DIŞ BASIN ÖZETLERİ
İRAN:
İRNA:
İRAN DIŞİŞLERİ BAKANI TÜRKİYE'YE GİDECEK
07.05.2010
İran İslam Cumhuriyeti Dışişleri Bakanı Manuçehr Mutteki, bugün öğleden sonra bir günlük bir ziyaret için Türkiye'ye gidecek. İran Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad ile birlikte Birleşmiş Milletler (BM) merkezinde 3 Mayısta başlayan Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Antlaşmasını (NPT) gözden geçirme toplantılarına katılmak üzere New York'ta bulunan Mutteki'nin, Tahran'a geçmeden önce Türkiye'ye giderek, Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu ile görüşeceği bildirildi. Diplomatik Kaynakların bildirdiğine göre, taraflar arasındaki görüşmelerde çeşitli bölgesel ve uluslararası konuların gündeme geleceği belirtiliyor.
İRNA:
TÜRKİYE'DE ANAYASA REFORMU SÜRECİ
06.05.2010
Türkiye'de Erdoğan hükûmetinin, Anayasa maddelerinde değişikliği öngören teklifi, bu gece
Mecliste kabul edildi. Ancak Mecliste haftalarca süren tartışmalardan sonra kabul edilen AK Parti'nin öngördüğü değişikliklerin kaderi henüz belli değil. CHP, söz konusu değişiklikleri iptal etmek için Anayasa Mahkemesi'ne başvurmakla tehdit etti. AK Parti ise söz konusu iddiaları reddederek Anayasa değişikliklerini, Türkiye'nin demokratikleşme sürecinin bir parçası olarak niteliyor ve 1980 darbesinden sonra yürürlüğe giren şu anki Anayasa'nın değişmesi gerektiği üzerinde ısrar ediyor. Türkiye Anayasası'na göre Anayasa değişiklik paketindeki maddelerden birinin kabulü için 550 milletvekilinden en az 330'unun oyu şart. Türkiye Anayasası'na göre ayrıca Meclisin kabul ettiği bütün kanun teklifleri Cumhurbaşkanının onayına sunulur. Cumhurbaşkanı gerekli gördüğü takdirde tekrar görüşülmek üzere teklifleri Meclise gönderebilir veya onaylayabilir. Diğer taraftan Anayasa Mahkemesi, Cumhurbaşkanının talebi veya 110 milletvekilinin talep etmesi durumunda Anayasa değişikliklerini inceleyebilir ve gerekli gördüğü takdirde de Anayasa'ya aykırı bularak iptal da edebilir. Geçen yıl üniversitelerde türban serbestisini öngören maddenin onaylanmasından sonra CHP Anayasa Mahkemesine başvurarak söz konusu maddenin Anayasa'ya aykırı olması nedeniyle iptal edilmesini sağlamıştı. Bu, Anayasa Mahkemesinin değişiklikleri şekil olarak değil de içerik olarak incelemesi açısından Türk tarihinde bir ilktir. Türkiye Anayasa Mahkemesi kararlarına itiraz edebilecek bir merci olmaması nedeniyle Mahkemenin aldığı her karar kesinlik taşıyor. Bazı hukukçulara göre geçen yıl verilen söz konusu karar, Mahkemenin Anayasa değişikliklerine daha fazla müdahalede bulunması için ortam hazırladı. Türkiye Başbakanı Erdoğan, perşembe günü basın mensuplarına yaptığı açıklamada, Anayasa değişikliği ile ilgili referandum için hazırlıkların başladığını belirtti. Anayasa değişikliği için halka başvuracaklarını vurgulayan Erdoğan, "Anayasa'nın bazı maddelerinin değişmesi için son oylama bugün yapılacak." dedi. Bazı gözlemcilere göre CHP'nin söz konusu değişikliklerin iptali için Anayasa Mahkemesi'ne başvurması durumunda AK Parti'nin önünde iki seçenek yer alacak. İlk seçenek, Anayasa Mahkemesi CHP'nin talebini reddederek karşı çıkacak. Bu durumda AK Parti değişiklikleri yapmayı başararak genel seçimlere eli dolu gidecek. İkinci seçenek ise Anayasa Mahkemesi, CHP'nin talebini uygun bularak değişikliklerin iptaline karar verecek. Gözlemcilere göre bu durumda da büyük olasılıkla erken seçim gündeme gelecek. CHP ve diğer muhalif partiler de bu değişikliklerden şikâyetçi olacak ve AK Parti de seçim propagandalarında partilerin bu tutumundan şikâyet ederek elinde büyük bir koz bulunduracak. Bu da AK Parti'nin halkın genel desteğini almasına neden olabilecek.
FRANSA:
AFP:
TÜRKİYE... ANAYASA DEĞİŞİKLİĞİ YENİ BİR AŞAMAYA GEÇTİ
07.05.2010
Muhalefete göre hükümete daha fazla yetki verilmesine imkan tanıyacak anayasa değişikliklerinin tümünün nihai onayı anlamına gelen referandum yolunu açan Anayasa reformu Türk parlamentosunda kabul edildi. Anayasa değişikliği 550 milletvekilinden 336'sının oyunu aldı, ancak bu, referandumsuz kesin onay anlamına gelen üçte ikilik çoğunluktan az. Hukuk hiyerarşisinin ve ordunun -iktidara karşı olan iki kurum- yetkilerini sınırlama etkisi olan söz konusu değişiklikler, en kısa süre içinde referandum yapılmasını istemesi beklenen cumhurbaşkanının onayına sunulacak. Başbakan Recep Tayyip Erdoğan dün yaptığı açıklamada, bu değişikliğin parlamentoda üçte ikilik çoğunluğu elde edememesi halinde referanduma sunulacağını söylemişti.
İNGİLTERE:
REUTERS:
TÜRK PARLAMENTOSU REFORMLARI GEÇİRDİ SIRADA REFERANDUM VAR
07.05.2010, Pınar Aydınlı
Türk Parlamentosu, anayasada reform yapmak üzere iktidardaki AK Parti tarafından sunulan bir tasarıyı bugün erken saatlerde onayladı ve referandumun yolunu açtı. Muhalefet ise değişikliklerin hayata geçmesini engellemek için mahkemeye gitmeye kararlı. Yargıda revizyon yapacak ve ordunun rolünü sınırlandıracak olan taslak şimdi imza için Cumhurbaşkanı Abdullah Gül'e gidecek. İmzanın ardından 60 gün içerisinde referandum yapılabilecek. Ana muhalefet partisi referandumu engellemek için Anayasa Mahkemesi'ne başvuracağını söyledi. Başbakan Tayyip Erdoğan reformların, AB'nin taleplerini yerine getirmek için gerekli olduğunu söyledi. Meclis Başkanı Mehmet Ali Şahin, milletvekillerinin sabaha karşı saat ikide tasarıyı onaylamalarının hemen ardından, "Reform paketi Meclis Genel Kurulu tarafından kabul edilmiştir. Ülkemize hayırlı olsun." diyerek oturumu kapadı. Hükûmet referandumu temmuz ayında yapmayı planladığını bildirdi, ancak yasal süreç halen çetin mücadelelere sahne olabilir. Reformların iki önemli ayağından birisi Anayasa Mahkemesi'nde revizyon yapılması, diğeri ise yargı mensuplarının atamalarından sorumlu olan Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu'nun yeniden yapılandırılmasını öngörüyor. Eleştiri sahipleri AK Parti'yi, Türkiye'deki laikliği etkisizleştirmeye yönelik uzun vadeli bir stratejinin parçası olarak, yargının bağımsızlığını sarsmak ve üst düzey yargı kademelerine kendi destekçilerini yerleştirmek için reformları kullanmakla suçluyor. Ana muhalefet partisi referandumu engellemek için Anayasa Mahkemesi'ne başvuracağını söyledi. Böyle bir senaryo anayasal bir felce sebep olabilir ve Erdoğan'ı erken seçim çağrısında bulunmaya zorlayabilir. Daha önce AK Parti'yi kapatmaya çalışan ülkenin en üst düzey savcısı reformların demokratik olmadığını söyledi. Savcının yeni bir kapatma girişiminde bulunabileceğine ilişkin spekülasyonlar söz konusu.
İSPANYA:
EL MUNDO:
TÜRKİYE... ERDOĞAN'IN REFORMLARI REFERANDUMA GİDECEK
06.05.2010, Fran Martinez
Güneydoğuda tırmanan şiddetle birlikte gergin tartışmalardan sağ çıkan AK Parti, anayasal reformunu kendi oyun sahasına taşıyacak: Sokağa. Bu perşembe günü Türk Parlamentosu, TürkAnayasa Mahkemesi ve Hâkim ve Savcılar Yüksek Kurulu üzerindeki siyasi güç etkisini artırarak yargının yeniden yapılandırılmasını 334 oyla kabul etti. Bununla birlikte Erdoğan'ın programının diğer temel direği -siyasi partilerin kapatılmasını zorlaştıracak madde-, AK Parti'nin başarılı olmak için gerekli çoğunluğa sahip olmasına rağmen geçen pazar günü reddedilmişti. 97 sandalyeye sahip ana muhalefet partisi CHP, düzenlemeleri Anayasa Mahkemesi'ne temyize götürme niyetinde olduğunu ilan etti ve AK Parti'yi, adli kurumlara partisinin üyelerini yerleştirerek yargının bağımsızlığına ve Türkiye'nin laikliğine son vermek istemekle suçladı. Aynı zamanda, -iki yıl önce AK Parti'yi kapatmaya çalışan- Türk Devleti Baş Savcısı, reformları anti-demokratik olarak niteledi. 2002'den beri iktidarda bulunan Erdoğan'ın partisi, 2011'de yeni yasama seçimleriyle karşı karşıya ve yargının "ayrıcalıklarına" son vermek ve ordunun siyasi ağırlığını azaltmak için reformlar programını hızlandırdı. Erdoğan, bu kararların "AB'ye katılım için gerekli" olduğunu belirtti ancak Kürt açılımı ve Ermeni uzlaşması gibi diğer programlar durdu.
İSVİÇRE:
LA LIBERTE:
TÜRKİYE PARLAMENTOSU ANAYASA REFORM TASARISINI KABUL ETTİ
07.05.2010
Recep Tayyip Erdoğan'ın hükûmeti tarafından savunulan tasarı metni 550 milletvekilinin 336'sının oylarıyla kabul edildi ve şimdi Cumhurbaşkanı Abdullah Gül'ün imzasına sunulacak. Tasarı üçte iki çoğunluğu elde edemediği için 60 günlük bir süre zarfında düzenlenmesi gereken bir referanduma gidilecek. 2002 yılından beri iktidarda olan Erdoğan, kendisini laikliğin teminatı olarak gören yargı ve orduyla ilgili büyük reformları, AB'ye katılım projesinde zorunlu olarak değerlendiriyor. Hükûmet, üç kilit değişiklikten ikisini kabul ettirmeyi başardı. Parlamento dün, hâkimleri ve savcıları atayan ve disiplin tedbirleri alan bir kuruluş olan Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu'nun (HSYK) yapısını değiştirmeyi kabul etti. Parlamentonun salı günü kabul ettiği bir diğer değişiklik, Anayasa Mahkemesi hakimlerinin sayısını 11'den 17'ye çıkarıyor ve parlamentoya bu hâkimlerden bazılarını atama yetkisini veriyor. AK Parti 2008 yılında, Cumhuriyetin laik ilkelerini ihlal ettiği gerekçesiyle neredeyse Anayasa Mahkemesi tarafından kapatılıyordu. Ancak aynı parlamento pazartesi günü, siyasi bir partinin kapatılması sürecini zorlaştıracak bir değişikliği reddetti. Diğer değişiklikler askerî mahkemelerin yargılamasına sınırlama getiriyor ve darbe girişimleri veya ulusal güvenlikle ilgili suçlar konusunda sivil mahkemelere, barış zamanında, askerî personeli yargılama yetkisi veriyor. Aynı şekilde Genelkurmay Başkanı ve dört ordu komutanı yüce divan tarafından yargılanabilecek.
İTALYA:
IL MEDITERRANEO:
TÜRK PARLAMENTOSU ANAYASAL REFORMLARA DOĞRU GİDİYOR
07.05.2010
Dün, Türk siyaseti açısından önemli bir gün oldu. İslam yanlısı hükûmetin anayasal reformları harekete geçirmek için anahtar durumdaki bir adli organının yeniden yapılandırılması muhalefete rağmen, parlamento tarafından onaylandı. Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, 1982 tarihli anayasaya getirilecek değişiklik önergelerine ilişkin reform paketinin üç ana sütunundan ikisinin desteğini elde etti. Erdoğan, anayasa reformunu gündeminin zirvesine yerleştirdi ancak yasal süreci tamamlamak için bir savaş vermesi gerekecek. Hükûmeti eleştiren Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu'nun reformu, karar gücü üzerinde AK Parti'nin kendi etkisini artırmayı bir öneri olarak görüyor. Bu düzenleme, toplam 550 milletvekilinden 334'ünün oyunu elde etti; böylece Erdoğan'ın onaylanması için ulusal bir referanduma tabi tutmayı düşündüğü bir pakette girişimi muhafaza etmek için gerekli 330 oy barajını aşmış oldu. Erdoğan, 1980'deki askerî darbeyi takiben iktidara gelen askerî hükûmet döneminde kaleme alınan bir anayasaya değişiklikler getirmek için halkın desteğini hedefliyor. AK Parti, Türkiye'yi Avrupa Birliği'ne yaklaştırmak için reformların gerekli olduğunu dile getirdi. Ana muhalefet partisi, değişiklikleri iptal etmek için Anayasa Mahkemesi'ne başvuru yapacağını açıkladı. Erdoğan, reform paketinin 2011 seçimlerinde ülkenin liderliğine yeniden adaylığı için önemli bir test olacağını söyledi.
ALMANYA:
DIE TAGESZEITUNG:
TÜRKLER ANAYASA DEĞİŞİKLİĞİNİ OYLAYACAK
07.05.2010, Jürgen Gottschlich
Başbakan Erdoğan hükûmetinin talebi doğrultusunda Türk halkı kapsamlı anayasa reformunu muhtemelen haziran ayında oylayacak. İktidardaki AK Parti'nin siyasi partilerin kapatılmasıyla ilgili daha önceki önerisi meclisten geçmemişti. Türk hükûmeti, ülkedeki adalet sisteminin yeniden yapılandırılması için kapsamlı bir anayasa reformu gerçekleştirmeye çalışıyor. Reformda, Anayasa Mahkemesi üyelerinin sayısının artırılması ve atanmasıyla ilgili düzenlemelerin yenilenmesi öngörülüyor. Reform hayata geçirilirse Anayasa Mahkemesi hâkimleri kısmen meclis tarafından atanabilecek. Hükûmeti eleştiren kesim, bu şekilde adaletin bağımsızlığının ortadan kaldırılacağını ve hükûmetin denetimi altına gireceğini düşünüyor. Konuyla ilgili değişiklik önerisine 337 milletvekili olumlu oy verdi. Önümüzdeki haziran ayında Cumhurbaşkanı Abdullah Gül'ün yeni anayasanın oylanması konusunda referandum kararı alması bekleniyor.