Siyaset Forum

[Cihannur]

Mustafa Karaalioğlu



Anayasa Mahkemesi kararı neyi anlatıyor?

Anayasa Mahkemesi şekil itibariyle tartışmalı bir karara imza atmıştır. Nedeni bellidir... Anayasa, AYM’ne hiçbir surette içerik denetimi yetkisi vermemektedir. Esasen, bir anayasa değişikliğini anayasaya aykırılıktan dolayı reddetmek de mantık dışıdır. Zira, her değişiklik mevcut metni başkalaştırdığı için tabiatı gereği anayasaya aykırıdır.

Dolayısıyla AYM, yakın geçmişteki örnekler dikkate alınırsa şekil şartını 367 vak’ası, 10/42’nin iptalinden sonra önceki gün üçüncü kez ihlal etmiştir.

Bu, konunun bir tarafıdır.

Netice itibariyle ortada referanduma gitmek üzere olan bir metin vardır. O metin de Türkiye için bir demokratik reform özelliğini korumaktadır.

Adalet Bakanı Sadullah Ergin “Reform paketinin ana iskeleti yerindedir” diyerek bu durumu tespit etmektedir.

Anlaşılan o ki, kısmi iptale rağmen metnin bu özelliğini korumasında Mahkeme Başkanı Haşim Kılıç’ın etkisi büyük olmuştur. Kılıç, hem mahkemenin prestiji, hem de toplumun beklentileri bağlamında en az hasarlı kararın oluşmasında hassas bir rol oynamıştır.

Şimdi, ortaya çıkan tabloya bakalım... Ve neden paketin reformcu gücü hala devam ediyor, açıklayalım.

Öncelikle, anayasa değişikliği paketi sadece AYM ve HSYK yapısının değişikliğinden ibaret değildir. Gündelik hayatımızı doğrudan ilgilendiren ve birçok alanda demokratikleştirme imkanı getiren temel bir değişim sözkonusudur. Referandumda kabul edildiği takdirde, 12 Eylül Anayasası’nın bitişi ilan edilmiş olacaktır. Böylesine önemli bir eşikte bulunuyoruz.

Peki, iptallerin sonucu ne getirmektedir?

Mahkeme, “kısmi iptal”le sadece Anayasa Mahkemesi ve HSYK’ya üye seçiminde yüksek yargının seçim prensibini belirleyen maddelerden “bir üye ancak bir aday için oy kullanabilir” ibaresini çıkarmıştır. Dolayısıyla, Yargıtay, Danıştay, Askerî Yargıtay, Askerî Yüksek İdare Mahkemesi, Sayıştay ile YÖK’ten gelecek üyelerin seçimi eskisi gibi yine güçlü grupların egemenliğinde kalmıştır. Bununla birlikte, evet bir grubun istediği kişiyi seçme imtiyazı devam edecektir ama eski gücüyle değil. Kaldı ki, HSYK’da 7 kürsü hakim/savcısının üyeliğine imkan tanınması ile ilk kez bu imtiyazdan taviz vermek zorunda kalacaklardır. HSYK üyelerinin Yargıtay üyelerini, Yargıtay üyelerinin de HSYK üyelerini seçme devri kapanacaktır.

Her halükarda yeni anayasa yargı için daha adil, güvenilir, vicdanlı bir karar mekanizması vaat etmektedir. Yargıyla toplum arasında on yıllardır yaşanan güven sorunu azalacaktır.

Kürsü hakim ve savcılarının sürece dahil olması Türk yargı sistemi için büyük bir yeniliktir ve merkezdeki imtiyazı ortadan kaldıracaktır. Yargı, hiziplere, gruplara değil daha çok hukukun gücüne tabi olacaktır. Çünkü, kapalı yapı taban denetimine açılmış olacaktır, “dediğim dedik” dönemi bitecektir.

Anayasa Mahkemesi verdiği kararla pakete yönelik “Yargıda siyasi vesayet... iktidar yargısı yaratılıyor... yargı kuşatılıyor” gibi ithamların da geçersiz olduğunu tescil etmiş oldu. Muhtemelen “hayır” oyu isteyenlerin meydanlara da taşıyacağı bu iddiaların hukuki geçerliliği kalmamıştır. Mahkeme, “yetkisini aşarak” da olsa en fazla üç küçük rötuş yapabilmiş; iddia edilen tehlikeleri ise ciddiye almamıştır.

Meclis görüşmelerinden bugüne kadar anayasa değişikliği paketinin başına gelenlere baktıktan sonra bir kez daha bu ülkede değişimin ne denli zor bir iş olduğunu, ne kadar sabır istediğini söylemeliyiz.

O yüzden, referandum sadece paketin akıbetiyle sınırlı bir karar anı değil; Türkiye’nin değişim ve daha iyi bir demokrasi talebiyle de sınavıdır.

Star 09.07.2010