Siyaset Forum

[Necip Fazıl]

Kolbastı

özgür ansiklopedi

Kolbastı, Faroz Kesmesi ya da Hoptek Trabzon il merkezinde oynanılan bir halk dansının adı olmakla birlikte horon olarak adlandırılan geleneksel Karadeniz oyunlarından birisi değildir. Kolbastının popülerleşmesiyle birçok kolbastı ekibi kurulmaya başlanmıştır. Bu ekipler; Trabzon, Ankara, İstanbul, Ordu, Giresun, Samsun illerinde kurularak kolbastının evrensel nitelik kazandığını gösterir birer delil olmuşlardır. Oyunun tanıtımı www.kolbasti.org adresinde yapılmaktadır. Kolbastı oyununu tanıtmak için ilk kurulan resmi ekip Trabzon Gençlik Merkezi Kolbastı Ekibi olmuştur.

Tarihçe

Bir anlatıya göre 1930'lu yıllarda ağaların ve dayıların olduğu bir dönemde ortaya çıkmıştır. O dönemde Trabzon da mağaralar bulunurmuş. Faroz'da, Değirmendere'de, Arafilboyun'da, Boztepe'de. O mağaralarda ağalar dayılar alem yaparlarmış. O dönemde askerlerin kolluk kuvvetleri varmış, kolluk kuvvetleri bu alemlere baskın yaparmış. Alemcilerde basılmayalım diye kapıya erketeler koyarlarmış, gözcüler yani. Erketeler kolluk kuvvetlerini gördüğü an içeri haber getirirlermiş, içerdekilerde haberi aldıklarında seslerini kısarlarmış. Başlarlarmışlar söylemeye kısık sesle "GELDİLERRRRRRRRRR, BASTILARRRRRRRRR, VURDULARRRRRRRRRRRR". Kol kuvvetleri böyle baskınlar yaptığı için oyuna kolbastı denildiği iddia edilmektedir. Bununla birlikte Anadolu'nun neredeyse her yerinde Kol oyunu, Kol horonu, Kol havası adlarıyla oynanılan halk oyunlarının varlığı bu tezin bir yakıştırma olduğunu düşündürmektedir.
Bir diğer anlatı ise, Faroz'lu balıkçıların bereketli avlardan sonra düzenledikleri eğlencelerde hoptek adıyla oynanılan sonradan Faroz kesmesi adı verilen oyunun 1970'lerde Erkan Ocaklı'nın okuduğu Kolbastı türküsünden sonra popüler olması üzerinedir. Oyunun en eski adı olan Hoptek kelimesinin kökeni bilinmemekte Slav dilleriyle ilişkili olduğu ileri sürülmektedir.





Müzik

Kolbastı adlı ezgi [Nejat Buhara] tarafından giresun’da derlenmiş ve müzik repertuarına giresun ezgisi olarak geçmiştir. İlk kolbastı kaydı ise taşplağa giresun havalarını da büyük bir ustalıkla okuyan Göreleli(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)oğlu Osman Gökçe tarafından 1943 yılında yapılmış olup bugün bilinen ezgilerin tümünden farklıdır ve hoptek oyununun orjinal kaydesi olması muhtemeldir. Ayrıca, kolbastının bir diğer mimarı da Trabzon’un yerel kanallarından biri olan Trabzon TV'de her cumartesi akşamı canlı yayında isteklerle Trabzon seyircisi ile buluşan ses ve saz (bağlama) sanatçısı İsmail Yazıcıoğlu’dur. İsmail Yazıcıoğlu'nun kolbastı ile ilgili eseri, 1974 yılında İstanbul'da Unkapanında plakçılarda Ermeni asıllı Türkotür plak yapımcısı Şoriz bey tarafından ilk 45’lik plak olarak piyasaya çıkmıştır. Plağın her iki tarafında yer alan “Kolbastı”nın A yüzü sözlü, diğer B yüzü ise, elektro bağlama ile enstrümantal olarak yer almıştır.
Bununla birlikte Karadeniz’de 9/8 lik kol oyunu havaları, 7/8lik kol horonları, Trabzon'da dereboyu kavaklar, Giresun'da metelik olarak adlandırılan müziklerin tümüyle kolbastı oynanılabilmektedir





Oyun

Bugün kolbastı adıyla oynanılan oyun Anadolu'da kol oyunu olarak bilinen oyunlardan hem çok daha hızlı hemde figürsel ve adımlama tekniği açısından farklıdır. Kolbastıda yöreye uygun kürek çekme, yüzme, ağ atma, olta atma, ağ çekme, balık tutma gibi yerli insanların uğraşlarını simgelediği iddia edilen gelişi güzel hareketler vardır. Ama son yıllarda oyunun popülerlik kazanmasıyla daha da hareketli bir hal almıştır. Özellikle Avrupa Türkleri bu oyunu, oyuna yeni hareketler ekleyerek geliştirmişlerdir. Oynaması zevkli, hareketleri komik ama zor, izlemesi keyif veren bir oyun olan kolbastı, son dönemde Trabzonlu üniversite öğrencilerinin Youtube sitesinde yayımlanan klipleri ve 1. Karadeniz Oyunları ile birlikte tanınmaya başlanmıştır. Ayrıca; Trabzon Gençlik Merkezi bünyesinde keşan ve peştemalden yapılan giysilerle donatılan 30 kişiden oluşan bir grup kurulmuştur. Trabzonspor'lu futbolcularında bazı galibiyetlerin ardından sahada sergiledikleri kolbastı gösterileride artı olarak bu oyunun yayılmasını sağlamaktadır. Kolbastı'yı tanıtmak için Okan Yılmaz tarafından kolbasti.org adıyla bir internet sitesi de kurulmuştur.