Siyaset Forum

[murataltug1985]

Kaynak çokbilgi.com

Bütün Türkler Kardeştir Azerbaycan Tarihi

*Azerbaycan halkının servetleri arazisi zamanda eski ve kıymetli bir siyasi tarihi vardır., bir makalede Azerbaycan ele almak mümkün olmadığından XIX. asrın başlarından sonraki devirleri ele alacağız. Azerbaycan’ın büyük bir kısmı güneyde, şimdiki İran sınırları içerisindedir. Azerbaycan halkı zengin siyasi tarih, medeniyet, ilim ve sanat eserleri yaratmıştır. Rusya I. Petro zamanında 1700-1721 yıllarında Kuzey savaşında Baltık denizine ulaştıktan sonra denizin donmasıyla denizcilik için yararsız olduğunu görerek sıcak denizlere sahip olmak maksadıyla Hazar sahillerine ve Kafkasya’ya akında bulundu. Hazar’ı çıkan Rus orduları geri çağrıldı. 1813-1828 yıllarında Rusya Kuzey Azerbaycan’ı işgal ederek Gülüstan ve Türkmençay antlaşmalarıyla kendisiyle birleştirdi Güney Azerbaycan ise İran’a katıldı.*Azerbaycan rus savaşlarında oldukça fazla Rus asker ve subayı öldü. Bakü’de general Sisianov’un başı kesildi. Azerbaycan işgal edildi halk işgalcilerle anlaşamadı. Rus işgaline karşı direniş devam etti. Rus hükümeti destek oluşturmak için Azerbaycan topraklarına gayrımüslümleri yerleştirdi. Azerbaycan’a Ermenilerin göç ettirilmesi için komiteler kuruldu. Göç ettirilenlere imtiyazlar verildi.Ermeniler Kuzey Azerbaycan topraklarında, Nahçıvan, Erivan ve Karabağ’da iskan ettirildi. İşgal edilmiş topraklarda Ruslar ve Almanlar yerleştirildi. Kuzey Azerbaycan’da ilk Rus iskanları 1930’lu yılların başlarında meydana geldi. İşgal edilmiş Azerbaycanda Rus köyü kuruldu. Azerbaycanlı ahalinin sayısı hayli azaldı.

*Müstemleke zulmünden canı yanan Müslüman ahali kendi ata topraklarından göçtü Gülüstan sulhune kadar Karabağ bölgesinde 20.000 Azerbaycanlı aileden yalnız 3.000 kadarı kaldı.Çar Ermeni, Rus ve Almanları Kuzey Azerbaycan topraklarında yerleştirerek nüfus sayısını artırdı
Rusya’nın Kuzey Azerbaycan’da uyguladığı milli ve dini zulüm, islam dinine, milli dile, adet ve medeniyete saygı göstermeyişi yönetime karşıt düşünceleri keskinleştirdi ve halkın gazabını artırdı. Ruslara karşı isyanlar başladı. 30’lu yıllar Kuzey Azerbaycan’da mücadele kahramanlıklar seviyesine çıkdı. Car-Balaken, Talış, Guba ve Şeki’de isyanlar başladı. Ve, Çar orduları tarafından mağlup edildi. İsyanların liderleri ve destekçileri hapsedildi idam edildi.*Çarizme karşı mücadele ve güçlenen eğitim Azerbaycan milletini birleştirdi. Kuzey Azerbaycan’da millet XIX. yüzyılın ikinci yarısında ortaya çıktı. Milletin birliği sanayileşmeyle oluştu. En eski devirlerden beri, Azerbaycanlılar güneyde Kızıl-Özen çayından başlayarak, kuzeyde Büyük Kafkas sıra dağlarına, doğuda Hazar denizi sahillerinden batıda Göyçe gölü ve Gürcistan’a kadar uzanan büyük bir arazinin sahibiydiler. halkımızın tarihi arazi birliği meydana çıktı. Rus İşgalinden sonra Azerbaycan topraklarıda parçalandı.Azerbaycan halkı ağır imtihanlardan başarıyla çıkmış, medeniyet incileri yaratmış, yabancılara karşı mücadelelerden çıkmış yüksek manevi değerleri ile dünya medeniyetine emsalsiz katkılarda bulunmuştur.

*Azerbaycan Türklerinin menaviyat birliği halkın birlik şuuru ile ilgili olup kendisini adet, ve yaşam özelliklerinde bulmuştur. Azerbaycan Türklerinde misaferperverlik, büyüklere hürmet, merhamet dostluk sadakat, samimilik vardır Azerbaycan Halkının görkemli temsilcilerinden Mirza Fethali Hasan bey , Necef Bey 1875 te ana dilde ilk gazeteyi neşre başlaması, okulların artması ve milli tiyatronun kurulması Azerbaycan medeniyetini yükselterek milli şuurun uyanmasında mühim rol oynadı. 1880’li yıllarda yayına başlayan “Kaşkül” gazetesi ilk defa “Azerbaycan milleti” ifadesini kullanarak Halkı uyanmaya çağırır, ana dilibve “Vatan” kavramını yaymağa çalışırlardı.
*Ahmed ağaoğlu, Ali Hüseyinzade, devrin en cesaretli aydınlarındandı. Milyoner yardımsever Hacı Zeynalabidin halkın ilimi için büyük işler yaptı. Azerbaycan’da Çarizm,ve Ruslaştırma siyasetiyle XX. asrın başlarında göç ettirilen Rus sayısı arttı. Ruslar, yerli köylülere ait olan verimli topraklara iskan ettirildi. 1912’de Muğan’a göç ettirilmiş 20. 000 Rus’un yaşadığı 49 köy kuruldu. Devlet Ruslara resmi silah verdi. 20.Asrın başlarında bütün Rusya İmparatorluğu’nu ve Azerbaycanı devrim harekatı bürüdü. 1901 de Bakü’de 15 civarında sosyal-demokrat dernek faaliyetdeydi. işçi harekatı taraftar bulmuştu. Bakü bütün Rus İmparatorluğu’nda devrim merkezlerinden biri oldu

[murataltug1985]

Kaynak çokbilgi.com

Bütün Türkler Kardeştir Azerbaycan Tarihi

*Devrimi önlemek için Çarizm Kafkasya’da Rus askerlerinin yardım ettikleri Ermenilerin Azerbaycanlılara karşı katliamlarını başlattı.
katliam bahanesi ile Çarizm Kafkasya’da askeri birlikler yetiştirildi. Fakat, tüm bunlara rağmen, Rus işgaline karşı mücadele Milli-azadlık harekatı durmadı. Azerbaycan’da Milli-azadlık harekatı köylü ve kaçak harekatı idi Kaçak harekatının liderleri Nabi, Kerem, Deli Ali, Meşedi Yusuftu resmi daireler onları yol kesen bir eşkıya gibi farzedip nüfusdan çıkarmaya çalıştı gençler öğrenimlerine ara verip vatana döndü Milli Demokratik hareketinde büyük rol aldılar. gençler milletin tarihini ve manevi değerlerini araştırmanın zaruriliğini anladılar.*Aydınlardan Hasan bey Zerdebi, Ali bey Hüseyinzade, Ahmed Bey Ağayev, Neriman Nerimanov, Celil Memmedguluzade, milli ideallerin yayılmasında ve milli şuurda mühim rol oynadılar. Hasan Bey Zerdebinin ve Mehemmed Eminin demokratizm idealleri büyük tesir gücüne malik idi. Milli tefekkür Türk aleminin temsilcileri İsmail Gaspıralı, Atsız, Ziya Gökalp*ve Türkçülüğe dair fikirleri kaynak almaktaydı Milli kadroların gücünü anlayan aydınların gayreti ile 1905’de ana dilde “Hayat” gazetesi neşredildi. Muhtarov’un yardımlarıyla kurulmuş “Neşri maarif” cemiyetleri halkın aydınlanmasında ve Milli Azadlık Harekatı’nın güçlenmesinde büyük hizmet gösterdiler.

*Milli harekatın taleplerinden olan milli dilin gelişmesi ve tahsilin ana dilde olması Azerbaycan öğretmenlerinin 1906 daki Kurultayında talep edildi.XX. asrın başlarında aydınlar ahaliyi teşkilatlandırmak için Mehemmed Emin liderliğinde 1902’de “Müsalman Gençlik Teşkilatı” kuruldu. gizli faaliyet gösteren “Müsalman Demokratik “Musavat” Cemiyyeti”ne dönüştürüldü. 1904 sonbaharında milli aydın Mirhasen Mevsimov’un, ve Mehemmed Eminin teşebbüsü ile Rusya Sosyal Demokrat İşçi Partisi bünyesinde faaliyet gösteren sosyal-demokrat “Hümmat” teşkilatı” kuruldu. Takamül” ve “Yoldaş” gazeteleri yayınlandı. Bolşeviklerin kontrolüne geçen “Hümmat” teşkilatı milli gayesinden uzaklaştı.
*milli istiklal uğrunda mücadele eden Resulzade ve fikirdaşları “Hümmat” teşkilatından uzaklaşarak Rus idaresine karşı Azerbaycan milli inkılap harekatını hedef seçtiler. Çar, Resulzade’yi takip ettirmekte idi. 1908 de İran’a gitmeye mecbur kalan Resulzade, Azerbaycan milli kahramanları olan Settarhan ve Bağırhanla birlikte Tebriz devrimine katıldı. 1905-1907 yıllarında birinci Rus devriminin mağlubiyetiyle Azerbaycan’da milli bağımsızlık hareketinin temsilcileri baskılara maruz kaldı bağımsızlık fikirleri veren gazete ve dergiler kapatıldı. Azerbaycan ticari erbabı “Müselman Konstitusiya Partisi”ni kurdu.

*1905 yılında Ermenilerin Azerbaycan soy kırımları ileri seviyedeydi toprak sahipleri siyasi parti ve silahlı müdafaa cemiyetleri kurdular. 1911 Ekimi’nde Abbasgulu , Tağı Nağıyev ve Resulzada tarafından kurulan Musavat Partisi, Azerbaycan Halkının teşkilatlanmasında mühim rol oynadı. Musavat Müslüman halklarının bağımsızlığına maddi ve manevi yardım vaad edildi. Musavat 1913 yılında faaliyetlerini durdurdu.*Birinci Dünya Savaşı Azerbaycan’daki şartları değiştirdi. milli hareket zayıflasa da durmadı düşman tarafların her birinin Azerbaycan’a dair planları vardı. Azerbaycan’ın servetlerini istiyorlardı. Çarizm Müslüman Azerbaycanlılara inanmayarak askeriyeye çağırmıyordu. İstihbarat Türkçü ve İslamcıları izledi Rus ordusunda hizmet eden 200 kişiden fazla Azerbaycanlı subay savaşdaki kahramanlıklarına karşılık madalya ile ödüllendirildi. General Samed Bey Ali Şıhlinski, İbrahimağa Vekilov ve Hüseyinhan Nahçıvanski’nin isimleri harp sanatında önemlidir Azerbaycan askeri pilot Farruhağa savaşlarda şöhret kazandı. Azerbaycan gençlerinden “Tatar süvari alayı” teşkil edildi. alayı Rus şovenistler hakaret amacıyla “Vahşi diviziya” diye adlandırdılar. Alay emsalsiz başarılar gösterdi.

[murataltug1985]

Kaynak çokbilgi.com

Bütün Türkler Kardeştir Azerbaycan Tarihi

*Savaş bölgelerindeki Azeri evleri dağıtıldı, öldürüldü ve göç ettirildiler. Çarizm Osmanlı ve İran’dan Ermenileri büyük guruplarla Azerbaycan topraklarına Erivan, Nahçıvan, ile Bakü’ye yerleştirdi. Cephelerdeki mağlubiyet neticesinde imparatorluk düzenin bozulmasından istifade eden Azerbaycan Milli Hareketi esarete karşı direnişini güçlendirdi. Ekim Devrimiyle Çar devrildi partiler kuruldu, Musavat siyasi faaliyetlerine başladı. Sosyalist teşkilatlar Azerbaycan’da İşçi Milletvekilleri Sovyetleri kurmaya başladı. Ancak dayanakları zayıftı. sosyalistleri Azerbaycan Türklerinin dışındaki unsurlar desteklemekteydi Azerbaycan’da siyasi partilerin genişlemesiyle birlikte Müslüman Milli Şuraları kurulmaya başlandı. Komitesi’nin başkanı Memmed hasan Hacınski, yardımcısı ise M. E. Resulzade oldu.
*Milli Şuralar güçlü idi. Ekim Devrimi’nden sonra milli bağımsızlık harekatında Müslüman Milli Şurası’nın Azerbaycan’ın şehir ve kazalarında şubeleri kuruldu.*Milli*bağımsızlık harekatında ve Milli Azerbaycan Devleti’nin kurulmasında Musavatın rolü ölçülemez .1917 sonbaharında Güney Kafkasya’da Musavatın nüfuzu arttı. 26 Ekim’de Musavat partisinin I. kurultayını açan Resulzade bağımsız Azerbaycan Devleti’nin kurulacağını söyledi. Azerbaycan’da milli bağımsızlık üç yönde yapılıyordu. Birincisi, hükümetin esaret altına aldıkları halklara uyguladıkları politikalara karşı mücadele idi. geçici hükümet Çarın politikasını yürütüyordu. Azerbaycanlıları bölücülükle suçlayarak milli bağımsızlık harekatını boğmaya çalışıyordu.

*İkincisi, Sovyetlere karşı mücadeleydi İçinde Azerbaycanlılar azdı, esasen Ermeni ve Rus Bakü işçi ve asker milletvekilleri Sovyet yönetiminin Azerbaycan halkıyla ters olduğunu ifade ediyordu.
Menşevik ve Taşnaklar Bakü Sovyeti bir ve bölünmez Rus idealini savunuyordu. Azerbaycan Milli Hareketi siyasetin aleyhine idi. Üçüncüsü imparatorluğun dağılması ile keskinleşen Ermeni-Müslüman düşmanlığı idi. görüşe, Milli bağımsızlık hareketi ile milli aydınlar katılıyordu. Azerbaycan zenginleri ise milli bağımsızlık hareketine gizli yardım etmekteydiler 1917 Ekimi’nde Petrograt’ta Bolşevik ihtilali ve geçici hükümetin devrilmesi neticesinde Bolşevik diktatörlüğü kuruldu ülkede yeni siyasi şartlar oluşmuştu. *Bolşevik hakimiyetini kabul etmeyen milliyetçi güçlerin Güney Kafkasya’yı Rusya’dan ayırmaları gerekliliği artık şüphe götürmezdi.Bolşeviklerin hedefi Rus müstemlekelerini başka başka adlar altında koruyarak bir yönetimde birleştirmek idi. Azerbaycan’da Azerilerin dışındaki milletlerden ibaret olan Bolşeviklerin dayanakları çok zayıftı. Ekim Devriminde Bakü yönetimi için yapılmış seçimlerde Bolşeviklerin aldıkları 3770 oyun 2600’den fazlası Ruslarındı Musavat partisi 25. 000 seçmenden 10.000 oy alarak oyların %40’ını almıştı. Bolşevikler aynı mahiyette Bakü Sovyeti’nin konferansını çağırıp Bakü’de Sovyet hakimiyetini ilan ettiler.

*Bakü Sovyeti’nin İcra organına Sovyet parti temsilcileri dahil edildi Bunlar Azerilerin dışındaki kavimlerdendi. Bolşevik-Taşnak ittifakı da resmi bir hüviyet kazandı. Musavat Partisi İcra Komitesine girmedi. ABD, İngiltere ve Fransa’nın yardımı ile Tiflis’te Azerbaycanlı, Gürcü ve Ermeni temsilcilerinden ibaret Kafkasya Komiserliği kuruldu. 1917 Aralık ayında Erzincan Anlaşması ile Osmanlı ve Rusya arasında Kafkas cephesinde ateşkes ilan edildi Rus ordusu işgal ettiği toprakları boşaltmalıydı. Kafkas cephesinden dönen Rusya Azerbaycan köylerini talan ederek, açlık ve sefalet içerisinde olduklarından Rusya’ya dönmektense Bakü’de kalmayı tercih ediyorlardı. *Rus ordusu ksilah ve mühimmatını Ermenilerle, Bakü Bolşeviklerine verdiğinden Azerbaycan silahsız kaldı.1918 Martında Bakü Sovyeti 20.000 silahlı güç topladı. Bolşeviklerin ve Ermenilerin en güçlü rakibi Azerbaycan’ın bağımsızlığı uğrunda mücadele eden, geniş sosyal desteği olan ve yerli ahalinin savunduğu, sınıflar üstünlüğünü reddeden, milli bağımsız cumhuriyetin ilkelerini ileri süren Musavat Partisi idi. Bolşevikleri kuvvetlendirmek, Musavat başta olmak üzere milli güçleri güç olmaktan çıkarmak gerekçeleriyle Şaumyan Azerbaycan Türklerinin soy kırımını başlattı. Türkler ve Müslümanlar topluca imha edildi Azerbaycan aydınları Müslüman ahaliyi sakinliğe, ve tahammüle çağırıyorlardı.