Kaynak çokbilgi.com
Bütün Türkler Kardeştir Azerbaycan Tarihi
*Azerbaycan halkının servetleri arazisi zamanda eski ve kıymetli bir siyasi tarihi vardır., bir makalede Azerbaycan ele almak mümkün olmadığından XIX. asrın başlarından sonraki devirleri ele alacağız. Azerbaycan’ın büyük bir kısmı güneyde, şimdiki İran sınırları içerisindedir. Azerbaycan halkı zengin siyasi tarih, medeniyet, ilim ve sanat eserleri yaratmıştır. Rusya I. Petro zamanında 1700-1721 yıllarında Kuzey savaşında Baltık denizine ulaştıktan sonra denizin donmasıyla denizcilik için yararsız olduğunu görerek sıcak denizlere sahip olmak maksadıyla Hazar sahillerine ve Kafkasya’ya akında bulundu. Hazar’ı çıkan Rus orduları geri çağrıldı. 1813-1828 yıllarında Rusya Kuzey Azerbaycan’ı işgal ederek Gülüstan ve Türkmençay antlaşmalarıyla kendisiyle birleştirdi Güney Azerbaycan ise İran’a katıldı.*Azerbaycan rus savaşlarında oldukça fazla Rus asker ve subayı öldü. Bakü’de general Sisianov’un başı kesildi. Azerbaycan işgal edildi halk işgalcilerle anlaşamadı. Rus işgaline karşı direniş devam etti. Rus hükümeti destek oluşturmak için Azerbaycan topraklarına gayrımüslümleri yerleştirdi. Azerbaycan’a Ermenilerin göç ettirilmesi için komiteler kuruldu. Göç ettirilenlere imtiyazlar verildi.Ermeniler Kuzey Azerbaycan topraklarında, Nahçıvan, Erivan ve Karabağ’da iskan ettirildi. İşgal edilmiş topraklarda Ruslar ve Almanlar yerleştirildi. Kuzey Azerbaycan’da ilk Rus iskanları 1930’lu yılların başlarında meydana geldi. İşgal edilmiş Azerbaycanda Rus köyü kuruldu. Azerbaycanlı ahalinin sayısı hayli azaldı.
*Müstemleke zulmünden canı yanan Müslüman ahali kendi ata topraklarından göçtü Gülüstan sulhune kadar Karabağ bölgesinde 20.000 Azerbaycanlı aileden yalnız 3.000 kadarı kaldı.Çar Ermeni, Rus ve Almanları Kuzey Azerbaycan topraklarında yerleştirerek nüfus sayısını artırdı
Rusya’nın Kuzey Azerbaycan’da uyguladığı milli ve dini zulüm, islam dinine, milli dile, adet ve medeniyete saygı göstermeyişi yönetime karşıt düşünceleri keskinleştirdi ve halkın gazabını artırdı. Ruslara karşı isyanlar başladı. 30’lu yıllar Kuzey Azerbaycan’da mücadele kahramanlıklar seviyesine çıkdı. Car-Balaken, Talış, Guba ve Şeki’de isyanlar başladı. Ve, Çar orduları tarafından mağlup edildi. İsyanların liderleri ve destekçileri hapsedildi idam edildi.*Çarizme karşı mücadele ve güçlenen eğitim Azerbaycan milletini birleştirdi. Kuzey Azerbaycan’da millet XIX. yüzyılın ikinci yarısında ortaya çıktı. Milletin birliği sanayileşmeyle oluştu. En eski devirlerden beri, Azerbaycanlılar güneyde Kızıl-Özen çayından başlayarak, kuzeyde Büyük Kafkas sıra dağlarına, doğuda Hazar denizi sahillerinden batıda Göyçe gölü ve Gürcistan’a kadar uzanan büyük bir arazinin sahibiydiler. halkımızın tarihi arazi birliği meydana çıktı. Rus İşgalinden sonra Azerbaycan topraklarıda parçalandı.Azerbaycan halkı ağır imtihanlardan başarıyla çıkmış, medeniyet incileri yaratmış, yabancılara karşı mücadelelerden çıkmış yüksek manevi değerleri ile dünya medeniyetine emsalsiz katkılarda bulunmuştur.
*Azerbaycan Türklerinin menaviyat birliği halkın birlik şuuru ile ilgili olup kendisini adet, ve yaşam özelliklerinde bulmuştur. Azerbaycan Türklerinde misaferperverlik, büyüklere hürmet, merhamet dostluk sadakat, samimilik vardır Azerbaycan Halkının görkemli temsilcilerinden Mirza Fethali Hasan bey , Necef Bey 1875 te ana dilde ilk gazeteyi neşre başlaması, okulların artması ve milli tiyatronun kurulması Azerbaycan medeniyetini yükselterek milli şuurun uyanmasında mühim rol oynadı. 1880’li yıllarda yayına başlayan “Kaşkül” gazetesi ilk defa “Azerbaycan milleti” ifadesini kullanarak Halkı uyanmaya çağırır, ana dilibve “Vatan” kavramını yaymağa çalışırlardı.
*Ahmed ağaoğlu, Ali Hüseyinzade, devrin en cesaretli aydınlarındandı. Milyoner yardımsever Hacı Zeynalabidin halkın ilimi için büyük işler yaptı. Azerbaycan’da Çarizm,ve Ruslaştırma siyasetiyle XX. asrın başlarında göç ettirilen Rus sayısı arttı. Ruslar, yerli köylülere ait olan verimli topraklara iskan ettirildi. 1912’de Muğan’a göç ettirilmiş 20. 000 Rus’un yaşadığı 49 köy kuruldu. Devlet Ruslara resmi silah verdi. 20.Asrın başlarında bütün Rusya İmparatorluğu’nu ve Azerbaycanı devrim harekatı bürüdü. 1901 de Bakü’de 15 civarında sosyal-demokrat dernek faaliyetdeydi. işçi harekatı taraftar bulmuştu. Bakü bütün Rus İmparatorluğu’nda devrim merkezlerinden biri oldu
|