Görsel alan ve eğlence kültürü sohbetin alanını daralttı… Mekanik cihazlar içinde sözün gücü güme gidiyor… Başbaşa vererek, gözgöze gelerek, sohbetin sıcaklığını yaşama şansını günbe gün yitiriyoruz. Söz ‘‘cep’’ üzerinden söylenmeye başladıktan sonradır ki, konuşacağımız her sözün maddi faturasının neye baliğ olacağı tedirginliği ile sözü kısa kesiyoruz… Konuşmada tasarruf, derken söz tükendi…
Ulvi hedeflere yürüyen kelimelerimize kurulan tuzaklar çoğaldı…
‘‘Mânâ’’nın yerini ‘‘mâlâyani’’lik aldı… Gırgır, şamata, mugalata, münakaşa fasılları insanımızı eritiyor… Halbuki Allah biz müminleri nasıl tanımlıyordu?
‘‘Onlar ki; ‘‘tümüyle boş’’ şeylerden yüz çevirenlerdir.’’ (Müminun-3)
Hatta daha ileri bir sorumluluğumuz bulunmaktadır… Allah’ın ayetlerinin inkar veya alay konusu olduğu çirkin ortamlara ya karşı çıkmak veya orayı terk etmek mecburiyetimiz var:
‘‘O, size Kitapta: ‘‘Allah’ın ayetlerinin inkar edildiğini ve onlarla alay edildiğini işittiğinizde, onlar başka bir söze dalıp geçinceye kadar onlarla oturmayın, yoksa sizlerde onlar gibi olursunuz’’ diye indirdi. Doğrusu Allah, münafıkların ve kafirlerin tümünü cehennemde toplayacak olandır.’’ (Nisa-140)
Ya tepki yada terk… Gayri meşru oturumların ne katılımcısı ne de dinleyicisi olabiliriz… Bizim hangi söze müşteri olacağımız belli… Kelime-i Tayyibe…
Ancak, ne kadar acı, sohbet geleneği zayıflıyor… Artık sohbetler kimileri için nostaljik bir takıntı… Halleşme yok… Hasbihal yok… Ayak üstü arkadaşlıklar sadra şifa şeyler sunmuyor… Paylaşamıyoruz, güvenemiyoruz… Özel görüşmeler, kapalı oturumlar…
Gizemli hayatlar, insanı sıkıyor… Hile, dümen, düzen, dolap üstün beceri(!) olarak algılanıyor… Tilki kurnazlığı ile başlayan buluşmalar, şeytanlıkların sergilendiği arenaya dönüşüyor… Yüzler maskeli, herkes kendi rolünü oynuyor…
Sohbetlerin olmazsa olmazı; sıcaklık, içtenlik ve doğallıktır… Gönülde demlenmeyen kelimelerle sohbet olmuyor… İçten hesaplı, ön yargılı, fırsatçı zevatın sözlerinde şifa aranır mı? Ama herzelerden haz alanların sayısı artıyor… Sohbetlere haset ve şehvet sızdıkça tadı tuzu kalmıyor… Sohbet meclislerinin safvet, hikmet, iffet, sekinet ve emniyetine hasret kaldık… Şimdilerde karşı cinsle halvet yani flört sohbet faslından sayılır oldu… Kokteyl, kulis, lobi, chat, msn, modern paradigmanın seküler sohbet varyantları… Sohbete yönelik sabotaj girişimleri yaygınlık kazandı… Bereketli sohbet ziyafetlerinden geriye sadece sofra birliktelikleri kaldı… Bir fincan kahvenin kırk yıl hatırı vardı.Aslında kahve işin bahanesiydi, gönüller sohbet arayışındaydı… Zamanla kahve kültüründen, cola kültürüne evrildikten sonra konuşma tarzımızda değişti…
Doğrusu düne göre bu gün sohbete daha çok muhtacız… Eski dosyaları kurcalamadan, suçlamadan, şikayetlenmeden seviyeli sohbet günlerine dönmemiz gerekiyor…
Kendimizle, geçmişimizle, birbirimizle kavga etmeden, ‘‘şimdi sohbet zamanı’’ demeliyiz…
İnsan şu iki şeyden koparsa kaybolur: Kitap ve sohbet…
RAMAZAN KAYAN
|