Arkadaşlarım, lütfen abartılardan uzak duralım. Dersim olaylarının başlangıcı Hamidiye Alayları dönemine rastlar. O dönem bazı aşiretler Hamidiye Alaylarına destek vermiş bazıları ise karşı durmuştur. nihayetinde aşiretler arasında bir kavgadır başlar.
Yıllar geçer ama kavga bitmez. Olay başka boyutlara taşınır. Kurtuluş savaşı döneminde Dersimliler daha önceden kalma bir hesapla askere destek vermedikleri gibi ermenileri destekleri bilinir.
Yıllar sıkıntılı geçer ama yara kapanmaz(o dönem detayları geçiyorum ama çok önemli olaylar var)
1937 de İsmet İnönü'nün doğu illeri gezisi sonucunda bir rapor hazırlandı. O raporda dikkat çeken noktalar kürt göçleri, Van, Karaköse(Ağrı) Tunceli-Erzincan ve Diyarbakır-Siirt bölgelerine dikkat çekilmiştir.
Halk yoksuldur yoksul olmasına ama en çok eşkiyalardan şikayet etmektedir. Nitekim Erzincan ovasında yerleşik ahali yaz aylarında çalışmaya gelen Tunceli havalisinin güz döneminde geri dönerken dağlarda saklanıp, eşkıya ile birlikte çalışmaya geldikleri köyleri ve harmanı talan etmekle dert yanarlar. Bu dönemde Dersim bölgesinde de açlık ve sefalet almış başını gitmektedir.
Tüm bunlar üzerine hazırlanan rapor meclise sunulur. çok çetin tartışmalardan sonra bir ıslahat programı hazırlanır. Bu ıslahat programına Hatay da dahil edilir.
İlk uygulama Trabzon ve Rize ahalisinden çalışkanlığı ile bilinen laz kökenli vatandaşların kürt nüfusun yoğunlaştığı yerlere yerleştirilmesi,(Van, Karaköse, Siirt gibi bölgelere) ayrıca yine Hatayın Türkleştirilmesi çerçevesinde de Trabzonun çaykara ahalisinin Hataya yerleştirilmesi vardır. Doğu illerinde daha önce tespit edilen bazı ahalinin ise(Hamidiye alayları döneminden husumetli aşiretlerin bir kısmı) İç anadoluda bazı bölgelere dağıtılması dikkat çeker. Cihanbeyli, Kulu, haymana gibi bölgeler. Bu türkleştirme ıslahatı yapılır yapılmaz hemen bu bölge şartlarının iyileştirilmesi yapılacaktır.
Bu rapor üzere ıslahatlara başlanır ama Tuncelideki aşiret ağaları buna karşı çıkarlar direnirler. Olaylar patlak verir irili ufaklı.
En son olay ise bu ıslahatlar çerçevesinde yapılan Singeç köprüsünün açılışı için Atatürk'ün Dersim bölgesine gelme planı ile başladı. Dersimliler hem köprüyü hemde o köprüyü korumakla görevli karakolu basarlar. köprüyü yıkarlar ve karakoldaki askerleri katlederler. Durum bu halde iken isyanı bastırmak için büyük bir kuvvet gönderilir. yaklaşık 6 ay sürer olaylar. kanlı çarpışmalar olur ve sonuçta isyan kanlı bir şekilde bastırılır.Yakılan köyler olmuştur evet ama asla gaz kullanılmamıştır. Atıfta bulunduğunuz şahsiyetlerin yazılarını detaylı olarak bir kez daha inceledim. sadece o yazıları değil. kaynakları bir kez daha taradım. Kesinlikle gaz kullanılmamıştır. Olaylar belki münferit değildir ama ben fikrimi açık ve net söylüyorum:
Arkadaşlar eğer şimdi sizler o zamanki eşkıyayı ve devlete isyan edenleri savunuyor ve mazlum yerine koyuyorsanız şimdi neden PKK yı lanetliyorsunuz. Sahi ne farkları var?
|