Siyaset Forum

[Alem_i Ervah]

EŞARİLİK

Mutezilelerin fıkıh ve hadis alimlerine karşı giriştikleri hücumlardan ne bir tanınan fıkıh alimi nede meşhur bir muhaddis kurtulabilmiştir bu yüzden insanlar mutezilelerden nefret etmiştir. Mütevekkil adlı halife iktidara gelip mutezileleri çevresinden uzaklaştırıp alimlerden zincirleri çözünce fıkıh alimleri inanç meselelerini sünnetin ışığı altında anlamaya çalıştı.

Hicretin 3. yy sonlarına doğru ortaya gayret ve metanetleri ile seçilen iki zat çıktı. Bunlardan birisi ebu el Hasen el Eşari diğeri Ebu Mansur el Maturudi idi. Aralarında ihtilaf olsada, mutezileye karşı çıkmada ittifak içindedirler. İmam-ı Eşari Basralıdır. İlmi mutezilelerden tahsil etti. Fakat bunlardan düşünce bakımından uzaklaşmaya karar verdi. Bir süre evinden dışarı çıkmadı mutezile ve ehli sünnet delillerini karşılaştırdı. Evinden çıkarak mutezile mezhebinin yanlışlıklarını cami cemaatine anlattı. Ehli sünnet vel cemaat yoluna göre yazdığı şeyleri dağıttı.

Buna göre, ölü için dua edilmesi, sadaka verilmesi caizdir, ölüye fayda sağlayabilir. ALLAH’ın fakat kulların yüzü gibi değildir, eli vardır, fakat yaratılandan her hangi birinin eline benzemez. İmam Eşari inançlarının imam Ahmet b. Hambelin görüşlerine mutabık olduğu kanaatindedir. Eşariye göre imam Ahmet öncü bir imam, büyük bir alimdir. Eşari müteşabih ayetlerde nassların zahirlerini alır, Te’vil yapmaz. O ifrat ve tefritten kaçınmıştır. İmam eş’ari kuran-ı kerim ve sünneti seniyyede zikredilen ALLAH’ın bütün sıfatlarının varlığı kabul etmiştir.

Eş’ari insanın bir şeyi icad etmeye gücü yetmez ama kazanma kudreti vardır der. Kıyamet gününde ALLAH’ın görülemeyeceğini söyler.