Siyaset Forum

[murataltug1985]

Kaynak tdv islam ansiklopedisi.info
İMADETTİN ZENGÎ, (عماد الدين زنكي)

*İmâdüddîn Zengîler’in kurucusu ve ilk hükümdarıdır 1087 de Halep’te dünyaya geldi. Babası Sabyu boyundan İl-Turgan oğlu Aksungur, Sultan Alparslan zamanında Selçuklu hizmetine girmişti. Aksungur, Sultan Melikşah’ın ölümüyle başlayan taht mücadelelerinde Tutuş’u terkedip Berkyaruk’un safına geçti. Tutuş tarafından öldürüldü. Babası öldüğünde on yedi yaşındaki tek oğlu İmâdüddin, Halep Kalesi’ndeydi Musul Emîri Kürboğa “kardeşimin oğlu” dediği İmâdüddin’i himayesine alıp Musul’a getirdi.*İmâdüddin eğitimini Musul’da sürdürdü. İlk savaşını Âmid kuşatmasında verdi. Emir Kürboğa’nın ölümüyle Musul -Cezîre (Cizre) hâkimi Çökürmüşe geçti. Çökürmüş Zengî’yi himayesine aldı. Onun halefleri Çavlı ve Mevdûd b. Altuntegin zamanında da ilgi gören İmâdüddin, Musul Valisi Mevdûd’un 1111 ve 1113 yıllarındaki Haçlılar’a karşı düzenlediği seferlere katıldı. Musulda Sultan Muhammed Tapar’ın oğlu Mesud ve atabeg Emîr Ayaba’nın hizmetine girdi. Musul Valisi Aksungur onu kendisi adına Vâsıt’a ve Basra’ya gönderdi Irak Selçuklu Sultanı Muhammed Tapar 1124 te Vâsıt’ı ve Basra’yı ona iktâ etti.

*Abbâsî Halifesi Billâh, Selçuklu sultanlarına karşı savaştı. Sultan Sencer’in emriyle Bağdat’a girmek isteyen Irak Selçuklu sultanı hilâfet ordusunun direnişiyle karşılaştı. Bağdat’ı kuşatan Mahmûd Tapar, Zengî’nin yardımıyla şehre girdi. Zengî Vâsıt ile Basra’ya ilâveten Bağdat şahneliğine tayin edildi
*Sultan Mahmud, Musul ve diğer idaresindeki eyaletlerin valiliğine İmâdüddin Zengî’yi getirdi ve onu atabeg tayin etti. Zengî 19 Eylül 1127 de Musul’a geldi Musul Atabegliği Zengîlerin temelleri atıldı. Zengî Artuklu hâkimiyetindeki Cezîre Nusaybin, Sincar, Habur, Harran ve Halep’i ele geçirdi. Halep’e girince babasına hürmeten sevgiyle karşılandı Haziran 1128*Dımaşk Atabegi Tuğtegin, Haçlılar’la olan mücadelesinde Suriye’yi birleştirmek istiyordu; Haçlılar’a karşı savaş bu şekilde kazanılabilirdi. Zengî’nin yolun onunla kesişti Tuğtegin’in ölümüyle Zengî, Urfa Kontu Joscelin’le anlaştı Sultan Mahmud Zengî’ye “melikü’l-garb” unvanını verdi 1129*İmadettin Zengî Dımaşk Atabegi Böri’den Haçlılar’a karşı yardım istedi Böri, Hama valisi oğlu Sevinç’e kuvvetleriyle zengiye göndertti Ancak Zengî askerleriyle Halep’e gelen Sevinç’i hapse attırdı; böylece savunmasız bıraktığı Hama’yı ele geçirdi 24 Eylül 1130.

*Zengî, Antakya-Halep arasındaki Antakya Prinkepsliği’nin hâkimiyetindeki Esârib’i fethetti. Bu kale Halep ve yöresinin güvenliği bakımından çok önemli idi. Hârim’i kuşatan Zengî, Haçlılar’ın şiddetli direnişi ve Artuklu sınırındaki olaylar yüzünden kuşatmayı kaldırdı. Mardin-Nusaybindeki Serce’ye hücum etti. Dâvûd Sökmen in Timurtaş’ın 20.000 Türkmen askerini 4000 savaşçıyla mağlûp etti. Zengî Mardin’e bağlı Dârâ’yı zaptetti.*Abbasi Halifesi Billâh ile aralarında anlaşmazlık bulunan Hille Emîri Dübeys, Sarhadda atabeg Börinin kuvvetlerince yakalandı Halife Dübeys’in teslim edilmesini istiyordu. Ancak Zengî, Böri’ye 50.000 dinar ve oğlu ile kumandalarının serbest bırakılacağını söyledi. Böri dübeysi Zengîye teslim etti Dübeys Sultan Sencer’in emriyle serbest bırakıldı. *Sultan Mahmud’un ölümüyle 1131 de Irak Selçuklu tahtı mücadeleleri Halife Billâh’ın müdahaleleriyle şiddetlendi. Zengî’ Melik Alparslan adına hutbe okunması için abbasi halifesine başvurdu melikin yaşı küçüktü ve reddedildi. Sultan Mahmud’un yerine oğlu Dâvûd geçti. Muhammed Tapar kardeşi Selçuk Şah’a karşı Atabeg Zengî’yi kendi saflarında istiyordu. Zengî kabul etti Musul’dan yola çıktı. Atabeg Karaca ile yapılan savaşta Zengî yenildi.

[murataltug1985]

Kaynak tdv islam ansiklopedisi.info
İMADETTİN ZENGÎ, (عماد الدين زنكي)

*Sultan Sencer’in Rey’e gelmesiyle Mesud, halife ile kardeşi Selçuk Şah’a Sencer’e karşı birleşmeyi önerdi. yapılan anlaşmaya göre Mesud ırak selçuklu sultanı Selçuk Şah da onun veliahdı olacaktı, Irak abbasi halifesinin nâibi tarafından idare edilecekti Sultan Sencer’in adı hutbelerden çıkarıldı. Sultan Sencer, Zengî’den Bağdat’a yürümesini istedi. *halife, Zengî’yi etkisizleştirmek için Abbâsiye’de karargâh kurdu. Zengî halifeye hürmeten büyük bir kuvvete sahip olmasına rağmen Musul’a döndü. halife Musul’u kuşattı. Musul nâibi Nasîrüddin şehri başarıyla savundu Zengî hilâfet ordusunun ikmal yollarını kestii halife Bağdat’a dönmek zorunda kaldı. Zengî, Bağdat’a hediyeler gönderip halifeyle ilişkilerini düzeltmeye çalıştı

*Zengi Musul seferinde halifeyi destekleyenleri cezalandırmak istiyordu. Mardin Artuklu Beyi Timurtaş’la anlaştı Âmid yakınlarında Hasankeyf Emîri Dâvûd’u yenilgiye uğrattı 26 Nisan 1134 te Âmid’i kuşatıldı alınamadı. Halifeye yardım eden Emîr Humeydî’ye ait Akr ve Şûş kaleleri ele geçirildi. Âşib ve el-Cezîre’deki kalelerin hâkimi el-Hakkârî hediyeler gönderip eman diledi. *Sultan Sencer’in Irak Selçuklu tahtına tayin ettiği Sultan Tuğrul’un ölümüyle taht kavgaları alevlendi. Halife Müsterşid, Hemedan’da tahtındaki Mesudla Hemedan Dâymerc’deki savaşında mağlûp oldu esir düştü. Sultan Sencer’in emriyle savaş tazminatı ödedi serbest bırakıldi halife sultanın karargâhında Bâtınîlerce öldürüldü. *Ağustos 1135 te Humus’u kuşatan Musul’un yeni halife tarafından kuşatılmasıyla tekrar Musul’a döndü.Sultan Mesud yeni abbasi halifesi Billâh’tan savaş tazminatı istedi. Halife Bağdatta Mesud’a ittifak kurdu. Melik Alparslan adına hutbe okutacağı vaadiyle Zengî’nin desteğini sağladı. Ancak hutbeyi Dâvûd adına okutuldu Sultan Mesud, Haziran 1136 da Bağdat’ı kuşattı. Elli bir günlük kuşatmada halifenin ordusu dağıldı.Halife Billâh’ı yanına alarak Musul’a döndü.

*Sultan Sencer’in de onayı ile Halife Râşid azledilip Liemrillâh halife ilân edildi. Zengî abbasi Halifesi Râşide bağlı kaldı. Râşid-Billâh, Sultan Mesud’un kuvvetleri Musul’a ulaşmadan şehri terketti. Ancak İsfahan’da Bâtınîler tarafından. Zengî, Sultan Mesud adına hutbe okutarak Sencer’le olan anlaşmazlığa son verdi. Ve Humus üzerine yürüdü Mayıs 1137*Humusu alamayan Zengî, Haçlılar’ın elindeki Bârîn’i hedef aldı. Kudüs Kralı Fulk Zengî’nin baskınından güçlükle kurtarıldı Bârîn Zengî’ye emanla teslim oldu. Halep nâibi Savar, Kefertâbı ele geçirdi. Zengî, Dımaşk Atabegleri ile Artuklular’ın Haçlılar’a karşı mücadelesine ortak oldu Zengî, Dımaşk Atabegliği Börilere bağlı Humus’u kuşattı. imparator elçiliklerini iyi karşıladı emniyet içinde dönmelerini sağladı *İmparator Komnenos, Haçlılar’a vasallık yeminini hatırlatmak, Ermeniler’i itaat altına almak Zengî’yi bertaraf etmek için Antakya’yı kuşattı Çukurova’da Raimond ile anlaştı. Antakya imparatorluğa iade edilecek, Türkler’in elindeki Halep, Hama, Humus gibi şehirler zaptedilince Raimond’a bırakılacaktı. Zengî, Haçlılar’ı cezalandırmak için Sultan Mesud’dan yardım istedi düşmanın ilk hedefi Halep şehrini takviye etti. Haçlılar Halep’i üç gün kuşattıysa da alamadı 19 Nisan 1138

[murataltug1985]

Kaynak tdv islam ansiklopedisi.info
İMADETTİN ZENGÎ, (عماد الدين زنكي)

*Haçlılar Esâribi aldılar Şeyzer’e yürüyen Ioannes şehri kuşattı, Şeyzer hâkimi Ebü’l-Asâkir’in verdiği parayla ülkesine döndü. savaşlardaki düşmanlığa rağmen Artuklu Beyi Dâvûd ve Diyarbekir bölgesinden Türkmen kuvvetleri Zengî’ye büyük destek verdiler. Sultan Mesud’un gönderdiği 15.000 kişilik Selçuklu ordusu imparatoru bölgeden çıkarttılar*Zengî, Bizans ordusunun çekilmesiyle Dımaşk topraklarına girdi. Dımaşk hâkimi Atabeg Mahmud’un annesi Zümrüt Hatun’la evlenip Humus’u çeyiz olarak Musul’a bağladı kendi kızını Mahmud’la evlendirdi Mayıs 1138 Haçlılar’ın zaptettiği Kefertâb, Esârib ve Bizâa’yı aldı Ekim 1138 Dımaşk Atabegi Mahmud bir süre sonra kendi adamları tarafından öldürüldü.
*Zengî Dımaşk topraklarına girdi Karısı Zümrüt Hatun’un teşviki ve Dımaşk’tan gelen davetlerle harekete geçti. Ba‘lebekte teslim olanları öldürtmesiyle güveni sarsıldı. Dımaşk’ta ciddi bir direnişle karşılaştı ve geri çekildi Dımaşk Atabegi Muhammed’in ölümüyle Zengî’yi yeniden harekete geçdi. Vezir Üner 20.000 dinar ödemek ve Banyas’ı Zengî’den alıp Haçlılar’a vermek şartıyla Kudüs Kralı Fulk’tan yardım istedi

*Dımaşk-Haçlı müttefik orduları Banyas’ı ele geçirdi şehir Haçlılar’a terkedildi. Zengî, Dımaşk’tan Hama’ya çekildi 1139 da ele geçirilen Ba‘lebek şehri Selâhaddîn-i Eyyûbî’nin babası Necmeddin Eyyûb’a iktâ edildi. Dımaşk’ı kuşatan Zengî gördüğü mukavemetle hutbenin kendi adına okunmasını istedi ve Musul’a döndü.*Zengî, Kıpçakoğlu Arslan Taş’ın elindeki Şehrizor’u topraklarına kattı Temmuz 1140 sonra Artuklu ve Haçlı anlaşmazlıklardan yararlanıp Musula yöneldi. Hasankeyf Emîri Dâvûd’a ait Behmerd’i aldı Mardin Beyi Timurtaş, Zengî’ye bağlılığını bildirdi zengi Hakkâriye ilerledi. Âşib Kalesi’ni yıktırdı kendi adına İmâdiye kalesini inşa ettirdi.
*Zengî’nin Musul nâibi Nasîrüddin Çakır Hezebânî Kürtleri’ndeki Bitlis ve Za‘ferân kalelerini fethetti. Van gölünün güneybatısındaki Hizan’ı, Âmid’e bağlı Mâden’i zapteden Zengî, Hasankeyf Artukluları’nı sıkıştırdı hasankeyf Zengî’ye karşı Anadolu Selçuklu Sultanı I. Mesud ve Urfa Kontu Joscelin ile antlaştı. Zengî Habur Ergani, Çermük, Tulhum, Tel Mevzen, Tanza ve Siirt gibi yerleri hâkimiyeti altına aldı 1144

[murataltug1985]

Kaynak tdv islam ansiklopedisi.info
İMADETTİN ZENGÎ, (عماد الدين زنكي) urfanın fethi

*Zengî’nin asıl hedefi atabegliğin Halep ve Musul topraklarındaki Urfa Kontluğu idi.Artuklu arazisinde yoğun faaliyet içindeydi Irak Selçuklu Sultanı Mesud bazı Zengî’nin üzerine ordu sevketmeye karar verdi. savaşmak istemeyen Zengî büyük oğlu Seyfeddin Gazi’yi sultana rehin gönderdi, 100.000 dinar teklif etti. teklifi kabul eden sultan Mesud, Zengî’yi saflarına çekip Urfa’nın fethiyle görevlendirdi*Urfa Kontu II. Joscelin, Nusaybin Mardin Âmid’e Harran ve Rakka gibi geniş bir alanı tehdit etmekteydi. İmâdüddin büyük bir orduyla Urfa önlerine geldi. Şehirde zayıf bir garnizon vardı . Zengî’ Urfayı, Türkmen birlikleriyle şiddetli bir şekilde kuşatıdı. Surlar büyük mancınıklarla dövüldü 24 Aralık 1144 te urfa ele geçirildi hıristiyanlara adaletle muamele eden Zengî, Haçlılara çok şiddetli davrandı. Ali Küçük’ü Urfa valiliğine tayin edip emrine yedi kumandan ve kuvvetli bir garnizon verdi.*İmâdüddin Zengî, Urfa’ya girince şehri tahrip etmedi esirleri serbest bıraktı, ganimetleri iade etti Urfa’nın fethi Haçlılar’a indirilen darbelerin en ağırı ve en anlamlısı Urfa’nın hıristiyanlar için önemliydi Haçlılar’ın burada el-Cezîre ve Suriye müslümanlarına büyük zarar veriyorlardı urfa fethedilince İslâm dünyası bugünü bayram ilân etti İmâdüddin Zengî’-ye hediye ve unvanlar verildi

*Urfa’nın fethini Bedir Gazvesi’ne benzeten tarihçiler şehrin fethiyle ilgili kerametlerden bahsederler el-Cezîre ve Suriye arasındaki stratejik konumuyla Urfa’nın savunması Haçlıları yakından ilgilendiriyordu. Zengî urfayı, Haçlıların Bizans kavgalarını Urfa-Antakya kontları arasındaki gerginlikten yararlanarak Haçlılar’ın yardımlaşmasına imkân bırakmayacak bir zamanda fethetmiştir*Anadolu Selçukluları, Dânişmendliler, Artuklular ve Böriler Haçlılar’a karşı zaferler kazanmışlardı. Urfa-Antakya-Kudüs güzergâhının Haçlılarla birleşmesini engellemişti. Urfa’nın fethi bir dönüm noktasıdır Kudüs Krallığı ve Haçlı devletleri korktular Hıristiyanlar yok olacakları endişesiyle II. Haçlı seferini düzenledi.
*İslâm dünyasında urfanın fethiyle Haçlılar’ın Suriye’den sökülüp atılacağı ümidini doğdu.abbasi Halifesi Muktefî, Urfa’nın fethiyle Zengî’ye “el-Emîrü’l el-kebîr, Zeynü’l-İslâm el-Melikü’l emîri’l-mü’minîn” unvan ve lakaplarını verdi*Urfa’dan Suruç’a gelen Zengî şehri ele geçirdi Ocak 1145. Fırattaki Haçlı kalelerini fethetti Bireciki kuşattı. Kale düşmek üzereyken Musul nâibi Çakır Selçuklu Meliki Ferruhşah tarafından öldürüldü zengi kuşatmayı kaldırmak zorunda kaldı. Musul isyanı Selçuklu şehzadesince başlatılmıştı tehlikeli olabilirdi. Zengî atabegliğin ikinci merkezi Halep’e gitti.

*Zengi Urfa Valisi Ali Küçük’ü musul isyanında görevlendirdi. Ferruhşah, Zengî’ye bağlı kalması sebebiyle iç kaleyi ele geçiremedi. Ali Küçük Melik Ferruhşah ve musul isyanına karışan herkesi bertaraf etti Mayıs 1145 Zengî Musul’a geldi şehrin valiliğine Ali Küçük’ü tayin edildi Bu arada Ermeniler’in Urfa’yı Haçlılar’a teslim etmesini Ali Küçük önledi.ermeniler Zengî tarafından ibretlik olacak biçimde cezalandırıldı Ermeniler sürüldü.
*Urfa’yı fethederek Haçlılara korku salan Zengî, Suriye’yi birleştirmek ve Dımaşk üzerine yürümek istiyordu. Bunun içinde Ca‘ber Kalesi’ni alması gerekiyordu. Ali Küçük’ü Cezîre deki Fenek üzerine gönderdi, kendisi de Ca‘ber Kalesinde karargâh kurdu 17 Mayıs 1146 da Zengî kuşatmayı şiddetlendirdi ancak Frank asıllı kölelerinden Yarınkuş Zekevî tarafından yatağında uyurken öldürüldü *Zengi Sıffîn’de Muâviye’ye karşı Hz. Ali’nin safında savaşırken ölenlerin yanında toprağa verildi.köle Yarınkuş Zengî’yi öldürünce Ca‘ber’e kaçtı cinayeti caber kalesi adına işlemişti İmâdüddin Zengî sert mizaclı adaletliydi halkça seviliyor Haçlılar’a karşı kazandığı zaferlerden büyük saygı görüyordu. haksızlığa müsaade etmezdi. Harap toprakları mâmur hale getirdi ve nüfus artmıştı. Asker eşlerini himaye ederdi

[murataltug1985]

Kaynak türkçebilgi.com İmadeddin Zengi

*Zengî Musul Atabegliğinin kurucusudur. Babası Büyük Selçuklu Devletinin Halep Vâlisi Aksungur’dur. Babasının ölümünde yedi yaşındadır Zengî, Kür-Boğa, Mûsâ et-Türkmânî, Çökürmüş, Aksungur Porsukî gibi emirlerce yetiştirildi.*
1111 ve 1113 senelerinde Emir Mevdud’un Haçlılar seferlerine katıldı.büyük kahramanlıklar gösterdi*Zengi Musul valisi Aksungur Porsuki tarafından, Irak bölgesinde Selçuklu hakimiyeti için Vasıt’a gönderildi. Abbasi Halifesi billah’a isyan eden Hille Emiri Sadaka’nın kuvvetlerini bozguna uğrattı. Vasıt ve Basra kendisine ıkta verildi. Irak Selçuklu Sultanı Mahmud 1118-1131 yılında İmadeddin Zengi’yi oğlu Alparslan’ın atabegliği vazifesi ile Musul valiliğine tayin etti 1127 de Atabeg Zengi, Halep’i aldı.**Haçlılar, Akdeniz’in Suriye sahilini ele geçirmişlerdi. Şam Rakka ve Rahbe ticari yollarını kesmişti. Dımaşk Atabeği Tuğtegin’in ölümü, Müslümanları lidersiz bıraktı. Atabeg İmadeddin Zengi, Haçlıların Barin Kalesine yürüdü. Kudüs Kralı Fulk’u yenilgiye uğrattı. Trablus Kontu Raymond ve şövalyeleri esir aldı.Barin Kalesi fethedildi

*Zengi’nin faaliyetleri üzerine Bizans İmparatoru Yohannes, Antakyada Haçlı kuvvetleriyle birleşti Buzaa, Kefertab ve Esarib kalelerini zaptetti.Halep ve Şeyzer kaleleri kuşatıldı ancak netice alınamadı Haçlı komutanlarıyla anlaşmazlığa düşen Bizans Suriye’den çekildi. Atabeg Zengi, Antakya kontluğuna girerek kaybettiği yerleri kazandı.**Kuzey Irak, Suriye ve El-Cezireyi fetheden Musul Atabegi, 1140 da Irak Selçuklu Sultanı Mes’ud’un emriyle Haçlıların elindeki Urfaya yürüdü. Üç piskoposla Haçlı kalesi urfayı fethederek komutan Ali Küçük’ü buraya vali tayin edildi. şehre adaletle davranmasını emretti. 1146 da Caber Kalesini kuşatan İmadeddin, 14 Eylül gecesi hizmetkarlarınca uyurken öldürüldü. Rakka’da, Sıffin şehitleri yanına defnedildi.* *İmadeddin Zengi titiz, siyasi ve askeri kabiliyeti bir zattı. Haçlılarla yılmak bilmeyen mücadelesi, Barin ve Urfa’yı fethetmesi ile Müslümanların kahramanı oldu. Urfanın fethi Haçlıların bölgedeki ilk mağlubiyetiydi. Musul ve Halep’teki kolu Eyyubilerin hakimiyetini kabul etti Musul’daki kolu Moğol istilasına kadar devam etti.

[murataltug1985]

Kaynak tdv islamansiklopedisi.info
NÛREDDİN ZENGÎ, (نور الدين محمود زنگي)

*Dımaşk ve Halep atabegi 11 Şubat 1118 de Halep’te doğdu. Yazısı güzeldi çok okurdu, hadis ezberleyip rivayet etti fıkıh bilgisiyle ilgili rivayetlerde iyi bir eğitim aldı. Gençlik döneminde babası İmâdüddin Zengî’nin yanında
savaşlara katıldı. İmâdüddin Zengî, Ca‘ber Kalesi’nde öldürülünce 14 Eylül 1146 da Nûreddin emîrleriyle Halep’e hâkim oldu. *Nurettinin kardeşi Seyfeddin Gazi başşehir Musula hâkim olunca (1146-1149) İmâdüddin Zengî’nin devleti ikiye bölündü Kuzey Suriye ile Güneydoğu Anadolu Nûreddin’in eline geçti. Hükümdarlığında Vezir Kaymaz’dan yardım gördü.İmâdüddin Zengî’nin ölümüyle Ba‘lebek Dımaşk Atabegliği’ne geçti, şehrin yöneticisi Necmeddin Eyyûb Dımaşk hizmetine girdi. Kardeşi Şîrkûh ve Nûreddin Mahmud Artah ve Keferlâsa gibi şehirleri Haçlılar’ın elinden aldı.*Bizanslı Joscelin, İmâdüddin Zengî’nin ölümüyle Urfayı zaptetti. İslâm askerleri Nûreddin Zengî’den yardım istedi. Nûreddin Urfayı tekrar ele geçirdi Avrupa’da şanı yayıldı. Papa Fransaya mektup göndererek Haçlı seferi hazırladı. II. Haçlı Seferi’ne katılan ordular 1148 ilkbaharında Filistin’de Haçlılar’la birleşerek Dımaşk’ı kuşattılar.*Seyfeddin Gazi ve kardeşi Nûreddin dimaşka yardıma gitti. Haçlılar Halepe saldırmak istedilerse de Nûreddin Yağra’da haçlıları ağır bir yenilgiye uğratıldı ganimet ve esirler Seyfeddin Gazi, Abbâsî Halifesi Liemrillâh ve Irak Selçuklu Sultanı I. Mesud arasında paylaştırıldı.Musul Atabegi Seyfeddin Gazi ölünce 1149 da yerine kardeşi Kutbüddin Mevdûd getirildi.

*Sincar’ı ele geçiren Nûreddin Mahmud ile musul atabegi Mevdûd ile savaş eşiğine geldi. Vezir el-İsfahânî’nin çabalarıyla Sincar’ın Kutbüddine, Humus ve Rahbe ise Nûreddine bırakıldı barış sağlandı. Sincar hazinesi Nûreddine geçti Nûreddin Antakya ve çevresinde akınlarda bulundu. Haçlı askerlerini öldürdü, esir aldı.Hama yakınlarındaki Efâmiye Kalesi fethedildi
*Bizanslı Joscelin Nûreddine karşı ağır bir yenilgiye uğradı. Joscelin’in yakalanıp teslim edilmesi için Türkmenler’le anlaşıldı. Nûreddin teslim aldığı Mayıs 1150 de bizans imparatoru Joscelin’i ölünceye kadar Halep Kalesi’nde tuttu. Antep, Tel Bâşir, Bâre Hisarı, Dülûk ve Maraş gibi şehir ve kaleler Nûreddin Anadolu Selçuklu Sultanı Mesud ve Artuklu Beyi Timurtaş tarafından zaptedildi 1151*Nûreddin Haçlılarca kuşatılan Askalân’ı kurtarmak için Banyasa geldi, yapılan savaştan sonuç alınamadı. Sekiz ay boyunca direnen Askalân Haçlılar’ın eline geçti. Haçlılar Dımaşk’a göz dikti. Haçlılar’a üstün duruma gelebilmek ve Mısır yolunu açmak için Dımaşk’ın ele geçirilmesini zorunluydu Nûreddin, Dımaşk Emîrini kuşkuya düşürdü emir kumandanlarıyla şehirden uzaklaşınca Nûreddin dımaşkı ele geçirdi 1154

*Nûreddin Anadolu Selçuklu Hükümdarı II. Kılıcarslan’ın Dânişmendliler’le mücadelesini fırsat bilerek onun hâkimiyetindeki Antep ile Ra‘bân’ı ve zaptetti Kasım 1155 te II. Kılıcarslan, Nûreddinden topraklarını geri vermesini istedi sonuç alamadı. 1157 de Kudüs kralı ile Antakya prinkepsi iş birliği yaparak Nûreddin’in topraklarına saldırdı Nûreddin işgal ettiği toprakları Kılıcarslan’a verdi Halep’e çekildi.*Hama, Şeyzer, Efâmiye, Humus, Lazkiye, Trablus, Antakya ve Ba‘rîn gibi şehirlerde büyük can ve mal kaybına sebep olan 1157 deki depremin ardından Nûreddin, Haçlılar’ın saldırısına fırsat vermeden kaleleri tekrar yaptırdı. Halep’te ağır hastalanınca küçük kardeşi Nusretüddin yönetimi ele geçirmeye çalıştı. bu teşebbüs Selâhaddîn-i Eyyûbî’nin amcası Şîrkûh un gayretiyle neticesiz kaldı. *Haçlılar, Nûreddin’in hastalığında Ba‘lebek ve Şeyzer’e saldırdılar Nûreddin iyileşince Harran’ı almak suretiyle kardeşi Nusretüddin’i cezalandırdı 1159 da Haçlılar’ın Hârim Kalesi kuşatıldı sonuç alınamadı. 1163 te Trablus kontluğuna sefere çıktı kalenin önünde ordusu Haçlılar’ın baskınına uğrayarak çok büyük kayıplar verdi, kendisi de yakalanmaktan kıl payı kurtuldu

[murataltug1985]

Kaynak tdv islamansiklopedisi.info
NÛREDDİN ZENGÎ, (نور الدين محمود زنگي)

*Fâtımî Halifesi Lidînillâh’ın veziri Şâver vezirlikten azledilince Suriyede Nûreddin’den yardım istedi vezir tayin edilirse ülkesindeki askerlerin masraflarını karşılamaya Mısır gelirinin üçte birini Nûreddin’e vermeye söz verdi. Nûreddin, Şîrkûh kumandasındaki bir orduyu Mısır’a göndererek Şâver’in makamına tekrar oturmasını sağlandı. Ancak Şâver sözünde durmadı Haçlılar’dan yardım istedi. Nûreddin, Haçlılar’a engel olmak amacıyla Hârim kalesini ele geçirdi Haçlılar’ın elindeki Banyas’ı fethetti Kasım 1164*Şîrkûh, Nil nehrinde Haçlı ve Fâtımî ordusunu askerî birlikleriyle yok etti İskenderiye şehrini ele geçirdi ve yeğeni Selâhaddin’i orada nâib bıraktı Fâtımîler ve Haçlılar iskenderiyeye yürüyünce Şîrkûh haçlılarla antlaşarak Suriye’ye döndü. Haçlılar, Fâtımîler’le Nûreddin’in Mısır’a girmesuni engelleyecek bir antlaşma yaptılar Nûreddin’in Mısır’ı ele geçiremedi ancak Nûreddin 1169 da Ca‘ber Kalesi’ni ele geçirerek en önemli hedefini gerçekleştirdi

*Mısır’ı işgal eden Haçlılar Kahirede karargâh kurunca Fâtımîler Nûreddinden yardım istediler . Kahiredekiler Haçlıları iyi ilişkilerle uzaklaştırmaya çalışıyordu. Haçlılar, 1 milyon dinar karşılığında geri çekildiler ancak parayı toplayamadılar. Nûreddin Şîrkûh kumandasında Mısır’a üçüncü defa 7000 kişilik süvari gönderdi Haçlı ordusu Mısır’dan eli boş döndüler Kahire’ye giren Şîrkûh Mısır’da idareyi ele geçirdi 8 Ocak 1169*Fatimi halifesi mısır emiri Şâver’i idam ettirdi yerine Şîrkûh vezir tayin edildi, Şîrkûh iki ay sonra ölünce yerine yeğeni Selâhaddîn-i Eyyûbî getirildi (25 Cemâziyelâhir 564 / 26 Mart 1169).Mısır’ın Türkler’in eline geçmesinden korkan Haçlılar, Avrupa’dan yardım alarak Aralık 1169 da Dimyat’ı kuşattı. Nûreddin Haçlılar’ın Suriyedeki bölgelerine akınlar yaptı Haçlılar kuşatmaya son verdiler*Nûreddin, Musul Atabegi Mevdûd’un ölümüyle Rahbe, Habur ve Nusaybin bölgelerini ele geçirdi, Musul’u da hâkimiyetine aldı (1170).

*Nûreddin 1171 de başkumandanı ve nâibi Selâhaddîn-i Eyyûbî’den Mısır’da hutbenin Abbâsî halifesi adına okutulmasını istedi. Selâhaddin, çıkacak karışıklıktan bunun ertelenmesini talep etti Nûreddin’in kesin emriyle Fâtımîlere okunan hutbeye son verildi hutbe Abbâsî halifesi adına okunmaya başlandı (10 Eylül 1171). *Birkaç gün sonra halife Lidînillâh’ın ölümüyle Fâtımîler yıkıldı ve Mısır Nûreddinin hâkimiyetine girdi Fâtımîlerin yıkılmasıyla Abbâsî halifesi Biemrillâh, Nûreddin’e saltanat alâmetleri gönderdi. Kuzey Irak, Güneydoğu Anadol Suriye, Mısır, Trablusgarp Kuzey Afrika, Sudan’ın Yemen Hicaz Nûreddin Mahmud zenginin hâkimiyeti altına girdi*Nûreddin ile Selâhaddîn güçlerini birleştirip Haçlılarla savaştılar. Selâhaddin ile Nûreddinin arasına bir soğukluk girdi nûreddin’in öldüğünde Selâhaddin Mısır, Libya, Yemen ve Sudan’ı nurettin
adına ondan bağımsız bir hükümdar gibi idare ediyordu.Nûreddin’le ilişkilerini kesmemişti Nûbe, Libya, Yemen seferlerine nurettinin izniyle girişilmişti.