Siyaset Forum

[murataltug1985]

Nahcivan Seferi*

Osmanlı orduları vandan çekilince Tahmasb, Sirvan'ı ele geçirdi Özbek hükümdarı Abdüllatif Han ile Şehzade Barak Han'ın Amuderya'yı geçip Horasan'a akin etmeleri üzerine Tahmasb, Kazvin'den Sultaniye yaylaklarına vararak hazırlıklara başlamıştı.*

Ubeyd Han oğlu Abdülaziz Han ölünce Özbek Hanları, ülkesi Buhara'yı ele geçirmek üzere dönmüşlerdi. ferahlayan şah, Tebriz'e ve Karabağa gelip. Sirvanşahlardan Derviş Mehmed Hanın ülkesi Seki'yi istila eder.Erzurum Beylerbeyliğine getirilen Van Beylerbeyi Iskender Pasa, Gürcü Atabeylerin elinde kalan son yerleri Ardanuç'u almış sancak merkezi haline getirmistir.*

İskender Pasa, Ardanuç'ta Akkoyunlulardan kalma eski bir câmii kalıntılarını onarttirarak, buraya bir boyahane ile 6l dükkân vakfetmiştir.sancak merkezi haline getirilen ardanuç kısa zamanda islâmlaşmıştır İskender Pasa'nin Ardanuç'u fethettiğini duyan Keyhüsrev,Tahmasb'dan yardım isteyince o da iskender Paşa üzerine yürür. kışın yaklaşması ile sonuç alamadan Karabağ'a döner.*

Tahmasb,ordusuyla Osmanlı topraklarını işgale başlar. İskender Paşa'yı sıkıştıran Tahmasb, Ahlat ve Van civarını yakıp yıkar. Ahlat'ı ele geçiren Şah, büyük bir katliam yaptırır. Erciş ve Bargiriyi de zapteden Safevîler Doğu Anadolu'da tahrip ve öldürme faaliyetlerine devam ederler.*

Kanunî Erdel harekatını durdurup, doğu seferine hazırlıklara başlar Kanunî, Rumeli askerini Sokollu Mehmed Paşa komutasında Anadolu'ya gönderir.Rüstem Paşa yeniçeri ve bölük halkıyla istanbul'dan hareket eder.

Kışı Haleb'de geçiren Kanunî, Diyarbekir divanında askerin Erzurum'da toplanmasını emreder Tahmasb pasif savunmasını sürdürür. Kanunî yetişmeden Hakkari, Gevaş, Van ve Adilcevaz taraflarını yağmalayıp yakıp yıktırır.*

Kars ovasinda gelen Kanunî, Tahmasbı savasa davet eder. Rafizîlik'ten ve halkin mallarini yagmalamaktan vazgeçmesini,bütün korkusu top ve tüfek ise bunlari birakabilecegini, savasmak için sadece kilicin yeterli olacagini bildirir Kanunî, mektubunda tahmasbı ulemanın verdiği fetvalarla Hz. Peygamberin şeriatına davet ediyordu.*

Kanunî, Nahçıvan'a ulaşır.çevrenin çöle dönmüş olduğunu görür. saray ve konakları yağmalar Tahmasb Osmanlının karşısına çıkmaktan çekinir Kanunî geri dönme kararı alır.Osmanlı kuvvetleri ile Safevîler arasinda çarpışmalar meydana gelir.Safevîler dağıtılır. Osmanli ordusu geri dönerek Beyazit'a gelir.*

Şahın mektubunu taşıyan elçiler Tahmasbın, Padişah, şarka on defa gelse bile karşısına çıkılmayacağını belirtiyor barış istiyordu. Osmanlılar 'ın cevabı ülkesinde oturup, fitneye fesada karışmaması idi. Kanunî, Safevîler'in kutsal saydıkları Erdebil ve Tebriz'i tehdidde bulunmuştu buda Safevîler'i korkutup telaşa düşürmüştü.*

Safevi düşmanlığının kaldırılması ve barış*
mütarekesini uygun karşılayan Kanunî, şahın elçisine baharda Osmanlı ordusunun harekete geçip Erdebil ve Tebriz'i tahrib edeceğini ispatlamış; Tahmasb'i barış hususunda harekete geçmeye mecbur birakmistir.

*******

[murataltug1985]

Cezayir müslümanlarının kurtarılması*
http://www.enfal.de/otarih48.htm

Osmanlı Deveti'ne baş vuran barbaros l5l9 da Yavuz'a bağlılığını arzettiginden Sultan Selim askerî yardim ve beylerbeyilik hil'ati yollamıştır. Afrika'da olanları öğrenen Sultan Selim, Hızır Reis nasruddindir, hayrüddindir" diye memnuniyetini ifade ederek onun Cezayir hâkimi olarak tanındığını belirten bir hatt-i serif gönderir.

Barbarosa 2000 kisilik bir yardimci birlik gönderilmesi kararlaştırılır. hutbenin Padişah adına okundugu Cezayir, Osmanlı topraklarına katılmıştır Hızır bundan sonra Hayreddin diye anılmaya başlanır. Barbaros, Cezayir hâkimi olmuştur

Barbaros'un, Akdeniz'deki başarıları şarlken'i rahatsız eder Şarlken, Akdeniz'deki problemi bertaraf etmek için meşhur kaptan Ceneviz'li Andrea Doria'yi görevlendirir. amiral, Barbaros'u aramaya baslar. düsman sahillerini vuran Barbaros, büyük bir ganimet ile Cezayir'e döner.*

Barbaros, esirlerden, Andrea Doria hakkinda bilgi alır. Cerbe adasındaki Sinan Reisi yardıma çağırır. İspanya adına hareket eden Andrea Doria, Çerçel adasına hücum eder. Barbaros'un geldigini duyunca geri çekilip kaçar*

Kanunî, Barbaros'u takip eder. Barbaros da ona bilgiler verir Kanunî, l532 de Alaman seferindeyken Şarlken, Andrea Doria'yı Moraya gönderir Barbaros, onbeş gemiyle Endülüs Müslümanlarını Afrika yakasina geçirmek üzere gönderilir.

O, Müslümanlari gemilere, bindirerek yetmiş bin Endülüs Müslümanını Cezayir taraflarına taşır. Müslümanların din degistirip Hiristiyanlaşmasına mani olunur müslümanlar büyük bir zulümden kurtarılır. Din ve insanlik tarihi bakimindan fevkalade önemli bu iş yedi sefer sonucu olmuştur

*******

[murataltug1985]

Tunusun işgali
http://www.enfal.de/otarih48.htm

Barbaros, Istanbulda gemi inşaatıyla meşgul olur. denize açilan Hayreddin Paşa, italya'nın güney sahillerindeki Reggio, Sperlonga ve Fondi gibi şehirlere baskınlar düzenleyip Andrea Doria'yı üzerine çeker tunusa yönelir. Tunus Hânedanı Mevlay Hasan kaçar

Osmanlıların Tunus'a hakim olmaları, Akdeniz hâkimiyeti için önemlidir Akdeniz'in Türk hâkimiyetinde olması, Avrupa deniz ticaretine büyük bir darbedir Akdeniz'deki denizciler şarlkeni Osmanlılar'a karşı kışkırtamaktadırlar Bunlara, Saint Jean şövalyeleri de katılmıştır Tunus hakimi Mevlay Hasan şarlken'e sığınmıştır

Sarlken'in Doria komutasındaki Haçlı donanması Halkulvad'i ele geçirmeyi başarır. Tarihçi Lütfi Paşa Tunus Hâkimi'nin Sarlken'e müracaatini "Memleket senin, ben dahi senin,Rumiler hile ile memlekete müstevli oldular. ifadelerini kullanır. Halkulvad'dan sonra Tunus alınır. yağmalar ve katliamlar yapılır. harpte Mevlay Hasan Şarlken ile birlik Olmuştur Tunus kalesinin düşmesinde büyük rol oynamıştır. Tunus sultanlığını elde eden Hasan, beş sene ispanyol himayesinde kalmış, oğlu tarafindan hal'edilmiştir.

[murataltug1985]

Korfu Seferi*
http://www.enfal.de/otarih48.htm

Venedik iki taraflı bir siyaset takib ediyordu
Osmanlılar aleyhine ittifaklara giriyor. Şarlken ile ittifak edip Türk gemilerini vuruyordu. Osmanlı elçisi Yunus Beye saldırıp düsmanlığını ortaya koydu Papa, Türkler'e karşı Hiristiyanları toplamış Şarlken ile Fransa Kralının arasını bulup on senelik mütareke yaptırmıştı. Venedik te dahil olmuştu.

Kanunî'Irakayn seferinden sonra Istanbul'da gemiler inşaa etti Vezir Lütfi Paşa ile Barbaros Paşa denize açıldı Kanunî, oğlu Selim ve Mehmed ile birlikteyken Andrea Doria Osmanlı filosuna hücum etti Barbaros hareket ettiyse de yakalayamadı. Amiral, Barbarostan kaçıp kurtuldu
Doriadan ümidini kesen Barbaros ve Osmanlı donanması, Lütfi Paşa ile Preveze'ye gelir.

Kanunî, Lütfi Paşa'ya Venedikliler'e ait Korfu'nun muhasarasını emr eder. Ve Bastia'da karargâh kurar.tam kale fethedilecekken kuşatmanın kaldırılmasını emreder. havalar soğumuş kusatma zamanı geçmistir kusatma esnasında bir top mermisi askerin içine düser. dört gazi şehid olur. Padişah: " Bir mücahid kulumu böyle bin kaleye vermem" diyerek kusatmayi kaldirir.

[murataltug1985]

selim han-güneydoğu anadolu-diyarbakır

Yavuz Sultan Selim'in, Çaldiran'da Sah Ismail'e karsi kazandigi zafer,Güney Dogu Anadolu'yu* Osmanli Türkleri'ne açmis ve bölgeyi Siî tehlikesi ile Iran kültürünnden kurtarmisti.Dogu Anadolu'da,* çalismalar yapiliyor bölgede yasayan,ve Sia baski ve nüfuzundan nefret eden Sünnî Kürd ve Türkmen ahali, Iran hegemonyasini kirip Osmanlilara baglanmak istiyordu.

Yavuz döneminde Güney Dogu Anadolu'nun merkezi, o zamanki ismiyle "Âmid" denen Diyarbakir sehri idi. sehir, hem tarihî, hem de stratejik önemli büyük bir sehir idi. Osmanlilar burayi elde edebilirlerse bölgeyi Iran tehdidinden kurtarabilirlerdi. Bu gaye için Diyarbakir'in alinmasi kararlastirilinca Siî Iran idaresinden* Osmanlilara iltica eden meshur âlim ve tarihçi Idris-i Bitlisî vâsitasiyle bütün bölgenin sulh yoluyla alinmasi için tesebbüslerde bulunulur ve basari saglanir.

Çaldiran muharebesinden sonra halki Sünnî olan Dogu Anadolu beyleri, Yavuz Sultan Selim'in tarafini tutmuslardi.Diyarbekir olmak üzere birçok sehir kapilarini Osmanlilara açmisti. bazi sehirler, Mardin, Iran kuvvetlerinin elinde kalmisti. Biyikli Mehmed Pasa, Diyarbekir beylerbiyligine getirilerek bölgenin idaresi onun yönetimine verilmis ve meshur tarihçi Idris-i Bitlisî bas müsavir olarak onun yanina verilmisti.

Sah Ismail, Osmanli ordusundan kaçip gizlendigi yerden çikip tekrar Tebriz'e dönünce Diyarbakir'a, Çaldıranda* maktul düsen Ustacluoglu Mehmedin onun kardesi Karahan'i yollamis,ve Diyarbakir muhasara altina almisti. Yavuz, buranin muhasaradan kurtarilmasi için Biyikli Mehmed Pasa'yi memur eder. Bu esnada Sivas Beylerbeyi Sadi Beyi de Mehmed Pasa'ya yardima gönderir. Idris-i Bitlisî de on bin gönüllü ile iltihak eder. Diyarbakir üzerine yürüyen kuvvetlere karsi koyamayacagini anlayan Karahan, muhasarayi kaldirip Mardin taraflarina çekilir.*

[murataltug1985]

Yavuz sultan selim -memluklular
MERC-I DÂBIK SAVASI

Yavuz mektubunda Kansu Gavri'yi, Sah Ismail'i ve elçilerine hakaretten savasa davet edip: nerede ve nasil isterse kendisi ile karsilasmaya hazir oldugunu bildirir. Misir Sultani'ndan gelen Yavuz, "Bana, gönderecek, ulemâdan bir zât yokmuydu?" diyerek Memlûk elçisini tahkir ile gönderdikten sonra Ayintab (Gaziantep) istikametine dogru yol alir. Malatya'yi zapt eder. Ayintabta vali Yunus ve kendilerine iltihak edenlerle birlikte, Haleb'e bagli bazi sehirleri de alirlar.Haleb'in ekâbir ve ümerasi da kendilerini Memlûklularin elinde birakmamak sartiyle Osmanli ordusunu memnuniyetle karsilayacaklarini bildirmislerdir.

Memlûk Sultani Kansu Gavri, yaninda Abbasî Halifesi el-Mütevekkil Alallah oldugu halde 80.000 kisilik ordusuyla Haleb'den çikarak Merc-i Dâbik'a karargâh kurar.Selim'e gönderdigi mektupta özür diler. Selim,bu özre güvenebilirmiydi? Gavrinin Haleb'e gelisi de kendi ifadesine göre sadece teftis içindi.savastan sonra karargâhinda l00 kantar altin ve 200 kantar gümüsten ibâret olan ordu hazinesinin ele geçirilmesi düsünülürse, sadece memleketi teftis degil, Yavuz'u maglub ettikten sonra, Istanbul'u zaptetmek gayesiyle lüzumlu masraflari beraberinde getirdigi rivayet edilmektedir.gavrinin Kilis tarafındanMerc-i Dâbik a gelmesi bütün baris ümidlerini bosa çikarmisti.

Merci-i Dâbik'a, Memlûk ordusundan sonra gelen Osmanli ordusunun sag kolunda, Anadolu Beylerbeyi Zeynel Pasa, Sol kolunda Rumeli Beylerbeyi Küçük Sinan Pasa, merkezde Kapikulu askerleriyle Yavuz Sultan Selim yerlerini almis bulunuyorlardi. Ön tarafa zincirler ile birbirlerine baglanmis toplar yerlestirilmisti. Osmanlilar, âdetleri üzerine hilâl seklindeki harp nizamlarini uyguladilar. Osmanlilarin bu harp düzenine karsilik Memlûk ordusunun sag kolunda Haleb Nâibu's-saltanasi Hayir Bey, sol kolda Sam Nâibu's-saltanasi Sibay, merkezde de Sultan Gavri maiyetiyle cephe almislardi.

Merc-i Dâbik hezimetinden sonra, Misir'a kaçan Memlûk emirlerinin gayretleriyle Kahire'de Memlûk Devleti'nin basina Tomanbay getirilmisti.Yavuz Sultan Tomanbay'a iki elçi gönderrek hâkimiyetini tanimak sartiyle Gazze'den öteye olan Misir topraklarini Memlûklar'a birakmak istedigini,belirterek sulh teklifinde bulunacaktı Tomanbay, Sultan Selim'in sartlarini kabul edip sulh istediyse emirler, siddetle karsi koyarak bu teklifleri reddederler.*


Yavuz Sultan Selim, Haleb Ulu Câmii'nde hatibin kendisine Mekke ve Medine'nin hâkimi mânasina gelen "Hâkimu'l-Haremeyn es-Serifeyn"yerine kendisine "Hâdimu'l-Haremeyn es-Serifeyn" (Haremeyn'in hizmetkâri) ünvanin verilmesini istemisti. Böylece Isâm tarihinde diyânetperverligin üstün oldugunu gösterdigi gibi, Hz. Peygamber'in,Züheyr'in kasidesine karsi bürdesini (hirka) vermesini örnek alarak böyle bir harekette bulunmustur. Bu hareket Selim'in Islâm'a ve Resûlullah'a ne kadar bagli oldugunun en açik nümûnesidir

*******

[murataltug1985]

Yavuz sultan selim ridaniye savaşı
kahirenin fethi

Yeniçerilerin mukavemeti üzerine geri çekilmek ve muvaffakiyetten ümidini keserek kaçmak zorunda kalan Tomanbay'i takib eden Osmanli kuvvetleri, Kahire'nin bir kismini ele geçirirler Selim, üç gün sonra yaninda halife ve dört mezebin kadilari oldugu halde Kahire'ye girip Bulak'ta ordugâh kurar. Osmanlilar, Ridaniye savasinda Kahire'yi ele geçirmek üzere giristikleri tesebbüslerde zorluklarla karşılaşmışlardır gecesi, yatsi namazindan sonra, on bin kisi ile Selim'in karargâhina hücum eden Tomanbay, Osmanlilarla siddetli çarpismalara girismis,Kahire'de hendekler kazdirip barikatlar kurdurtmak suretiyle sokak savaslarina baslamistir.*

Vezir-i a'zam Yunus Pasa yeniçeri bölükleri dünyanin en büyük sehri oldugu Kahire'ye girerek memluklularla sokak savaslarina istirak eder. Kahire'liler de Osmanlilar'a karsi savasmis damlardan Osmanli askerlerine taş atmislardi. Tomanbay ve halkin çabalari, Kahire'nin Osmanlilar'in eline geçmesine engel olamadi. çabalardan bir sonuç alamayan Tomanbay, ele geçmemek için kadin kiyafetine girip Kahire'yi terk eder.*

Tomanbay, yavuzdan kaçip kurtulmus olmasina ragmen, Misir'in ümerâsi, teslim oldu içlerinde Canberdî Gazalî de vardi.son taarruzda Tomanbay, dörtbin telef ve bir hayli esir birakmisti. Said taraflarina kaçan Tomanbay'dan aff edilmesi için yavuza mektuplar gelir. kendisine emannâme gönderilip iki defa aff edilir. Buna ragmen o, emannâme getiren hey'ete itimad edemiyerek, hey'et azalarini öldürtür.

Memluk sultanı Tomanbay, yavuz tarafından Sehsüvar oglu Ali Bey'e teslim edilir. Ali Bey, 2l Rebiülevvel 923 (l3 Nisan l5l7)'de Bâbu Züveyle" denilen yerde onu asarak idam eder. Idam için bu geçen yerin seçilmesinin sebebi Memlûklarin, Ali Bey'in babasini burada asmis olmalariydi.

*******