Siyaset Forum

[murataltug1985]

Kaynak islam ansiklopedisi
Memlükler ve Kudüs,

*Memlük Devleti’nin ilk yıllarında kudüs Suriye Eyyûbîleri ile Memlükler arasında el değiştirdi. Abbâsîler aracılığıyla yapılan barış antlaşması ile Kudüs Memlükler’e bırakıldı. Moğollar’a karşı kazanılan Aynicâlût zaferiyle 1260 da Eyyûbî hânedanı sona erdi kudüs memluklulara geçti ve istikrarlı bir yönetime kavuştu. *Hilâl haç mücadelesinin sembolü Kudüste Haçlı tehlikesinin bitmesiyle siyasî önem azaldı.ticaret yollarının uzağındaydı şehirde askerî birlik yoktu
Kudüs Memlük idaresinde Gazze ve Dımaşk nâibinin tayin ettiği valiler tarafından yönetiliyordu. Şehirde vali veya nâiblerden başka müslümanların mukaddes kabul ettiği yerlerden sorumlu nâzırü’l-haremeyni’ş-şerîfeyn de görev yapıyordu.

*Kudüs nâibleri nâzırü’l-haremeyni’ş-şerîfeyn unvanı taşıyordu. Memlük sultanı Memlük emîrlerini Kudüs’e sürüyor şehrin siyasî konumu şehirde asker bulunmaması ve Kudüs’teki sürgün Memlük emîrlerinin isyan ihtimalini azaltıyordu.emekli memlük emîrleri Kudüs’ün siyasetten uzak olması ve dinî konumundan kudüsü tercih ediyorlardı. yahudi ve hıristiyanlarda müslümanlarda Kudüs’te yaşama ve defnedilme arzusu vardı.*Moğollar ve Haçlılar karşısında kazandıkları zaferlerde Memlükler, müslümanların mukaddes şehiri Kudüs’e büyük önem verdiler şehri ettiler Kudüs’ün İslâm şehri haline geldi Kudüs’teki önemli eserler Memlüklere aittir. Kudüs inşa edilmiştir*Kudüs’ü ziyaret eden Memlük sultanı Baybars, Kubbetü’s-sahre yı tamir ettirmiştir. tâcirler ve fakirler için han yaptırmış köy gelirini kutsal mekânlara ayırmıştır.

*Memluk sultanı Kalavun 1282 de, kudüste fakirler için Ribâtü’l-Mansûrî yaptırmıştır. Sultan Lâçin Mihrâb-ı Dâvûd’u ihya etmiştir. Kudüs Memlükler devrinde esas gelişmesini Kalavun döneminde 1293-1341 de olmuştur. Aksâ ve Kubbetü’s-sahre’yi tamir ettirmiş Kubbetü’s-sahre kemerlerini yaptırmış, Mescid-i Aksâ’yı mermerlerini kaplatmış, Harem-i şerif’teki mâbedlerin kubbelerini yaldızlatmıştır. *Kudüste Kırk yıldan fazla hüküm süren Memluk sultanı Kalavun döneminde pek çok medrese, çarşı, han, hamam ve ribât yapılmış, Kudüs Kalesi yenilenmiş ve şehre su getirilmiştir. Kalenin batı köşesindeki cami 1310 yılında inşa edilmiştir.*Memluk Sultanı Berkuk Kudüste Kaysâriyye adıyla bilinen Hânü’z-Zâhir’i yaptırnış Kudüs su yolunu inşa etrmiştir. Kubbetü’s-sahre’nin kubbesini onartmış hıristiyan saldırıları sebebiyle Kudüs’teki hıristiyanların yapılarını yıktırmıştır. Melikü’l-Eşref Aksâ’yı tamir ettirmiş Kayıtbay Sebîlü Kayıtbay olarak bilinen sebili yaptırmıştır. Eşrefiyye Medresesi’ni tamir ettirmiştir.Kudüs’te elli medrese ve yirmi ve ribât mevcuttur