_duygu_ Nickli Üyeden Alıntı
.
OSMANLI İDADİSİNDEKİ KİMYA DERSİ
19’uncu yüzyılın son dönemlerine ait fotoğrafta Halkalı Ziraat ve Veteriner Mektebi talebeleri Kimya dersinde görülüyor. Tıp Fakültesi Kimya Muallimi Hadi Faik tarafından hazırlanan “Kimya Dersleri” isimli eser İstanbul’da 1331 (1915) yılında Maarif Nezareti tarafından bastırılmıştı. Kitap, mekâtib-i sultaniyenin yani liselerin onuncu senesine mahsustu.
İşte Osmanlı mekteplerinde dersler
İşte; İptidai, rüşdi ve idadi olarak üçe ayrılan Osmanlı eğitim sisteminde okutulan dersler:
İptidailer: 1892 yılında çıkarılan bir talimatta, iptidai mekteplerde şu derslerin okunduğunu görüyoruz:
Elifbâ (Alfabe), Kur’an-ı Azîmüşşân, Tecvid, İlmihâl, Ahlak, Sarf-ı Osmani (Türkçe Gramer), İmla (Türkçe Yazma), Kıraat (Türkçe Okuma), Mülahhas Tarih-i Osmani (Kısa Milli Tarih), Mülahhas Coğrafya-yı Osmani (Kısa Milli Coğrafya), Hesap (Matematik), Hüsn-i Hat (Güzel Yazı).
Rüşdiyeler: Eski ortaokulların Osmanlı devrindeki tam karşılığı olan rüşdiyelerde okutulan dersler, 1869 tarihli Maarif-i Umumiye
Nizamnamesi’nde şöyle belirtilmiştir:
Mebâdi-i Ulûm-ı Diniye (Dini İlimlere Giriş), Lisan-ı Osmani Kavaidi (Türkçe Gramer), İmla ve İnşa (Türkçe Yazma ve Kompozisyon), Tertib-i Cedid Üzere Kavaid-i Arabiye ve Farisiye (Yeni Usul Arapça ve Farsça Gramer), Tersim-i Hutut (Çizgi Çizme, Resim), İlm-i Hesap (Matematik), Mebadi-i Hendese (Geometriye Giriş), Defter Tutmak Usulü, Tarih-i Umumi (Genel Tarih), Tarih-i Osmani (Milli Tarih), Coğrafya, Jimnastik, Fransızca.
Kız rüşdiyelerinde yukarıdaki bazı derslerin yerine Müntehabât-ı Edebiyat (Seçme Edebi Metinler), Tedbir-i Menzil (Ev Ekonomisi), Nakış’a Yardımcı Olacak Derecede Resim, Ameliyat-ı Hıyâtiye (Biçki-Dikiş Dersi), Musiki gibi dersler programa dâhil edilmişti.
Bazı programlarda Malumat-ı Nâfia/Eşya Dersi’nin de ilave edildiğini görüyoruz ki bu ortaokullar için Fen Bilgisi dersi anlamına geliyordu. Ayrıca Hıfzısıhhat ve Hüsn-i Hat gibi dersler de görülmektedir. Bazı zamanlarda ise dini derslerle Arapça ve Farsça’ya daha ziyade ağırlık verildiği müşahede edilmektedir.
İdadiler: 1899 yılı Maarif Salnamesi’nde yer alan müfredat programında İdadilerde okutulan dersler şunlardır: Maa-Tecvid Kur’an ve Ulum-ı Diniye (Tecvidli Kur’an Okuma ve Dini İlimler), Türkçe, Edebiyat ve Ahlak, Kitabet-i Resmiye (Resmi Yazışma Usulü), Arapça, Farsça, Fransızca, Kavanin (Kanunlar, Vatandaşlık ve Milli Güvenlik), Hesap (Matematik), Usul-i Defterî (Defter Tutma Usulü, Muhasebe), Cebir, Hendese (Geometri), Müsellesat (Trigonometri), Kozmografya, Makine, Hikmet-i Tabiiye ve Kimya (Fizik ve Kimya), Mevalid (Hayvanlar, Bitkiler ve Madenler İlmi, Biyoloji), Coğrafya, Tarih, İlm-i Servet (Ekonomi), Malumat-ı Nafia ve Hıfzısıhhat (Faydalı Bilgiler (daha ziyade Fen Bilgisi) ve Sağlık Bilgisi), Hüsn-i Hat, Resim, ayrıca azınlıklar için kendi lisanları (Rumca, Ermenice, Bulgarca).
Yeni Akit
|