Siyaset Forum

[murataltug1985]

CEM SULTAN

Sultan Bâyezid, Cem'in vefatinda memlekette üç gün yas ilan ettirdi câmilerde giyabî cenaze namazi kildirdı. Cem Sultan'in cenazesi Sultan Bâyezid tarafindan Bursa'da, Fâtih Sultan Mehmed'in oglu ve Cem'in agabeyi Sultan Mustafa'nin türbesine defnedilir. Sultan Bâyezid, kardesi için yüzbin akça sadaka dagitmis, onun anne ve kizlarina her türlü riayeti göstermisti.*

Islâm'a olan bagliligi ile taninan Sultan Cem, Papaya satilip* Vatikan'a yerlestirilir.bütün israrlara ragmen Papanin huzurunda diz çöküp bagislama dilememisti."Onlar, Papa'dan magfiret umarlarmis, ben magfireti Allah u Taâla'dan umarim.Papa'ya ihtiyacim yok. Ölümüme razi olurum, dinime zarar islemezem" diyerek Osmanli sarigini çikarmadan Papa ile konusur.*

Osmanli Devleti'ne* tehdid olarak kullanilan Cem Sultan, bütün Avrupanın ele geçirmek istedikleri bir rehine idi. Papa Napoli* Macar Krali onu d'Aubusson'dan isterlerken, sövalye reisi Bâyezid'den aldigi paradan baska, Cem'in agzindan sahte mektuplar yazarak, annesinden para çekmenin yolunu bulmus Rodos'un emniyeti bakimindan sehzâdeyi elde tutmayi faydali ve vazgeçilmez bir firsat olarak görmüstü.

[murataltug1985]

CEM SULTAN

Fâtih'in oglu cemin Rodos'a gelisi esnasinda çok parlak bir tören yapilir. Geçecegi yollar çiçekler ve bayraklarla donatilir. Gemiden ati ile inmesi için tertibat alinir. O, sokaklara dökülen halkin arasindan,at üzerinde satoya girer. Cem Sultan, gördügü bütün hürmet ve saygiya ragmen, artik St. Jean sövalyelerinin menfaatine kullanilacak kiymetli bir esirdi.*

Bursa halki yeniçerilerin yaptiklarini unutmamisti.
Bursa'ya giren Cem, saltanat alameti olarak hutbe okutmus sikke bastirmistir. l8 gün hükümdarlik eden Cem kendisini Anadolu hakimi saymis agabeyine elçilik heyeti göndermisti giristigi tesebbüsler, basarisizlikla sonuçlanir kendisine Rumeli ile yetinip Anadolu'yu Cem'e birakmasi, böylece Osmanlının ikiye bölünmesi teklif edilen Bâyezid, bunu kabul etmez. Bu durum, Osmanlilardaki "Tek Ülke Tek Sultan" ilkesinin ne kadar köklestigini göstermektedir.

Osmanli Devleti'ne* tehdid olarak kullanilan Cem Sultan, bütün Avrupanın ele geçirmek istedikleri bir rehine idi. Papa Napoli* Macar Krali onu d'Aubusson'dan isterlerken, sövalye reisi Bâyezid'den aldigi paradan baska, Cem'in agzindan sahte mektuplar yazarak, annesinden para çekmenin yolunu bulmus Rodos'un emniyeti bakimindan sehzâdeyi elde tutmayi faydali ve vazgeçilmez bir firsat olarak görmüstü.

[murataltug1985]

Bismillahirrahmânirrahîm.Elhamdü lillâhi rabbil'alemin Errahmânir'rahim Mâliki yevmiddin İyyâke na'budü ve iyyâke neste'în İhdinessırâtel müstakîm Sırâtellezine en'amte aleyhim ğayrilmağdûbi aleyhim ve leddâllîn

Rahmân ve Rahîm olan Allah'ın ismiyle.Hamd o âlemlerin Rabbi,O Rahmân ve Rahim,O, din gününün maliki Allah'ın.Ancak sana ederiz kulluğu, ibadeti ve ancak senden dileriz yardımı, inayeti.
Hidayet eyle bizi doğru yola,O kendilerine nimet verdiğin mutlu kimselerin yoluna; o gazaba uğramışların*ve o sapmışların yoluna değil.

[murataltug1985]

Kaynak enfal.de.com
Canberdi Gazalî Hadisesi

Memlûk Sultani Melik Eşref Kayıtbay'ın azadlı kölelerinden Sultan Gavri ile Tomanbay'ın nüfuzlu beylerinden Canberdi Gazalî, Mısırın ilhakında af edilmis ve Sultan Selim'in, şam'dan istanbul'a hareketinde Sam Beylerbeyliğine tayin edilmiştir

Yavuz'un ölümü ve yerine kanunini geçmesiyle Melik Eşref ünvanıyla hükümdarligini ilan ederek isyan etmis, adına hutbe okutup para bastırmıştı.kendisi ile birlikte hareket etmeleri için Şah Ismail ile Mısır Beylerbeyi Hayır Bey'e elçi ve mektup göndererek onları yanına çekmeye çalışmıştı.ona göre Osmanli tahtına geçen genç ve tecrübesiz hükümdarın, kendisine bir sey yapamayacağına inanmisti devir "eyyam-i fetret ve hengâm-i firsat" devri idi.

böyle bir düsünceyle isyan bayrağı açan Canberdi daha önce af edilmiş itibar gösterilmiş.rahat ve huzur içinde yaşaması temin edilmisti o, Selim hanın ölümünden Yavuz Sultan ın ölümünden önce silah arkadaşlarını toplayarak, yönetimindeki Şam vilayetinde onlara mevkiler vermişti.

Canberdi Gazalî, Suriye ve Filistin'i ele geçirmek, Mısırı zapt edip hilâfeti elde etmek gibi büyük emeller peşindeydi Hayır Beye mektuplar göndermistir tekliften telaşa düsen Hayır Bey, onu oyalarken deniz yoluyla devleti haberdar ederek, Gazalî'nin mektuplarını Istanbul'a gönderir.

20.000 kişiyle Beyrut'u zapteden Gazalî, Cebel-i Lübnan'da Dürzîleri de isyana tesvik etmiştir .Haleb'i kuşatıp muhasaraya alan Canberdi büyük bir mukavemetle karşılaşmıştır.Gazalî üzerine üçüncü vezir Ferhad Pasa ile Anadolu, tımarlı sipahileri kapıkuludan dört bin yeniçeri gönderilerek Dulkadiroglu Ali Bey isyanı bastırmak üzere memur edilmiştir*

Ferhad Paşanın kuvvetleri yetişmeden Sehsuvaroglu Ali maiyyetindekilerle Halebe yürür. Ali Bey'in gelişini haber alan Gazalî, kuşatmayı kaldırarak şam'a çekilir. Ferhad Pasa'nın kuvvetleriyle birleşen Haleb Beylerbeyi Karaca Ahmed Paşa Şehsuvaroğlunun kuvvetleriyle,şam yakınlarına gelir 27 Ocak l52l'de Mastaba mevkiindeki çarpismalarda Gazalî yakalanir.*

Devletin,kendisine ve arkadaşlarına sağladığı imkânlari bir tarafa bırakıp halifelik sevdasına düşen Canberdi Gazalî'nin nankörlügü, ibret-i âlem olmak için başının kesilip Istanbul'a gönderilmesi ile son bulur.Bu hâdiseden sonra Şam Beylerbeyligi'ne Ayas Pasa, Kudüs, Gazze sancaklarina da birer sancakbeyi tayin edilmisti.

[murataltug1985]

2.Düzme Mustafa Olayı
Kaynak enfal.de.com*

Kanunî, 2l Haziran'da Amasya'dan istanbul'a ilerlerken, Sehzâde Bâyezid'den haber alır. Sehzâde Mustafa'ya benzeyen bir adam, geniş çaplı bir isyanda bulunmaktadır.Kimliği ve nesebi bilinmeyen bu adam, maktul şehzâde'ye benzerliğinin söylenmesinden cesaretle saltanat sevdasına düşer.*

Şehzade Mustafa oldugunu söyleyerek Selanik ve Yenişehirde ortaya çıkar. Niğbolu sancaklarında Simavna dervişlerinden taraftar toplar isyanın, Dobrucada Şeyh Bedreddin taraftarları arasında gelişmesi dikkat çekicidir. Saltanatını ilan eden kendisine vezir kadıasker tayin eden Düzme Mustafa, çiftlikler basıp vergi toplar gasb ettiğini dağıtarak etrafina l0.000'e yakin adam toplar*

tarihçi peçevi bu anarşik olayı kısaca şöyle anlatır
l555 de Yenişehir ve Selanikte nesebi meçhul kötü biri ortaya çikar. serseri ve asagilik kimseler, kendisine rahmetli Sehzâde Mustafa'ya benziyorsun diye onun fesad kafasına saltanat sevdası sokarlar.birçok serseri ve akli kimseler, kandılar. Güya rahmetli Sehzâdenin katlinde celladın elinde Mustafa'ya benzer baska bir suçlu bulunuyormuş, Mustafa serbest bırakılmıştı."

Durumun, ehemmiyetiyle Şehzade Bâyezıd, Niğbolu Beyini vazifelendirdi vaadlerle Düzme Mustafa'nin veziri kandırılıp Düzme Mustafa yakalandı istanbulda idam ettirildi ceset Şehzade Mustafa olmadığının işaretiyle teşhir edildi

[murataltug1985]

2.Düzme Mustafa Olayı kaynak enfal.de.com*

Kanunî, 2l Haziran'da Amasya'dan istanbul'a ilerlerken, Sehzâde Bâyezid'den haber alır. Sehzâde Mustafa'ya benzeyen bir adam, geniş çaplı bir isyanda bulunmaktadır.Kimliği ve nesebi bilinmeyen bu adam, maktul şehzâde'ye benzerliğinin söylenmesinden cesaretle saltanat sevdasına düşer.*

Şehzade Mustafa oldugunu söyleyerek Selanik ve Yenişehirde ortaya çıkar. Niğbolu sancaklarında Simavna dervişlerinden taraftar toplar isyanın, Dobrucada Şeyh Bedreddin taraftarları arasında gelişmesi dikkat çekicidir. Saltanatını ilan eden kendisine vezir kadıasker tayin eden Düzme Mustafa, çiftlikler basıp vergi toplar gasb ettiğini dağıtarak etrafina l0.000'e yakin adam toplar*

tarihçi peçevi bu anarşik olayı kısaca şöyle anlatır
l555 de Yenişehir ve Selanikte nesebi meçhul kötü biri ortaya çikar. serseri ve asagilik kimseler, kendisine rahmetli Sehzâde Mustafa'ya benziyorsun diye onun fesad kafasına saltanat sevdası sokarlar.birçok serseri ve akli kimseler, kandılar. Güya rahmetli Sehzâdenin katlinde celladın elinde Mustafa'ya benzer baska bir suçlu bulunuyormuş, Mustafa serbest bırakılmıştı."

Durumun, ehemmiyetiyle Şehzade Bâyezıd, Niğbolu Beyini vazifelendirdi vaadlerle Düzme Mustafa'nin veziri kandırılıp Düzme Mustafa yakalandı istanbulda idam ettirildi ceset Şehzade Mustafa olmadığının işaretiyle teşhir edildi

[murataltug1985]

Sehzâde Bâyezid Olayı*http://www.enfal.de/otarih48.htm

Kanunî döneminin önemli olaylarından biri de, şehzadeler arasındaki taht mücadelesidir. Şehzade Mustafa ve Cihangir'in vefatıyla taht vârisi iki şehzade kalmıştı. Bunlar, Selim ile Bâyezid idi. iki kardeş rakip duruma gelmişdi. Kanunî'nin, yaşlanması tahta kimin geçeceği konusunu gündeme getirmişti.*

oğullarından birini tahta geçirmek isteyen Hürrem Sultan, Şehzade Mustafa'nın katline sebep olmuş kendi oğulları arasında tercih yapma durumuna gelmişti. Hürrem Bâyezıd'ı tercih etmiş öz ve büyük oglu Selim'e cephe almamıştır

Şehzade Selim Nahçivan seferinde babasının yanında bulunmuş yumuşak huyluluğu ile babasında müsbet bir tesir bırakmıştı Hürrem Sultan Bayezida kanat germiş, daha iyi bir sancağa naklettirmişti.Bâyezid, Kütahya'da Mekke emîrinin elçilerini kabul etmis saltanata müyesser olduğunda Haremeyn-i Serifeyn'e gönderilen Sürre -i Hümayûn" arzularindan bahsetmişti.*

Bâyezid, şahsiyeti, kültürü ve yaşayışıyla tahta en yakın adaydı Selim'in, eğlence hayatına karşılık Bayezid, ilim ve irfan sahibiydi .Hurrem Sultanın vefatıyla Bâyezid, büyük hâmisini kaybetmişti Selim ile Bâyezidı Lala Mustafa Paşa entrikalarala birbirine düsürdü.*

Kardeşler arasındaki çekismelere Kanunî, müdahele etti Şehzadelerden her birine 300.000'er akça terakki ederek sancaklarını değiştirdi. Selim'i Manisa'dan Konya'ya, Bâyezid'i de Kütahya'dan Amasya'ya tayin ederek. Selim'in sehzâdesi Murad'a Akşehir, Bâyezid'in büyük oğlu Orhan'a da Çorum sancaklarını tevcih eder.

Şehzade Bâyezid pâyitahttan uzak bir yere yapılan tayini, hakaret kabul ediyordu.tayin işinde Selim'in parmağının olduğunu, Selim'in tercih edildigini yazarak "bu hakaretten ölmek yeg idi" diyerek hissiyatını belirtmisti Bâyezid, 28 Ekim l558'de Kütahya'dan ayrilmak zorunda kalmıştı.

Şehzade beyazıt çok yavas yol alıyordu çok kalabalık bir kafile ile yola çikan Şehzadenin yolda iltihak edenlerle kuvveti artıyordu. endiseye kapılan Kanunî, Selim'e Sokollu Mehmed Paşayı Bâyezida Pertev Paşayı gönderir ancak Bâyezıdın tutumunda bir değişiklik olmamıştır.*

Bâyezid, babasina tehdid mektupları göndermekten çekinmez bir mektubunda "Bendenizi sorarsanız gündüz - gece her zaman hayır duanıza meşgul bilesüz, amma ki gam ve gayretten helâk bilesüz. Ah bilmem ne idem bana karındaşımın hatırı içün zulm eyledünüz, beni yerümden yurdumdan ayırdınız" diordu.*

Beyazıtın davranışları yüzünden Kanunî, Selim'e meyletmiştir. Bayezid, birçok eşkıyayı toplayıp 20.000 civarındaki bir kuvvete sahip olmasıyla iki taraf geri dönülmez bir eşiğe gelmistir Selim harekete geçip askerî hazırlığa koyulmuştur
Bâyezid kendi başına Selim, babasının direktifleriyle hazırlanmıştı Bâyezıd, Selim'in, merkezden gelen Beylerbeyleri ile hareket haberini alinca, l5.000 kisilik bir kuvvetle Ankaraya geçer

haberin istanbul'a ulaşmasıyla Kanunî tedbir alır Sokollu Mehmed Paşa ile Rumeli Beylerbeyini Konya'ya gönderir. Selim'e muharebesini Konya'da kabul etmesini emreder. Seyhülislâm Ebu's-Suûd Efendi'den, fetva alir. iki kardes h.22 Saban 966 (m.30 Mayis l559) konya ovasında çarpışmışlardır

İlk günki çarpışmalarda üstünlük sağlanamaz ikinci gün Lala Mustafa Paşa Bâyezidın kuvvetlerini bozguna ugratır Amasya'ya çekilen Bâyezıdınn af isteğini Kanunî red eder iran'a iltica eden Bâyezid, Tahmasb,tarafından Osmanlılara teslim edilir 23 Temmuz l562'de şehzade, ve oğulları bogdurularak katledilir Sivas'a defnedilir

Sehzâde Bâyezid hâdisesi,iç karışıklıklara sebep oldu. devlet, beyazıtın taraftarlarıyla mücadele etti idarî degisiklikler yapıldı yeniçeriler muhafiz olarak Anadou'ya yayıldı Şehzadelerin sancağa çıkma usûlünde değişiklikler yapıldı.