...
- Ikra' bismi rabbikellezî halak
- OKU (a) yaratan Rabbin adına; (b)
ALAK: 1
NOTLAR
a-Kur’an’ın adıyla aynı kökten gelen “oku” emrinin tümleci zikredilmemiştir.
Esasen ikra’, etimolojik olarak icma’ mânasına gelir.
“Şehir” anlamındaki karye, “hayız başlangıcı - bitişi” anlamındaki el-kur’ hep cem ve içtima kök anlamıyla alakalıdır (Mekâyis).
Zımni anlamı şudur: “Kalbine yazılan vahyin ışığında hakikatin parçaları arasında bağ kur! Parçanın bütüne aidiyetinin illet ve hikmeti üzerinde düşün! Varlığı Allah merkezli bir okumaya tabi tut!”
Sözün özü “oku” emri okumanın tüm anlamlarını içerir.
Bu âyet, Allah’tan bağımsız bir bilgi ve bilim anlayışını kökten reddeder.
İkra’, “ilet, tebliğ et” anlamına hasredilemez. Bu ancak tâli ve dolaylı bir mâna olabilir. Zira ilk pasajda üçüncü şahısla gösterilen lafzi veya zımni hiçbir dilsel karine yer almaz. Her şey “O ve sen” arasında gerçekleşir.
Allah Rasulü’ne ilk “uyar” emri Muddessir sûresinin ilk âyetiyle verilmiştir.
b- İlk muhatap için dolaylı olarak “vahyi Allah adına ilet”, tüm muhataplar için “İletileni Allah adına al ve oku” anlamına gelir.
Varlığı Allaha adına okuma çabası, onu Allah’a referansla anlama çabasıdır. Fakat okuma her şeyden önce zihinde olanı dile dökme işidir.
Zira el-kırae “Kalpte yazılı veya kayıtlı olanı bilinen bir lisanda dillendirmek” (nutkun bi-kelamin muayyetin mektubin ev mahfuzin ‘ala zahri kalb) anlamına gelir. (İbn Aşur)
HAYAT KiİTABI KUR'AN - GEREKÇELİ MEAL - TEFSİR - MUSTAFA İSLAMOĞLU
...