Siyaset Forum

[murataltug1985]

Korfu Seferi*
http://www.enfal.de/otarih48.htm

Venedik iki taraflı bir siyaset takib ediyordu
Osmanlılar aleyhine ittifaklara giriyor. Şarlken ile ittifak edip Türk gemilerini vuruyordu. Osmanlı elçisi Yunus Beye saldırıp düsmanlığını ortaya koydu Papa, Türkler'e karşı Hiristiyanları toplamış Şarlken ile Fransa Kralının arasını bulup on senelik mütareke yaptırmıştı. Venedik te dahil olmuştu.

Kanunî'Irakayn seferinden sonra Istanbul'da gemiler inşaa etti Vezir Lütfi Paşa ile Barbaros Paşa denize açıldı Kanunî, oğlu Selim ve Mehmed ile birlikteyken Andrea Doria Osmanlı filosuna hücum etti Barbaros hareket ettiyse de yakalayamadı. Amiral, Barbarostan kaçıp kurtuldu
Doriadan ümidini kesen Barbaros ve Osmanlı donanması, Lütfi Paşa ile Preveze'ye gelir.

Kanunî, Lütfi Paşa'ya Venedikliler'e ait Korfu'nun muhasarasını emr eder. Ve Bastia'da karargâh kurar.tam kale fethedilecekken kuşatmanın kaldırılmasını emreder. havalar soğumuş kusatma zamanı geçmistir kusatma esnasında bir top mermisi askerin içine düser. dört gazi şehid olur. Padişah: " Bir mücahid kulumu böyle bin kaleye vermem" diyerek kusatmayi kaldirir.

[murataltug1985]

selim han-güneydoğu anadolu-diyarbakır

Yavuz Sultan Selim'in, Çaldiran'da Sah Ismail'e karsi kazandigi zafer,Güney Dogu Anadolu'yu* Osmanli Türkleri'ne açmis ve bölgeyi Siî tehlikesi ile Iran kültürünnden kurtarmisti.Dogu Anadolu'da,* çalismalar yapiliyor bölgede yasayan,ve Sia baski ve nüfuzundan nefret eden Sünnî Kürd ve Türkmen ahali, Iran hegemonyasini kirip Osmanlilara baglanmak istiyordu.

Yavuz döneminde Güney Dogu Anadolu'nun merkezi, o zamanki ismiyle "Âmid" denen Diyarbakir sehri idi. sehir, hem tarihî, hem de stratejik önemli büyük bir sehir idi. Osmanlilar burayi elde edebilirlerse bölgeyi Iran tehdidinden kurtarabilirlerdi. Bu gaye için Diyarbakir'in alinmasi kararlastirilinca Siî Iran idaresinden* Osmanlilara iltica eden meshur âlim ve tarihçi Idris-i Bitlisî vâsitasiyle bütün bölgenin sulh yoluyla alinmasi için tesebbüslerde bulunulur ve basari saglanir.

Çaldiran muharebesinden sonra halki Sünnî olan Dogu Anadolu beyleri, Yavuz Sultan Selim'in tarafini tutmuslardi.Diyarbekir olmak üzere birçok sehir kapilarini Osmanlilara açmisti. bazi sehirler, Mardin, Iran kuvvetlerinin elinde kalmisti. Biyikli Mehmed Pasa, Diyarbekir beylerbiyligine getirilerek bölgenin idaresi onun yönetimine verilmis ve meshur tarihçi Idris-i Bitlisî bas müsavir olarak onun yanina verilmisti.

Sah Ismail, Osmanli ordusundan kaçip gizlendigi yerden çikip tekrar Tebriz'e dönünce Diyarbakir'a, Çaldıranda* maktul düsen Ustacluoglu Mehmedin onun kardesi Karahan'i yollamis,ve Diyarbakir muhasara altina almisti. Yavuz, buranin muhasaradan kurtarilmasi için Biyikli Mehmed Pasa'yi memur eder. Bu esnada Sivas Beylerbeyi Sadi Beyi de Mehmed Pasa'ya yardima gönderir. Idris-i Bitlisî de on bin gönüllü ile iltihak eder. Diyarbakir üzerine yürüyen kuvvetlere karsi koyamayacagini anlayan Karahan, muhasarayi kaldirip Mardin taraflarina çekilir.*

[murataltug1985]

Yavuz sultan selim -memluklular
MERC-I DÂBIK SAVASI

Yavuz mektubunda Kansu Gavri'yi, Sah Ismail'i ve elçilerine hakaretten savasa davet edip: nerede ve nasil isterse kendisi ile karsilasmaya hazir oldugunu bildirir. Misir Sultani'ndan gelen Yavuz, "Bana, gönderecek, ulemâdan bir zât yokmuydu?" diyerek Memlûk elçisini tahkir ile gönderdikten sonra Ayintab (Gaziantep) istikametine dogru yol alir. Malatya'yi zapt eder. Ayintabta vali Yunus ve kendilerine iltihak edenlerle birlikte, Haleb'e bagli bazi sehirleri de alirlar.Haleb'in ekâbir ve ümerasi da kendilerini Memlûklularin elinde birakmamak sartiyle Osmanli ordusunu memnuniyetle karsilayacaklarini bildirmislerdir.

Memlûk Sultani Kansu Gavri, yaninda Abbasî Halifesi el-Mütevekkil Alallah oldugu halde 80.000 kisilik ordusuyla Haleb'den çikarak Merc-i Dâbik'a karargâh kurar.Selim'e gönderdigi mektupta özür diler. Selim,bu özre güvenebilirmiydi? Gavrinin Haleb'e gelisi de kendi ifadesine göre sadece teftis içindi.savastan sonra karargâhinda l00 kantar altin ve 200 kantar gümüsten ibâret olan ordu hazinesinin ele geçirilmesi düsünülürse, sadece memleketi teftis degil, Yavuz'u maglub ettikten sonra, Istanbul'u zaptetmek gayesiyle lüzumlu masraflari beraberinde getirdigi rivayet edilmektedir.gavrinin Kilis tarafındanMerc-i Dâbik a gelmesi bütün baris ümidlerini bosa çikarmisti.

Merci-i Dâbik'a, Memlûk ordusundan sonra gelen Osmanli ordusunun sag kolunda, Anadolu Beylerbeyi Zeynel Pasa, Sol kolunda Rumeli Beylerbeyi Küçük Sinan Pasa, merkezde Kapikulu askerleriyle Yavuz Sultan Selim yerlerini almis bulunuyorlardi. Ön tarafa zincirler ile birbirlerine baglanmis toplar yerlestirilmisti. Osmanlilar, âdetleri üzerine hilâl seklindeki harp nizamlarini uyguladilar. Osmanlilarin bu harp düzenine karsilik Memlûk ordusunun sag kolunda Haleb Nâibu's-saltanasi Hayir Bey, sol kolda Sam Nâibu's-saltanasi Sibay, merkezde de Sultan Gavri maiyetiyle cephe almislardi.

Merc-i Dâbik hezimetinden sonra, Misir'a kaçan Memlûk emirlerinin gayretleriyle Kahire'de Memlûk Devleti'nin basina Tomanbay getirilmisti.Yavuz Sultan Tomanbay'a iki elçi gönderrek hâkimiyetini tanimak sartiyle Gazze'den öteye olan Misir topraklarini Memlûklar'a birakmak istedigini,belirterek sulh teklifinde bulunacaktı Tomanbay, Sultan Selim'in sartlarini kabul edip sulh istediyse emirler, siddetle karsi koyarak bu teklifleri reddederler.*


Yavuz Sultan Selim, Haleb Ulu Câmii'nde hatibin kendisine Mekke ve Medine'nin hâkimi mânasina gelen "Hâkimu'l-Haremeyn es-Serifeyn"yerine kendisine "Hâdimu'l-Haremeyn es-Serifeyn" (Haremeyn'in hizmetkâri) ünvanin verilmesini istemisti. Böylece Isâm tarihinde diyânetperverligin üstün oldugunu gösterdigi gibi, Hz. Peygamber'in,Züheyr'in kasidesine karsi bürdesini (hirka) vermesini örnek alarak böyle bir harekette bulunmustur. Bu hareket Selim'in Islâm'a ve Resûlullah'a ne kadar bagli oldugunun en açik nümûnesidir

*******

[murataltug1985]

Yavuz sultan selim ridaniye savaşı
kahirenin fethi

Yeniçerilerin mukavemeti üzerine geri çekilmek ve muvaffakiyetten ümidini keserek kaçmak zorunda kalan Tomanbay'i takib eden Osmanli kuvvetleri, Kahire'nin bir kismini ele geçirirler Selim, üç gün sonra yaninda halife ve dört mezebin kadilari oldugu halde Kahire'ye girip Bulak'ta ordugâh kurar. Osmanlilar, Ridaniye savasinda Kahire'yi ele geçirmek üzere giristikleri tesebbüslerde zorluklarla karşılaşmışlardır gecesi, yatsi namazindan sonra, on bin kisi ile Selim'in karargâhina hücum eden Tomanbay, Osmanlilarla siddetli çarpismalara girismis,Kahire'de hendekler kazdirip barikatlar kurdurtmak suretiyle sokak savaslarina baslamistir.*

Vezir-i a'zam Yunus Pasa yeniçeri bölükleri dünyanin en büyük sehri oldugu Kahire'ye girerek memluklularla sokak savaslarina istirak eder. Kahire'liler de Osmanlilar'a karsi savasmis damlardan Osmanli askerlerine taş atmislardi. Tomanbay ve halkin çabalari, Kahire'nin Osmanlilar'in eline geçmesine engel olamadi. çabalardan bir sonuç alamayan Tomanbay, ele geçmemek için kadin kiyafetine girip Kahire'yi terk eder.*

Tomanbay, yavuzdan kaçip kurtulmus olmasina ragmen, Misir'in ümerâsi, teslim oldu içlerinde Canberdî Gazalî de vardi.son taarruzda Tomanbay, dörtbin telef ve bir hayli esir birakmisti. Said taraflarina kaçan Tomanbay'dan aff edilmesi için yavuza mektuplar gelir. kendisine emannâme gönderilip iki defa aff edilir. Buna ragmen o, emannâme getiren hey'ete itimad edemiyerek, hey'et azalarini öldürtür.

Memluk sultanı Tomanbay, yavuz tarafından Sehsüvar oglu Ali Bey'e teslim edilir. Ali Bey, 2l Rebiülevvel 923 (l3 Nisan l5l7)'de Bâbu Züveyle" denilen yerde onu asarak idam eder. Idam için bu geçen yerin seçilmesinin sebebi Memlûklarin, Ali Bey'in babasini burada asmis olmalariydi.

*******

[murataltug1985]

Bâyezid devrinde Midilli'ye hücum eden Fransiz donanmasi püskürtülerek, Venedik ve Fransiz bozguna ugratilmislardir. Burak Reis'in sehâdetiyle sonuçlanan Osmanli Venedik deniz muharebesi, Endülüs'te son Müslüman Devleti Girnata Sultanligi'nin Bâyezid'e müracaati ve Kemal Reis'in komutasinda* Ispanya sahillerinden Müslümanlari alip Afrika kitasina geçirmesi Türk denizcilik tarihinde parlak bir sayfa açmisti.

[murataltug1985]

Bismillahirrahmânirrahîm.Elhamdü lillâhi rabbil'alemin Errahmânir'rahim Mâliki yevmiddin İyyâke na'budü ve iyyâke neste'în İhdinessırâtel müstakîm Sırâtellezine en'amte aleyhim ğayrilmağdûbi aleyhim ve leddâllîn

Rahmân ve Rahîm olan Allah'ın ismiyle.Hamd o âlemlerin Rabbi,O Rahmân ve Rahim,O, din gününün maliki Allah'ın.Ancak sana ederiz kulluğu, ibadeti ve ancak senden dileriz yardımı, inayeti.
Hidayet eyle bizi doğru yola,O kendilerine nimet verdiğin mutlu kimselerin yoluna; o gazaba uğramışların*ve o sapmışların yoluna değil.

[murataltug1985]

Kanuni sultan süleyman osmanlı iran seferleri
Kaynak enfal.de.com*

İRAN SEFERLERİ

Sultan Selim'in vefatıyla umutlanan ismail, Anadolu propagandasını arttırıp Kanunî'nin cülusunu tebrik etmedi şah Ismail ölünce küçük çocuk onbir yaşındaki Tahmasb tahta geçti iran Gilan beyliği ve Sünnî ulema Osmanlilardan yardim istedi

Kanunî'nin niyeti Türkistan'a varıncaya kadar bütün Türk illerini tek bayrak altında toplamak Kızılbaş
Safevî tehlikesinin kökünü kazımaktı.Mohaç seferinden önce Doğu'ya sefer yapmayi düşünmüş Tahmasb'a "Tehdidnâmeler göndermişti
Doğu ile ilgilenmeye karar veren kanuni. Nihayet iran'a harbin açılmasına karar verir

Bağdad'ı ele geçiren Zülfikar Bey şehrin anahtarını istanbul'a gönderir Osmanlilar, Viyana kusatmasinda iken Tahmasb, Bağdadı ele geçirir Kanunî'nin çıkacağı Doğu seferinden önce, Bağdad ile Bitlis'te meydana gelen hâdiseler, doğu seferini zaruriyet haline getiriyordu

Türkmen Musul oymağından Zülfikar Han,Kelhur Hâkimi idi. Bağdad Beylerbeyi amcasını asker bulundurmadan yaylaya çıkmasıyla bir baskınla öldürüp 40 gün kusattigi Bağdadı almış kendisini Bağdad Beylerbeyi ilan etmişti. Tebriz'in kendisini cezalandıracağını bilen Türkmen Beyi, Bagdad'ın anahtarlarını Kanunî'ye göndermiş kanuni adına sikke kestirip hutbe okumuştu. Osmanlılara bağlılığını ilana başlamıştı.*

Padişah,Viyanadayken Irak'a yardım edemedi. Tahmasb, ordusu ile Bağdadı günlerce kuşatmış l0 Haziran l529 da Zülfikar Han ile kardeşi Ahmed Bey'i uyurken öldürerek Bağdad kalesini ele geçirmişti Irak merkezi bağdat Osmanlılar'a tabi olmuş ancak korunamamıştı buda Padişahı manevî bir borç altına sokmustu

İran harbindeki ikinci hâdise ise iran beylerinden Ulama Han'ın Osmanlılar'a, Osmanli ümerâsindan Bitlis Hâkimi Şeref Hanın ise Safevîler'e sığınmamalarıdır. Şah Kulu isyanında Şah Ismail'in yanına kaçan Ulama Han, Azerbaycan Beylerbeyi ve önemli bir siyasetçiydi Şah ın basveziri Çuha Sultan'ın, isfahanda Samlu Hüseyin Han tarafindan öldürülmesiyle şahtanvezirlik istemişti

Ulama han Şaha gitmek isterken, rakipleri onu âsi gösterir beylerinin ve aşiretinin ezilmesinden ürken Ulama Han, sancaklarıyla Vanda Osmanlılara bağlılık bildirir. İstanbulun buyruğuyla, Bitlis Beyi Şeref Bey'in "vasıtasıyla istanbul'a gelir Ulama,Şeref Hanın şah'a meyli olduğunu söyler ocaklık statüsü kaldırılıp beylerbeyilik haline getirilen Bitlis ulamaya verilir

Seref Han, Sünnîdir Bitlis'in iran toprağı olduğunu ilan etmiş ve Tahmasb'dan yardım istemiştir. O Osmanlılar 'ın, kendisini ata topraklarından mahrum edeceğini sanıyordu. Dulkadir ve Diyarbakır Beylerbeyi yardımıyla Bitlis'i kuşatan Ulama, Safevî ordusunun yardıma geldigini duyunca Diyarbekir'e çekilmistir.*

Ahlat'ta şah'a ziyafet çeken Şeref Bey, tahmasba armağanlar sunar, kendisine de murassa kılıç kemeri ve altın sırmalı kaftan hediye edilir. Tahmasb,ferman vererek "Eyâlet penâh" diye hitab eder.Tahmasb, Osmanlılara bağlı bir uç beyliğini himayesine almış ve iran savaşına sebep olmustur

Bu, bir Osmanli toprak parçasının başka bir devlete geçmesi demektir Osmanlı siyaseti bunu kabul etmez bunun üzerine iran seferi elzem hâle gelmiştir. İrana bizzat hükümdar sefere çıkmıştır
O, iranı ortadan kaldırıp, Sünnî Türkistan'la birleşmek,ve kendisini arkadan vuran şii kösteğini ortadan kaldırmak arzusunda idi.*

Kanuninin Anadolu'yu isyanlarla karıştıran şiîliğe karşı düsünce ve tutumunu gösteren gazeli Sultan II. Mahmud'un kızı Âdile Sultan tarafindan hicri l308 miladi l890 yılında istanbul'da bastırılmıştır
"Allah, Allah diyelüm, Sancak-ı Sâhî çekelüm,
Yürüyüp her yanadan şark'a sipahî çekelüm,
İki yerden kuşanalum yine gayret kuşağın,
toz ile toprağa, bu râhi çekelüm.
Gözüne, sürme deyü dûd-i siyahi çekelüm.
Bize farz olmus iken : olmamız Islâm'a zahîr,
Nice bir oturalum, bunca günahı çekelüm,
Umarum rehber ola bize Ebûbekr ü Ömer,
Ey Muhibbî, yürüyüp Sark'a sipahî çekelüm.

l. Irakeyn Seferi ve Sınır bölgelerinde cereyan eden hâdiseler üzerine Kanunî, Osmanlı Pâdisahı hem de islâm Halifesi adına hutbe okunan ve kale anahtarlari da gönderilen Bağdad'ı "Kızılbaş zulmünden" kurtarıp Irakı almak üzere harp hazırlıklarına başlamıştı.*

İBRAHİM PAŞA TEBRİZ KUŞATMASİ

2l Ekim l533 de Vezir-i A'zam Damad Ibrahim Paşa bağdada gönderilir. İbrahim Paşa,Konyadayken Ulama Han Bitlis'e girip ve Şeref Han'in başını keser. Şeref Han'ın oğlu III. Semseddin, karşı duramayacağını anladığından Ibrahim Paşa'ya müracaat eder. Bitlis'i ocaklik hâline getirilip Seref Han'ın oğlu III. Semseddin'e verilir. bölgede Şeref Hanlar'ın nüfuzu büyüktü.Bitlis Valisi olarak 4l yil idarede bulunmuştu.

Ulama Han "Ahlat, Adilcevaz, Erciş ve Van'ı Osmanlılar'a itaat ettirmiştir Tahmasb harb hazırlıklarına başlar Bağdadı ele geçirmek isteyen ibrahim Paşa, Tebriz üzerine hareket eder. Sadrazam'ın ordusu Sa'dabad civarında konakladığı zaman, Tebriz halkının ileri gelenleri, bağlılık arzederler. Böylece Ibrahim Pasa, l3 Temmuz l534 te savaşmaksızın Tebriz'i ele geçirir.*

Paşa, tebrizde müstahkem bir ordugâh inşa ettirerek l000 kisilik bir kuvvet koyar. Şehre kadı tayin ederek her türlü yağma ve kanunsuz hareketler yasaklanır paşa kimseyi incitmemeye ve halkı memnun etmeye son derece dikkat ediyordu. İbrahim Paşa'nn hareketleri kısa zamanda meyvesini verip tesirini gösterecektir.*

BAĞDAT SEFERİ

Tahmasbın muhtemel bir harekâtina karşı acele yetişmesi arzulanan Kanunî, iran sınırlarına yola çıkar.Konya'dan geçerken Allah'a hamd ve senâ ile büyük şair ve mutasavvıf Mevlana Celâleddin-i Rûmî'nin türbesinde semâ âyininde bulunulur. tilâvet ve Mesnevî'den parçalar okunması dervişlerin ney sesleri kanuniyi çok memnun etti

Sultan Süleyman, Tebriz'e girerken şehir halkı tarafindan tezahüratla karşılandı. Pâdişah'la serasker ibrahim paşanın orduları birlesti divan toplanarak seraskere, beylerbeyilerine, ağalara, hil'atleri giydirildi. Ordu ihsanlara kavuştu

Ordu,yoluna devam eder. Tahmasb geri çekilir Şahın taraftarları Osmanli bayragi altına geçerler. Tahmasb, Osmanli ordusunun önüne çıkmaktan çekinip yıpratma taktikleri kullanıyor Osmanlı ordusunun geçeceği yerleri tahrib ettiriyordu.

Irak-ı Acem'e giren Osmanli ordusu ıssız ve harab bir arazide çok güç şartlar altında Sultaniye'ye gelebilmişti. Havaların soğuması, erzak darlığının başgöstermesiyle Bağdad'a yüründü yürüyüs, dünya tarihinde eşine ender rastlanan bir vak'aydı
hayvanlar telef olmuş, toplar büyük zarar görmüşlerdi.esyalar kayıp ve zayi' oldu. toplar yolda bırakılıp toprağa gömüldü.

Bu işler, serasker kethüdası Basdefterdâr Iskender Çelebi'yi alakadar ediyordu.İbrahim Pasa ile arasında anlaşmazlık vardı yollardaki telefe çok kızan Pâdisah'a, işin sorumlusu olarak Iskender Çelebi gösterildi. Başdefterdar azledilerek zeâmetleri alınır.

birçok güçlükler yenilerek Bagdada varılır. Bağdad önlerinde kale muhafızı Tekelü Mehmed maiyetindekilerle şehri terk eder Bağdad, mukavemetsiz olarak 28 Kasim l534 te teslim olur. iki gün sonra da Pâdisah sehre girer Bağdad, Osmanlı ülkesine ilhak edilerek Bati'da "Dâru'l-cihad" Belgrad' Doğu'da ise "Dâru's-selâm" denilen Bağdad, Osmanli ülkesine katılmış olur bağdad
Birçok evliya türbesini bulundurdugu için "Burc-i evliyâ", Abbasî halifelerinin baskenti olduğundan "Dâru'l-hilâfe", isimleriyle anılıyordu.

Kanunî, Bağdad da birçok mübarek yeri ziyâret ve tamir ettirmişti.imam A'zamın Şia tarafindan yağmalanan kabrini buldurup ziyâret ederek temizletir üzerine çini ile türbe ve câmi yapılmasını emreder.Imam Musa Kazım 'ın ve islâm büyüklerinin türbelerini ziyâret eder Sünnî ve Şiileri memnun eder.Şeyh Abdülkadir Geylanî'nin kabri üzerinde bir türbe ve imâret yaptırır.



Tahmasb, Tebrizde Ulama hanı takibe başlamıştır ulama Van kalesine kapanmıştır Kanunî,Tebriz'e varır.Tahmasb'in Sultaniye'de olmasından Derguzin'e gelen Kanunî Tahmasb'in izine rastlamayınca tekrar Tebriz'e döner. Osmanli ordusunun çekilmesiyle Tahmasb,Van'ı ele geçirir

Arab ve Acem'e girilmesiyle "Irakayn Seferi" olarak anılan bu harekatın, faydası, Bağdad ve çevresinde, osmanlı hâkimiyetinin kurulmasıdır sefer sonucu, Osmanlıların karşısına çıkamayan Safevîler'in ortadan kaldırılamayacağı anlaşılmıştır ve Osmanlı safevibseferlerinin asıl gâyesi, Safevîleri belirli bir sınır dışında tutmak olmustur*


Irakayn seferi sonrası büyük Vezir-i A'zam ibrahim Paşa, l5 Mart l536'da idam edilecektir. Irakayn seferindeki hataları yetkilerini sınırsızca kullanmasi Defterdar Çelebi'nin öldürülmesindeki rolleri Kanunî'nin çok sevdigi vezirini devlet selâmeti için gözden çıkarmasına yol açmistir


Padişah, Bağdad'da bölgenin kadastrosunu yaptırır kadılar nasb ettirerek adâlet ve doğruluk prensibine bağlı bir adlî sistem geliştirir. Basra itaatini arzettiğinden buraya dokunulmadı.kanuni dinî âbide ve türbeleri ziyâret edip Kerbelâ ve Necef'e giderek buraları ziyaret eder.