Siyaset Forum

[murataltug1985]

Kaynak tdv islam ansiklopedisi
KUDÜS ve islam tarihi selçuklular

*Kudüs, Fâtımîler’den sonra çeyrek asır* Selçuklu-Türkmen hâkimiyetinde kaldı. Selçuklu kumandanı Atsız Kudüs’ü 1073 te zaptetti Fâtımîleri uzaklaştırdı Fâtımî Halifesi Billâh adına okunmakta olan hutbeye son verdi Abbâsî Halifesi Biemrillâh ve Büyük Sultan Alparslana hutbe okuttu. *Kahire önlerinde Fâtımîlere mağlûp oldu. Kudüs’teki Araplar Atsıza* isyan etti şehirde Fâtımîler adına hutbe okundu Dımaşk’a çekilen Atsız, Anadolu Türkmen kuvvetleriyle Kudüse yürüdü bir günlük kuşatmadan şehri ele geçirip isyancıları cezalandırdı. Sultan Melikşah’ın kardeşi Tutuş 1079 da Atsız’ı ortadan kaldırdı, Kudüs ve çevresini Artuk beye verdi

*Artuk Bey 1089 da* Kudüs’te yeni bir cami yaptı Artuk Bey’in ölümüyle kudüs oğulları Sökmen ve İlgazi’nin elinde kaldı. Halep Selçuklu Meliki Tutuş ile Dımaşk Selçuklu Meliki Dukak mücadelesinden istfade eden Fâtımî veziri* başkumandanı Efdal Kudüs’ü kuşatarak İlgazi ve Sökmen’den teslim aldı (Temmuz 1098). *Selçuklu Antakya emîri Yağısıyan kudüsü Fâtımîler’den almak amacıyla Nablusta Kudüse* yürüdüyse başarı sağlayamadı. Bir yıl sonra da şehir Haçlılar’ın eline geçti (1099).
*Selçuklular’ın Kudüs hâkimiyeyindeki yirmi beş yıl şehir Sünnî çizgide gelişti Şâfiî âlim Nasr Nasriyye Medresesi’ni hanefî medresesi kurdu.Ferec eş-, Hanbelî mezhebinde dersler verdi.İslâm dünyasının* âlimleri Kudüs’e geldi Gazzâlî ve İbnü’l-Arabî de vardı Mutahhar Makdisî Kayserânî Kudüslü meşhur âlimlerdendir* *Yahudilik’te ve Hıristiyanlık’ta da kutsal sayılması, Hz. Peygamber’in mi‘raca götürülmesi ilk kıble olması Kur’an’da olmasıyla* Kudüs’ün islamda önemli bir yeri vardır.

[murataltug1985]

Kaynak tdv islam ansiklopedisi
KUDÜS krallığı

Haçlılar Dönemi.*I. Haçlı Seferinde üç yıl süren yürüyüşlen sonra 7 Haziran 1099 da* Fâtımîler’in elindeki Kudüse ulaştılar. hayalini kurdukları Kudüs gözlerinin önündeydi; bu yere Sevinç tepesi Montjoie dediler ordugâh kurdular. Şehir sağlam surlarla çevriliydi. Vali* kuşatmaya karşı önlem almıştı. Yafa Limanı’na gelen* Cenova ve dört İngiliz gemisinin yardımıyla Haçlılar kudüse taaruz ettiler *Haçlılar kudüsün kuzey surlarına hücum ettiler Bouillon’un birlikleri, Çiçek Kapısını aşdılar. Şehre inenler Sütunlar Kapısı’nı açtı ana ordu şehre girdi beş haftalık kuşatmadan sonra kudüs düştü (15 Temmuz 1099).

*Haçlılar kudüsü kuşattılar Müslümanlar Kubbetü’s-sahre ve Mescid-i Aksâ ya* sığınıp canını kurtarmaya çalıştı Tankred’in sancağı Kubbetü’s-sahre’ye asıldı. kutsal yer* yağmalandı. Toulouse Kontu güney surlarından şehre girdi valiye
Davud kulesini Fatimi valisi çaresizlik içinde Kudüs’ten canlı çıkan tek müslüman grup oldu.
*Müslümanlar 638 de Kudüs’ü fethettiklerinde Halife Ömer can ve mal güvenliği sağlamıştı Haçlılar bütün müslümanları, ve Mûsevîler’i katletti dünyada eşi görülmemiş bir vahşetti şövalyeler Araplar’ın yuttukları altınları bağırsaklarından çıkardı öldürdükten sonra karınlarını deşti ellerinde kılıç şehirde dolaşıp hiçbir canlı bırakmadılar
*Haçlılar kudüsü öldürdüler. Mescid-i Aksâ kılıçtan geçirildi. Kutsal mabedi katlettiler Harem-i şerif kan içindeydi* kudüsteki tam bir katliamdı Katliamı dünya dehşet içinde izliyordu kurbanların sayısı belli değildi Kudüs’te müslüman ve Mûsevîler öldürüldü İslâm dünyası yastaydı* Müslümanlar barbar Haçlılarla iki yüzyıl mücadele ettiler kan ve revan içinde selahaddini bekliyordu

*Kudüs’ün zaptından iki sonra idarenin başına “kutsal mezarın bekçisi”* Bouillon seçildi patrik Arnoul ibadet eden papazları aforoz etti 461 yıl İslâm sancağı olan Kudüs’te hıristiyan hakları korunmuş, dine saygı gösterilmişdi. Kudüs Latinler tarafından zaptedilince yerli hıristiyanlar müslümanların gitmesinden pişmanlık duydular
*Haçlılar Kudüs’te müslüman eserlerini* yağmaladılar.* Aksâ tahrip edildi, Camiler kiliseye çevrildi başka amaçla kullanıldı. Kutsal Mezar Kilisesi inşa edildi. Kudüs kralları buraya gömüldü. Vaftizci Yahyâ kilisesi büyütülerek 1000 kişilik hastahane ve kilise inşa edildi. Burayı Hospitalier Şövalye Tarikatı’nın yönetti *Kubbetü’s-sahre ya haç dikildi ve mihrap oturtuldu. Mescid-i Aksâ kralların sarayı haline getirildi. Kudüs hıristiyan şehri yapıldı Müslüman ve yahudilerin şehirde kalmasına izin verilmedi. Kudüs’e derin hendekler yapıldı Kudüs’e giriş çıkışı sağlayan dört ana kapı ile şehir surlarına dokunulmadı

[murataltug1985]

Kaynak tdv islam ansiklopedisi
KUDÜS krallığı

Haçlılar, kudüsü aldıktan sonra Remle’ye ilerlemiş Fâtımîleri yenerek* Filistin hâkimiyetini güçlendirdiler* 1100’de* Urfa kontu Boudouin kudüs kralı oldu On sekiz yıllık saltanatında Kudüs Krallığ büyüdü ve güçlendi Fâtımîleri yendi Kudüs Krallığı’nın Venedik ve Cenova yardımlarıyla Filistini zaptederek genişletti. Arsuf, Kaysâriye, Hayfa, Yafa, Akkâ Beyrut ele geçirildi. Saltanatı süresince Urfa, Antakya ve Trablus Haçlı birlik içinde tuttu

*II. Baudouin, Mısır ve Dımaşk kuvvetlerine karşı Urfa ve Antakya birlikleriyle Aşdod’a ilerledi, savaş olmadı. Baudouin, 1119 da Antakya ordusunun Artuklu Beyi tarafından kılıçtan geçirilmesiyle Antakyada hâkimiyetini ele aldı. Artuklularla mücadele etti yönetim ve savunmada etkili oldu Hospitalier ve Templier şövalye tarikatı kuruldu.* Tarikat şövalyeleri en acımasız müslüman düşmanıydılar*II. Baudouin, 1123’te Artuklu Belek’e esir düştü Harput Kalesie hapsedildi Kudüs Krallığını Geldemar yönetti Kudüs ordusu Venedik desteğiyle 1124’te Filistin kıyısına sahip oldu. Baudouin Artuklular’ın elindeki Halep’i kuşattı. Halep’i Musul Valisi Aksungur kurtardı.
*II. Baudouin’in ölümüyle damadı Anjou taç giydi sevilen ve* itaat edilen bir kraldı genişlemeye son verip sınırları korudu. Çünkü sadece Kudüs değil bütün Haçlılar Musul ve Halep hâkimi atabek İmâdüddin Zenginden korkuyordu*İmâdüddin Zengî, 1144’te Urfa’yı fethederek Haçlılara son verdi. ilk Haçlı devleti ortadan kalktı* Kudüs Krallığı ve diğer Haçlılar korktular Haçlı orduların Dımaşk kuşatması tam bir fiyaskoydu

*1149’da Antakya Prinkepsi Raymondu Halep hükümdarı Nûreddin Zengî öldürdü 1152’de Trablus kontu II. Raymond’u Haşhaşîler öldürüldü Haçlıların sorumluluğu kadınlarda kaldı. III. Baudouin un annesi krallığın tek hâkimiydi. III. Baudouin kutsal ülkede doğmuş ilk Kudüs kralıydı. 19 Ağustos 1153’te Askalan’ı zaptetmesi Haçlılar’ın son büyük başarısıydı*Kudüs Kralı Amaury Bizans ile iyi ilişkiler* sürdürdü. doğu sınırı, Dımaşk hâkimi Nûreddin* Zengî’nin elindeydi. Suriye hâkimi zengi ile savaşamazdı Nûreddin, Mısır’a sahip olmadığı sürece Kudüs Krallığı için tehlike teşkil etmezdi *1163 de Mısır’a saldıran Amaury, Vezir Şâver ile Nûreddin’in kumandanı Şîrkûh* mücadelesinde Şâver’i destekledi. 1164 te Şîrkûh’u emir Nûreddin’in Hârim’e hücum etmesiyle Kudüs’e döndü.1168’de Kral Amaury yine Mısır’a saldırdı, Mısır’ı ele geçiren, Nûreddin’in kumandanı Şîrkûh oldu (8 Ocak 1169). *Mısır’ı kaybeden Kudüs Kralı Amauryun Mısır seferleri* başarısızdı. Amauryun* yerine on üç yaşındaki cüzzamlı oğlu Baudouin geçti. Trablus Kontu Raymond kral nâibi oldu baronlar ve şövalyeler* onu destekledi* müslümanlarla iyi geçinmek istiyorlardı Tek çıkar yol, emir Nûreddin in manevi oğlu islam sancaktarı melik Selâhaddîn ile anlaşmaktı.

[murataltug1985]

Kaynak tdv islam ansiklopedisi
Melik eyyubi ve kudüs

*Tapınak şövalyeleri müslümanlara saldırmak istiyordu.Emir Selâhaddin ile sık sık çatışmaya giriyorlardı Kerekli Châtillon’un Kahire’de müslüman kervanına saldırması emir Selâhaddînin sabrını taşırdı. Selâhaddin, 4 Temmuz 1187’de Hittîn de Kudüs krallık ordusunu yok etti.
*Emir selahattin Kudüs Krallığı’na ait şehir ve kaleleri* ele geçirdi Taberiye, Akkâ, Nablus, Yafa, Sayda, Beyrut, Cübeyl, Askalân, Gazze zaptedildi.sıra Kudüsteydi Selâhaddin mücahid ordususuyla kudüs yürüdü* Eyyûbî 20 Eylül 1187’de Kudüse karargâh kurdu. kuzeybatı sur kesimine hücum edildi. surlar altına lağım kazıldı Haçlı savunması çöktü. kudüs ordusu teslim oldu
*melik Selâhaddin çok az bir fidyeyle kudüsün terkedimesine izin verdi. Haçlılar fidye ödeyeceklerdi. para bulamayanlar serbest bırakıldı. Tapınakçı tarikatı insanlarını kurtarmak için kuruş harcamadılar. Patrik kendisi için 10 dinar ödedi; sahip olduğu servetiyle Kudüs’ten gitti. Selâhaddin’in insanlığı Kudüs’ü zapteden Haçlı vahşetiyle tam bir tezat oluşturmaktadır
*Mi’raç kandiline denk düşen 2 Ekim 1187 Cuma günü Selâhaddin Kudüs’e girdi. Haçlılar’ın kana buladıkları taşkınlık yapılmadı; müslümanlar zaferi kutladılar. Haçlılar Kudüs’ten giderken Ortodoks ve Ya‘kūbî hıristiyanlar kaldı. Mûsevîler şehre yerleşti Hıristiyanlara ait kutsal yerler Ortodoks kilisesine teslim edildi. Emir Selâhaddîn, Haçlılar tarafından saray olarak kullanılan Mescid-i Aksâ’yı camiye çevirdi

[murataltug1985]

Kaynak tdv islam ansiklopedisi
Melik eyyubi ve kudüs

*Emir selahaddin kudüsü fethettikten sonra
Nûreddin zenginin Halep’teki minberini getirtti. Şehrin idaresini düzenledi kudüs surları tamir ettirildi ve hendekler kazıldı. Sultan Kudüs’ün idaresini Fakih Îsâ’ya verdi, onun ölümüyle Necmî getirildi. Haçlılar Sûr, Trablus, Antakya da toplandılar Kudüs Krallığı bir asır Suriye’nin kıyı şehirlerinde Akkâda varlığını sürdürdü.
*Avrupalılar Kudüs’ü almak için İngiltere, Fransa, Almanya III. Haçlı Seferi’ni düzenlediler Selâhaddîn Askalân Kalesi’nin tahrip ettirdi Şâban 587’de 11 Eylül 1191 de kale yıkıldı Sultan eyyubi Kudüs savunmasını Haçlılar’ın Kudüs’ü geri almak için beş yıllık mücadelesi 2 Eylül 1192 deki barış antlaşmasıyla sona erdi.

*Kudüs antlaşmasına göre taraflar ticaret yapabilecek, hıristiyanlar hac için Kudüs’e gelebilecekti Kudüs’te Hanefî medresesi yaptıran Eyyûbî Hükümdarı Muazzam, Haçlılar’ın Kudüs’ü ele geçirmesinden endişe ettiği için Harem-i şerif Merkad-i Îsâ ve Dâvûd Kulesi hariç şehrin tahrip ettirdi Surların yıkılmasıyla kadınlar, çocuklar ve yaşlılar şehri terkedip Kahire ve Kerek’e gittiler.
*Kudüs’ü ele geçiremeyen Haçlılar İmparator Friedrichin Haçlı seferinde Eyyûbîlerle anlaşarak on yıl süreyle Kudüs’e ve Kudüs’ü Yafa’ya bağlayan dar bir araziye sahip oldular Batılılar silâhla kavuşamadığı Kudüs’e diplomasiyle kavuştular.
*Anlaşmada müslümanlar Kudüs’e giremedi İslâm dünyası Dımaşk’ta mâtem ilân etti Sultan Kâmil Harem-i şerif’in müslümanların olduğunu belirtti müslümanların acısı azalmadı. Friedrich Kudüs tacını kendi elleriyle başına koydu *Hârizmliler, Dımaşkta dehşet saçtı bölgeyi yakıp yıktı 11 Temmuz 1244’te Kudüs’e girdiler. hıristiyan halk Kudüs’ten Yafa’ya gitti Hârizmlilerin pususunda öldürüldüler eyyubi Meliki Sâlih ve Hârizmliler, Suriye Eyyûbîleri’ni ve Haçlılar’ı Gazze de Kudüs Mısır Eyyûbîleri’ne geçti oldu.Haçlılar’ın 1099’da Kudüs’ü alışından 145 yıl sonra şehir Türklere geçti