Bir Medenî Kanun Olarak Mecelle || Abdullah Demir

**FarukARSLAN.** · 06-29-2010, 00:38

Mecelle, kanunlaştırmada ilk olmakla beraber, ihtiva ettiği hükümler yeni vaz’edilmiş değildir.Bu hükümler, o zamana kadar İslâm dünyasında uygulanmakta olan İslâm Hukuku’nun bir bölümünün kanunlaştırılmasından ibarettir.Zaten, Mecelle kelimesi de kanun ve hukuk mânâsı taşımaz, bir konuda hazırlanmış küçük kitapçık anlamında kullanılır.

B. MECELLE’NİN SİSTEMİ
Mecelle, İslâm Hukuku’nun sadece bir kısmını içine alan bir kanundur. Mecelle mazbatasında ifade edildiği üzere, sadece muâmelat konuları, kanunlaştırılmıştır. Ve Mecelle, muâmelat konusunda, yani medenî hukuk konusunda, İslâm dünyasında yapılan ilk kanundur. Fakat, bugünkü Medenî Kanun tasnifine uygun bir tasnif yolu izlenmemiştir. Dolayısıyla onda, bir Medenî Kanunda olması gereken bölümlerden aile ve miras hükümleri yer almaktadır. Yine bir Medenî kanun’da bulunmayan bölümleri de vardır. Usul Hukuku konuları gibi. Bunun sebepleri şöyle özetlenmektedir:

a) O dönemde Osmanlı Adliyesinde Şer’iye ve Nizamiye Mahkemeleri vardı. Mecelle, İslâm Hukukunu bilen Şer’iye Mahkemesi hâkimleri için değil, bu hususta yetersiz olan Nizamiye Mahkemelerinin hâkimleri için hazırlanmıştı. Aile ve miras hükümleri Şer’iye Mahkemelerinin görevine dahil olduğundan, Nizamiye Mahkemeleri için hazırlanan kanunda bu konulara yer verilmesine gerek görülmemişti.
b) Mecelle’nin düzenlediği Borçlar, Eşya ve Usul Hukuku hükümleri, Nizamiye ve diğer yeni mahkemeler tarafından, Müslim ve gayr-i müslim bütün Osmanlı vatandaşlarına uygulanacaktı. Aile ve Miras Hukuku alanlarında ise, Müslümanlara ve gayr-i müslimlere ayrı ayrı hükümler tatbik ediliyordu.
c) Bir de Mecelle, fıkıh kitaplarındaki tasnife göre ve sadece muâmelat bölümündeki meseleleri kanunlaştırmıştı. Aile ve miras hükümleri, muâmelat bölümünde yer almadığı için, Mecelle’de de düzenlenmemiş olabilir. 22

Mecelle, kanunlaştırmada ilk olmakla beraber, ihtiva ettiği hükümler yeni vaz’edilmiş değildir. Bu hükümler, o zamana kadar İslâm dünyasında uygulanmakta olan İslâm Hukuku’nun bir bölümünün kanunlaştırılmasından ibarettir. Zaten, Mecelle kelimesi de kanun ve hukuk mânâsı taşımaz, bir konuda hazırlanmış küçük kitapçık anlamında kullanılır.23

Mecelle, dil ve üslûp bakımından orta derecededir. Müphem, anlaşılmaz bir mesele ve hükme rastlanmaz. Sehli mümtenidir, yani hazırlanması kolay zannedilir ama değildir.24

06-29-2010, 00:38	#3
Kullanıcı Adı FarukARSLAN.	Mecelle, kanunlaştırmada ilk olmakla beraber, ihtiva ettiği hükümler yeni vaz’edilmiş değildir.Bu hükümler, o zamana kadar İslâm dünyasında uygulanmakta olan İslâm Hukuku’nun bir bölümünün kanunlaştırılmasından ibarettir.Zaten, Mecelle kelimesi de kanun ve hukuk mânâsı taşımaz, bir konuda hazırlanmış küçük kitapçık anlamında kullanılır. B. MECELLE’NİN SİSTEMİ Mecelle, İslâm Hukuku’nun sadece bir kısmını içine alan bir kanundur. Mecelle mazbatasında ifade edildiği üzere, sadece muâmelat konuları, kanunlaştırılmıştır. Ve Mecelle, muâmelat konusunda, yani medenî hukuk konusunda, İslâm dünyasında yapılan ilk kanundur. Fakat, bugünkü Medenî Kanun tasnifine uygun bir tasnif yolu izlenmemiştir. Dolayısıyla onda, bir Medenî Kanunda olması gereken bölümlerden aile ve miras hükümleri yer almaktadır. Yine bir Medenî kanun’da bulunmayan bölümleri de vardır. Usul Hukuku konuları gibi. Bunun sebepleri şöyle özetlenmektedir: a) O dönemde Osmanlı Adliyesinde Şer’iye ve Nizamiye Mahkemeleri vardı. Mecelle, İslâm Hukukunu bilen Şer’iye Mahkemesi hâkimleri için değil, bu hususta yetersiz olan Nizamiye Mahkemelerinin hâkimleri için hazırlanmıştı. Aile ve miras hükümleri Şer’iye Mahkemelerinin görevine dahil olduğundan, Nizamiye Mahkemeleri için hazırlanan kanunda bu konulara yer verilmesine gerek görülmemişti. b) Mecelle’nin düzenlediği Borçlar, Eşya ve Usul Hukuku hükümleri, Nizamiye ve diğer yeni mahkemeler tarafından, Müslim ve gayr-i müslim bütün Osmanlı vatandaşlarına uygulanacaktı. Aile ve Miras Hukuku alanlarında ise, Müslümanlara ve gayr-i müslimlere ayrı ayrı hükümler tatbik ediliyordu. c) Bir de Mecelle, fıkıh kitaplarındaki tasnife göre ve sadece muâmelat bölümündeki meseleleri kanunlaştırmıştı. Aile ve miras hükümleri, muâmelat bölümünde yer almadığı için, Mecelle’de de düzenlenmemiş olabilir. 22 Mecelle, kanunlaştırmada ilk olmakla beraber, ihtiva ettiği hükümler yeni vaz’edilmiş değildir. Bu hükümler, o zamana kadar İslâm dünyasında uygulanmakta olan İslâm Hukuku’nun bir bölümünün kanunlaştırılmasından ibarettir. Zaten, Mecelle kelimesi de kanun ve hukuk mânâsı taşımaz, bir konuda hazırlanmış küçük kitapçık anlamında kullanılır.23 Mecelle, dil ve üslûp bakımından orta derecededir. Müphem, anlaşılmaz bir mesele ve hükme rastlanmaz. Sehli mümtenidir, yani hazırlanması kolay zannedilir ama değildir.24

Konuyu Toplam 1 Üye okuyor. (0 Kayıtlı üye ve 1 Misafir)