kadar kapatılmadığı yönünde cevap verildiği kaydedildi. Parti görevlisine verilen avansın, üzerinden uzun süre geçmesine rağmen kapatılmadığını, bu durumun SPK'ya aykırı olduğunu belirleyen Yüksek Mahkeme, ''Genel Başkanla birlikte yapılan seyahat dolayısıyla verilen 12 bin YTL avansın, üzerinden dört yıl geçmiş olmasına rağmen seyahate ilişkin harcama belgelerinin ibraz edilerek kapatılmaması ve iade edilmemesi nedeniyle Hazine'ye irat kaydedilmesi gerektiği'' sonucuna vardı.
- -HABERTÜRK, SEÇİM ÇALIŞMALARI-
İncelemede, Yenikan Medya Pazarlama A.Ş. (Habertürk) ile CHP arasında 22 Kasım 2003'te partinin 2004 yılı yerel seçim dönemi çalışmaları ve yayınlarına ilişkin bir sözleşme imzalandığı, bu sözleşmede, Habertürk'ün parti koordinatöründen alacağı tanıtım işlerini partinin uygun göreceği saat ve programlarda yerine getireceği, bu hizmetin 31 Mart 2004'e kadar devam edeceği ve karşılığı olarak 265 bin 500 YTL'nin Habertürk'e ödendiği belirtildi.
Habertürk peşin aldığı 265 bin 500 YTL karşılığı toplam 214 bin 500 YTL tutarında fatura düzenlendiğini, kalan 51 bin YTL'nin ise faturalandırılmadığı belirlendi. Heyet, bu nedenle Habertürk'e peşin olarak ödendiği halde karşılığında fatura düzenlenmeyen ve sözleşmede belirtilen hizmetlerin alındığını gösteren herhangi bir belge bulunmayan 51 bin YTL'nin Hazineye irat kaydedilmesi gerektiği sonucuna vardı.
Söz konusu şirkete aynı sözleşme kapsamında olduğu belirtilen 10 Aralık 2004'te 50 bin YTL tutarında bir ödemede daha bulunulduğu, bunun karşılığında 31 Aralık 2004'te fatura düzenlendiği belirlendi.
Şirket ile yapılan sözleşme dahilinde söz konusu şirkete tekrar ödemede bulunulması ve iş yaptırılması imkanı bulunmadığına işaret eden Anayasa Mahkemesi heyeti, sözleşmeye göre işin sona ereceği 31 Mart 2004'ten ve 28 Mart 2004 seçim tarihinden çok sonra 10 Aralık 2004'te yerel seçimlerle ilgili yapılacak işler dolayısıyla şirkete ödemede bulunulmasının sözleşmeye açıkça aykırı olduğu sonucuna vardı. Yüksek Mahkeme heyeti, Habertürk'e sözleşmeye aykırı olarak sonradan ödenen 50 bin YTL'nin Hazineye irat kaydedilmesine, Başkanvekili Osman Alifeyyaz Paksüt, üyeler Fulya Kantarcıoğlu, Mehmet Erten ve Necmi Özler'in karşı oyu ve oy çokluğuyla karar verdi.
- -GİDERE DAYANMAYAN ÖDEMELER-
Yapılan incelemede, partinin bazı kişilere herhangi bir gider belgesine dayanmaksızın ödemelerde bulunduğu da belirlendi. Bu kişilere her ay dışarıya yaptırılan danışmanlık gideri adı altında ödemelerde bulunulduğunu tespit eden Anayasa Mahkemesi heyeti, bu ödemelerin neye istinaden yapıldığı ve belgesi olup olmadığını parti yetkililerinden sordu. Parti tarafından Salih Tayfun Orçun, Kerem Kalenderoğlu ve Ayşe Kadın Dinler ile yapılan sözleşmelerin sunulmuş ve bunların dışında başka bir belge bulunmadığı iletildi. Baki Özilhan ile ilgili olarak ise herhangi bir belge ibraz edilmedi.
Partinin çalışanlarına yaptığı ücret ödemesine ilişkin bordroların incelenmesinde, bu kişilerin bordroya dahil olmadıkları, dolayısıyla da partinin bu kişilerden hizmet satın aldığı belirlendi. Bu nedenle adı geçen kişilerin verdikleri hizmet karşılığında düzenli olarak aldıkları tutarlar için fatura veya serbest meslek makbuzu düzenlemeleri gerekeceğine işaret eden Yüksek Mahkeme heyeti, fatura veya serbest meslek makbuzu ile belgelendirilmesi gerektiği halde tek başına geçerli bir kanıtlayıcı belge niteliği taşımayan sözleşmeye dayanarak veya sözleşmesi de olmaksızın kişilerin banka hesabına yatırılan 41 bin 718 YTL 60 YKr tutarındaki giderin Kanun'un öngördüğü anlamda belgeye dayandırılmış olduğunu kabul etmedi.
Heyet, 2820 sayılı Kanun'a uygun olarak yapılmayan toplam 267 bin 860 YTL 57 YKr gider karşılığı parti mal varlığının Hazine'ye gelir kaydedilmesi ve aynı gider belgelerini mükerrer olarak gider yazarak partiyi zarara uğratan sorumlular hakkında Cumhuriyet Savcılığına suç duyurusunda bulunulması gerektiği sonucuna vardı.
- -GENEL MERKEZİN MUHASEBE İŞLEYİŞİNE İLİŞKİN ELEŞTİRİLER-
Anayasa Mahkemesi heyeti, CHP'nin 2004 yılı hesabına ait defter ve belgelerin incelenmesinde muhasebe işleyişi ile ilgili olarak bazı eksiklikleri de tespit etti.
Heyet, verilen bütün avansların muhasebe kayıtlarının tutulması ve denetime elverişli şekilde Anayasa Mahkemesi'ne sunulması gereğini partiye bildirme, 2820 sayılı Kanun'a göre kayıtları tutmayan parti sorumluları hakkında Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı'na suç duyurusunda bulunulması gerektiği sonucuna vardı.
Yüksek Mahkeme heyeti, muhasebe sistemine uygun kayıtların tutulması ve denetime elverişli şekilde Anayasa Mahkemesi'ne sunulması gereğini de partiye bildirmeye de karar verdi.
Defter ve belgelerin incelenmesinde, Partiye ait olan Altındağ 2. Bölge 2720 ada 39 parselde kayıtlı 64 bağımsız bölümden oluşan Rüzgarlı Sokaktaki Halk İş Hanı ile Çankaya 1. Bölge 4948 ada 27 parselde kayıtlı 10 mesken ve 6 bürodan oluşan Çevre Sokaktaki eski genel merkez binasının demirbaşlar hesabına (aktife) kaydedilmediği de anlaşıldı. Heyet, bu binaların Demirbaşlar Hesabına kaydının sağlanması ve denetime elverişli şekilde Anayasa Mahkemesi'ne sunulması gereğini de partiye bildirmeye karar verdi.
Parti il örgütlerinin giderleri 20 milyon 61 bin 334 YTL 62 YKr olarak gösterildi. Bunun 495 bin 87 YTL 87 YKr'sinin 2003 yılından devreden borçlar, 79 bin 208 YTL 9 YKr'sinin 2005 yılına devreden alacaklar, 1 milyon 285 bin 634 YTL 40 YKr'sinin personel giderleri, 4 milyon 298 bin 105 YTL 81 YKr'sinin yönetim giderleri, 533 bin 63 YTL 54 YKr'sinin kurultay-kongre giderleri, 9 milyon 942 bin 301 YTL 56 YKr'sinin seçim, tanıtım, propaganda giderleri, 2 milyon 733 bin 236 YTL 84 YKr'sinin demirbaş alım giderleri ve 694 bin 696 YTL 51 YKr'sinin yapılan yardımlardan oluştuğu belirlendi. İl örgütlerinin kesin hesap çizelgelerinin gider bölümleri üzerinde yapılan incelemede, giderlerin kanuna uygun olduğu sonucuna varıldı.
- -PARTİ MALLARININ İNCELENMESİ-
Partinin 2004 yılı defter ve belgeleri üzerinde yapılan incelemede, 2004'te değeri yüz YTL'yi aşan 301 bin 40 YTL 58 YKr değerinde taşıt ve demirbaş eşya niteliğinde taşınır mal, 2 milyon 481 bin 32 YTL 25 YKr değerinde taşınmaz mal ediniminin olduğu belirlendi. Partinin 2004 yılında edindiği taşınmaz ve taşınır malların kanuna uygun olarak sağlandığı saptandı.
CHP'nin 2004 yılı kesinhesabının incelenmesi sonucunda, partinin 2004 yılı kesinhesabında gösterilen 72 milyon 548 bin 865 YTL 82 YKr geliri, 55 milyon 642 bin 694 YTL 20 YKr gideri ve 16 milyon 638 bin 311 YTL 5 YKr nakit devrinin eldeki bilgi ve belgelere göre doğru, denk ve 2820 sayılı Kanun'a uygun olduğuna karar verildi.
2820 sayılı Kanun'a göre parti amacına uygun ve parti tüzel kişiliği adına yapılmış harcama olarak kabulü mümkün görülmeyen toplam 267 bin 860 YTL 57 YKr gider karşılığı parti mal varlığının, aynı yasanın ilgili maddeleri uyarınca Hazine'ye gelir kaydedilmesine hükmeden Yüksek Mahkeme heyeti, ayrıca aynı gider belgelerini mükerrer olarak gider yazarak partiyi zarara uğratan sorumlular hakkında cezai yönden gereğinin takdir ve ifası için Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı'na suç duyurusunda bulunulmasına hükmetti.
İlgili kanuna göre usulüne uygun kayıtları tutmayan, yevmiye defterini zamanında tasdik ettirmeyen, defter-i kebirine sayfa numarası vermeyen ve hiç tasdik ettirmeyen parti sorumluları hakkında da Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı'na suç duyurusunda bulunulmasına karar verdi.
Bu kararı oy birliğiyle alan Anayasa Mahkemesi heyeti, yalnızca Habertürk'e sözleşmeye aykırı olarak ödenen 50 bin YTL'nin Hazine'ye irat kaydedilmesine ilişkin kararını oy çokluğuyla aldı. Bu karara, Başkanvekili Osman Alifeyyaz Paksüt ile üyeler Fulya Kantarcıoğlu, Mehmet Erten ve Necmi Özler karşı oy kullandı.